با امام كاظم(ع) در سايه قرآن

[امیر هانی]

با امام كاظم(ع) در سايه قرآن

على مختارى

آداب تلاوت

1ـ صداى زيبا و حزن آور عالـم بزرگوار شيخ مفيد(ره) مى نويسد: طبق ادله گذشته, آن حضـرت دانشمنـدتـريـن مـردم زمـانه بـود و بيـش از همه حـافظ كتـاب الهى و خوش صداتريـن آنان در قرائت قرآن بـود. هنگام قرائت, آهسته و حزن آور مى خواند و مى گريست و شنـوندگان هـم گريه مـى كردند, اهل مـدينه او را (زين المجتهديـن) مـى ناميدند.(1)
در روايتـى ديگر آمده استو كانت قراته حزنا) يعنـى قرائت آن حضرت حزن آوربـود.(2) به ابرهه مسيحى فرمود: (با كتاب خودت چقدر آشنايى؟ پاسخ داد: به متـن و تاويل آن آگاهم, هشام مى گويد: حضرت كاظم(ع) شروع كرد به قرائت انجيل, آنگاه ابرهه گفت: (حضرت مسيح اين چنين مى خوانند و جز او هيچ كسى چنيـن نخوانده است و از پنجاه سال پيـش تا كنون در جستجوى چنيـن شخصيتى بودم) و در ايـن هنگام, ابرهه به دست امام مسلمان شد.(3)

2 ـ ترتيل يعنى حروف كاملا ادا و بيان و وقوف رعايت گردد.
حضـرت كاظم(ع) مـى فـرمايـد: از پيامبـر اكـرم در بـاره معناى (و رتل القـرآن ترتيلا)(4) پرسيدند, در پاسخ فرمود:
بينه تبيانا و لا تنثره نثر الرهل و لا تهذه هذالشعر, قفـوا عند عجائبه و حركوا به القلوب و لا يكون هم اءحدكم آخر السوره.(5) يعنى قرآن را واضح و كاملا روشـن بيان كن و حروفش را مانند رمل و شـن هايى كه باد يكباره مى پاشد بر روى هم نريز و آن را ماننـد شعرخـوانـى پشت سـر هـم و با شتاب مخـوان; نزد شگفتيهاى قـرآن بايستيـد و دلها را بـا آن تكـان دهيـد و همت و نظر شما رسيـدن به آخـر سـوره نباشـد, يعنـى به كيفيت بپردازيد نه به كميت.(6)

3 ـ ارج نهادن به حاملان قرآن آن حضرت در حديثى از جد بزرگوارش نقل مى فرمايد: خداى تعالى بخشنده است و جـود را دوست دارد و كارهاى عالـى را دوست مـى دارد و از كارهاى پست ناخرسنـد است و واقعا از احتـرام به جلال الهى بزرگـداشت سه گروه است:

الف) ريش سفيد مسلمان,
ب) امام عادل,
ج) آن كسـى كه حامل و تسليم قـرآن كريـم است به گـونه اى كه نه اهل غلـو است و نه از بار تكاليفش شانه خالى مى كند.(7)

4 ـ اهداى ثـواب قرائت به معصـومان(ع) علـى بـن مغيره به امام كاظم(ع) مى گـويد: پـدرم از جـد شمـا پـرسيـد آيـا رواست شبـى يك ختـم قـرآن بخـوانـم؟
جد شما فرمود: هر شب. دوباره پرسيد: آيا در ماه رمضان هـم؟ جد شما فرمـود: در مـاه رمضـان نيز, جـدم عرض كـرد: بلـى هـر چه تـوانستم.
و برنامه پدرم اين بود كه در ماه رمضان چهل بار قرآن را ختم مى كرد; و مـن نيز پس از پدر قرآن مى خوانـم بيشتر و گاهى كمتر از پدرم, كـم و زياديش بستگى داشت به انـدازه فرصت و فراغت و يا كار و سـرگرمـى و نشاط و بيماريـم و هنگام عيـد فطر, قرآنهايـى كه خـوانـده بـودم, يك ختمـش را براى رسـول اكرم(ص) يكـى براى على(ع), يكـى براى فاطمه(ع) و همچنيـن براى هر كدام از امامان تا به شما رسيد و يكى هـم براى شما قرار مى دادم, از هنگامى كه خدا ايـن بينش و حال را به مـن عنـايت كـرده است و در سلك پيـروان شمـا قـرار گـرفته ام.
حال آيا براى خودم نيز پاداشى هست؟ حضرت فرمود: پاداش تـو آن است كه در قيامت با آنها هستـى, گفتـم الله اكبـر, آيا چنيـن اجـرى دارم؟ حضـرت سه بار فرمـود: بلى.(8)