جهاد در قرآن‏

[گل مريم]

نام كتاب: جهاد در قرآن.
نام نويسنده: آيه الله سيد حسن طاهرى خرم آبادى‏

تفسير آيات جهاد



از جمله مسائلى كه در قرآن از اهميت زيادى برخوردار است مساله جهاد است. جهاد از جهد و يا جهد به معناى طاقت و مشقت گرفته شده است.

راغب اصفهانى در مفردات مى ‏گويد: الجهاد استفراغ الوسع فى مدافعه العدو؛ جهاد به نهايت رساندن تمام قدرت و توان است در دفاع از دشمن.

به هر حال، معناى جهاد، تلاش و كوششى است كه همراه با مشقت باشد. آيات قرآن نيز روشنگر همين معناست:


و وصينا الانسان بوالديه حسنا و ان جاهداك لتشرك بى ما ليس لك به علم فلا تطعهما^{(عنكبوت (29) آيه 8. )}؛

انسان را سفارش نموديم كه با پدر و مادر به نيكى رفتار كند و اگر آنان تلاش و كوشش كردند تا تو را از راه صحيح توحيد به شرك گرايش دهند، پس آنان را فرمانبردار مباش.

با توجه به معنا و مفهوم گسترده جهاد، آن را به دو نوع جهاد با نفس يا خود سازى و جهاد با دشمن تقسيم مى كنند و در گفتار معصومان - سلام الله عليهم اجمعين - نيز به اين دو نوع جهاد اشاره شده است.
دو فصل جهاد با نفس و جهاد با دشمن در كتاب‏هاى حديث وجود دارد و همان گونه كه جهاد و مبارزه با دشمن مشكلات و رنج و مشقت دارد، جهاد با هوى و هوس‏هاى حيوانى نيز رنج و دشوارى‏ هاى فراوانى دارد.
آنانى كه خود را در مسير خود سازى قرار داده ‏اند، تحمل مشقات را ضرورى مى‏ شمارند؛ چرا كه ميزان موفقيت انسان‏ها در مبارزه با دشمن، بستگى دارد به مقدار خود سازى و پشت پا زدن آنان به آنچه موجب پاى بندى انسان هاست. انسان‏هاى تن پرور و عافيت طلب، هرگز براى وارد شدن در صحنه نبرد آمادگى لازم را ندارد و چون هيچ هدفى جز منافع شخصى و كسب لذت‏هاى حيوانى و بهتر زيستن ندارند، از اين رو، هيچ گاه با عشق و شوق در ميدان مبارزه با دشمن پا نيم گذارند و خود را با خطر رو به رو نمى‏ سازد.

انسان از خود گذشته‏ اى بايد تا جان و مال خويش را در طبق اخلاص بگذارد و در راه الله جانبازى كند. و بر همين اساس است كه در كلام پيامبر (صل الله عليه و آله و سلم) جهاد با نفس، جهاد بزرگ‏تر ناميده شده است.