زبان قرآن‏

[گل مريم]

آيين قرائت و كتابت قرآن كريم در سيره نبوى
محسن رجبى

زبان قرآن‏

رسالت پيامبراكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) در سرزمينى آغاز شد كه مردمان آن در قبايل مختلف و داراى صدها لهجه و گويش بودند كه به طور كلى به همه آن‏ها زبان عربى اطلاق مى ‏شد.
پيامبراكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) در مكه به دنيا آمد و مدتى از دوران كودكى را ميان قبيله سعد بن بكر و دوران جوانى و ميان سالى را در قبيله قريش گذراند^{( نك: ابن هشام، السيرة النبويه، ج 1، ص 187 - 192. )}تا اين كه در سن چهل سالگى به رسالتى جهانى مبعوث شد^{(نك: ابن هشام، السيرة النبويه، ج 1، ص 263)} كه همه مردم جهان در هر عصر و مكانى، مخاطب پيام و رحمت او شدند.


با توجه به گزارش منابع لغوى و زبان‏شناسى، هر يك از اين لهجه ‏ها داراى ويژگى‏ هاى آوايى خاصى چون كشكشه، تلتله، عنعنه و.... بوده ‏اند^{(ك: محمود فهمى حجازى، زبانشناسى عربى، ص 212 - 225.)} در حالى كه در قرائت متواتر قرآن تا به امروز از اين پديده ‏ها خبرى نيست.

حال اين سؤال مطرح مى ‏شود كه چگونه پيامبراكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) توانستند قرائت قرآن را به شكل واحدى ميان صدها لهجه و گويش، ترويج و تثبيت كنند؟
به طورى كه به پديده ‏اى شفاهى تبديل گردد كه نسل به نسل و به صورتى متواتر، جريان و سريان يابد! آيا رسول‏ اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) قرآن را به زبان و لهجه قريش اقرا و قرائت مى‏ كرده است؟
و منظور از لسان عربى مبين‏^{(شعراء، آيه 195؛ نحل، آيه 103.)} كه خداوند، قرآن را نازل شده به آن زبان اعلام مى ‏فرمايد، چيست؟