قرآن مجموعه آيات و سوره‏ هاى نازل شده بر پيامبر اسلام است كه پيش ازهجرت و پس از آن در مناسبت‏هاى مختلف و پيش آمدهاى گوناگون به طور پراكنده ‏نازل شده است.سپس گرد آورى شده و به صورت مجموعه كتاب در آمده است.


نزول قرآن تدريجى،آيه آيه و سوره سوره،بوده و تا آخرين سال حيات پيامبر صلى الله عليه و آله ‏ادامه داشته است.
در دوران حيات پيامبر صلى الله عليه و آله هرگاه پيش آمدى رخ می‏داد يامسلمانان با مشكلى روبرو می‏شدند،در ارتباط با آن پيش آمد يا براى رفع آن مشكل ‏يا احيانا پاسخ به سؤال‏هاى مطرح شده، مجموعه‏ اى از آيات يا سوره ‏اى نازل‏می‏شد.
اين مناسبت‏ها و پيش آمدها را اصطلاحا اسباب نزول يا شان نزول‏م ی‏نامند،كه دانستن آن‏ها براى فهم دقيق بسيارى از آيات ضرورى است.اين نزول ‏پراكنده،قرآن را از ديگر كتب آسمانى جدا می‏سازد. زيرا صحف ابراهيم و الواح ‏موسى يك جا نازل شد و همين امر موجب عيب جويى مشركان گرديد:
و قال الذين‏ كفروا لو لا نزل عليه القرآن جملة واحدة... ،كسانى كه كفر ورزيده‏ اند گفتند:چرا قرآن‏ يك جا بر او نازل نگرديده؟...».در جواب آنان آمده: كذلك لنثبت‏ به فؤادك و رتلناه ‏ترتيلا (1) ،اين به خاطر آن است كه قلب تو را به وسيله آن استوار گردانيم و[از اين رو]آن را به تدريج ‏بر تو خوانديم‏».در جاى ديگر می‏گويد: و قرآنا فرقناه لتقراه على الناس على مكث و نزلناه تنزيلا (2) ،قرآنى كه با آياتش را از هم جدا كرديم تا آن را با درنگ برمردم بخوانى و آن را به تدريج نازل كرديم‏».


به طورى كه از قرآن استنباط می‏شود،حكمت تدريجى بودن نزول قرآن آن است‏ كه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و مسلمانان احساس كنند هم واره مورد عنايت‏ خاص پروردگارقرار دارند و پيوسته رابطه آنان با حق تعالى استوار است و اين تداوم نزول باعث ‏دل گرمى و تثبيت آنان را فراهم سازد. و اصبر لحكم ربك فانك باعيننا... (3) ،و در برابردستور پروردگارت شكيبا باش چرا كه مورد عنايت كامل ما قرار دارى...»اين قبيل ‏دل گرمی‏هاى مداوم براى پيامبر اسلام فراوان بوده است و در قرآن در موارد بسيارى ‏بدان اشاره شده است.