مفهوم زبان و زبان شناسى

[گل مريم]

بسم الله الرحمن الرحیم

مطالب این موضوع بر گرفته از کتاب تحليل زبان قرآن و روش شناسى فهم آن و مؤ لف فاضل آن ، جناب حجت الاسلام والمسلمين دكتر محمد باقر سعيدى روشن می باشند.

اين مطلب ترسيم چشم اندازى ، هر چند اجمالى ، از مفهوم زبان و زبان شناسى ، فلسفه زبان و شيوه ارتباط لفظ و معنا و چگونگى رسانايى گفتار زبانى و بيان قاعده مندى مفاهمه عقلائى و زبان هنجار را مورد نظر دارد.

زبان چيست ؟

زبان گذشته از مفهوم لغوى ، يعنى اندام ماهيچه اى و متحرك داخل دهان و مهم ترين ابزار گويايى (1) و نيز گفتار مخصوص يك ملت يا جماعت مثل زبان فارسى يا انگليسى ، (2) يكى از جنبه هاى اسرارآميز وجود انسان است كه با توجه به پيچيدگى و گستردگى آن پس از قرنها كاوش هنوز به طور بايسته شناخته نشده است .

البته ، اين مطلب كانون همه جستجوهاست كه : زبان يكى از تواناييهاى ذهن انسان براى ايجاد ارتباط و انتقال پيام است . تكلم و گفتار، نمود آوايى و ظهور خارجى اين توانايى است . (3) ما حتى هنگامى كه در خلوت خويش در حال انديشيدن هستيم و با كسى سخن نمى گوييم ، باز هم از توانايى زبان برخورداريم و از آن بهره مى گيريم ؛ بى آنكه گفتارى در ميان باشد. كسانى كه در اثر سوانح و حوادث و يا به طور مادرزاد از تكلم محروم اند، از نعمت زبان بى بهره نيستند؛ جز اينكه به هنگام استفاده از آن به جاى علائم آوايى يا گفتار، از نمودهاى حركتى (حركت دست و لب ) كمك مى گيرند.

---

پینوشت:
1- ر.ك : مشيرى ، مهشيد، نخستين فرهنگ الفبايى قياسى زبان فارسى ، ص 534.
2- ر.ك : دهخدا، على اكبر، لغت نامه دهخدا، ص 11130.
3- ر.ك : باطنى ، محمد رضا، زبان و تفكر، ص 112.