کارهایی که ما انجام می‌دهیم، کم کم در روح ما به شکل ملکه در می‌آید. اگر کسی دو یا سه بار دروغ گفت و این کار را ادامه داد، به تدریج دروغگو می‌شود و ملکه دروغگویی در او شکل می‌گیرد.


عرضه اعمال

همه مسلمانان به قیامت و حساب و کتاب ایمان دارند و معتقدند که اگر انسان به کسی ستم کند و یا حقّ کسی را ضایع کند، روز قیامت باید درباره آن پاسخ‌گو باشد، در قرآن مجید آمده است:
فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ
وَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ
پس هر كس هم، ذره‏ای كار خیر انجام دهد، آن را خواهد دید؛
و هر كس هم، ذره‏ای كار بد كرده‏ایم. آن را خواهد دید؛1
بزرگانی همچون حضرت امام خمینی(ره) معتقدند که این دو آیه شریفه، از محکمات قرآن هستند2؛ یعنی از آیاتی هستند که به تأویل، توضیح و شرح و بسط فراتر از خود نیاز ندارند. بنابراین طبق مفادّ صریح این دو آیه، اگر کسی ذرّه‌ای" که حتّی به وزن نمی‌آید و یا تنها با ترازوهای بسیار دقیق به حساب می‌آید" خوبی انجام دهد، خودِ آن خوبی را می‌بیند؛ یعنی در برابر آن، مزد به او نمی‌دهند؛ بلکه همان‌کار خوب را به شخص برمی‌گردانند و اگر هم کار بدی را مرتکب شود، همان کار بد را به او تحویل می‌دهند.

مسلمان، وقتی این دو آیه را می‌بیند، باید اندکی تأمّل کند؛ هر کسی بهتر می‌داند که چه مقدار کار خوب و بد انجام داده است. در این زمینه مطالعۀ کتاب «منازل الآخرة»، نوشته مرحوم قوچانی(ره) بسیار مفید و قابل استفاده است. قلم روان مرحوم قوچانی، برای جوان‌ها لطافت بیشتری دارد. این کتاب به گفته شهید مطهّری(ره) مجموعه مکاشفات آن مرحوم است. یعنی ایشان این مسائلی را که نوشته، نخست دیده و سپس به قلم آورده است. کسانی که چشم برزخی دارند، چیزهایی می‌بینند که ما نمی‌بینیم. البته خدا ستّارالعیوب است و آبروی همگان را حفظ می‌کند و آن کسی هم که واقع را می‌بیند، حق ندارد آن را بازگو کرده و از اشکال واقعی مردم پرده بردارد.