اقوال مختلف مفسرين در مقصود از (((يوم تأتى الماء بدخان مبين)))

[گل مريم]

راجع به اينكه قرآن در اين آيه چه مى‏ خواهد بگويد، مفسرين دو سه جور نظر داده‏ اند. يكى اينكه گفته اند اين (آيه) اشاره به يك حادثه واقع شده در زمان پيغمبر اكرم است، يعنى در آن زمان كه آيه آمد واقع نشده بود ولى بعد واقع شد، چون نوشته ‏اند پيغمبر اكرم يك بار نفرين فرمود به قريش كه اذيت مى ‏كردند، فرمود: (((اللهم اجعل سنيهم كسنى يوسف))) ^{( بحار الانوار، ج 16 / ص 411. )} خدايا قحطى ‏اى مانند قحطى يوسف براى اينها بفرست.
سرزمين مكه هم كه سرزمين ضعيفى است، يك سال، دو سال كه بگذرد و اينها در مضيقه قرار بگيرند خيلى وضعشان بد مى‏ شود. اينها گرفتار به اصطلاح مجاعه شدند و خيلى بر اينها سخت گذشت به گونه ‏اى كه گرسنگى به معنى واقعى چنان بر اينها فشار آورد كه اينها دنبال استخوان و توت خشكيده و دنبال چيزهايى كه هرگز نمى‏ خوردند رفتند. به گونه‏ اى شد كه اينها وقتى به آسمان نگاه مى‏ كردند همه چيز را تاريك مى‏ ديدند.

از ابن مسعود نقل كرده‏ اند كه گفته است اين آيه نظر به اين قضيه دارد. البته منافاتى ندارد كه اين قضيه واقع شده باشد يعنى چنين مجاعه ‏اى بوده، ولى اينكه آيا اين آيه ناظر به اين قضيه است يا نه، محل بحث است. اكثر مفسرين اين تفسير ابن مسعود را قبول نكرده ‏اند.


دو تفسير ديگر شده است. يك تفسير گفته است مقصود قيامت است كه در قيامت چنين خواهد شد. اين تفسير خيلى ضعيف است چون آيات بعد درست ضد اين مطلب را مى‏ گويد.

تفسير سوم كه مفسرين گفته‏ اند اين است كه اين (قضيه) يكى از اشراط‏ الساعه است يعنى يكى از قضايايى است كه در دنيا قبل از قيامت واقع مى‏ شود، مثل ظهور حضرت حجت و مثل نزول عيسى و مثل - به حسب روايات - (فتنه) دجال، يعنى روزى در همين دنيا، در همين زندگى، حادثه‏ اى پيش خواهد آمد كه انسان وقتى به طرف آسمان نگاه مى ‏كند مى ‏بيند دود سراسر زندگى مردم را گرفته است، و مردم حالت كسانى را پيدا مى‏ كنند كه در خانه در بسته‏ اى باشند و در آنجا چيزى را دود كنند و دود منفذى براى بيرون رفتن نداشته باشد.

قدما چيزى نداشته ‏اند كه بخواهند تفسير كنند كه چه چيزى خواهد بود ولى امروز براى ما خيلى به ذهن نزديك مى‏ شود كه با اين اوضاع و صنعتها و بناها و زاغه‏ هاى مصنوعى كه بشر ساخته حتماً چنين روزى خواهد آمد كه همين بشر - شايد به دست خودش - آنچنان اين زمين را آتش بزند و يك حالتى رخ بدهد كه تمام روى زمين را گاز و دود فرا بگيرد، آنچنان كه همه بر روى زمين مثل آدمهايى بشوند كه در اتاق در بسته‏ اى هستند كه منفذى براى بيرون شدن نيست، چه مى‏ دانيم. ولى اين مقدار را مفسرين گفته‏ اند كه اين از اشراط الساعه است، يعنى از حوادث فوق‏ العاده ‏اى است كه در آينده رخ خواهد داد. (((اشراط الساعه))) يعنى قبل از قيامت و قبل از اينكه اوضاع زمين به كلى در هم پيچيده شود حوادث كلى و مهمى مثل ظهور حضرت حجت بر روى زمين رخ مى‏دهد كه يكى از آنها مملو شدن فضاى زمين از دود است.