جلسه دوازدهم.نحو(استغاثه)

[تسلیمی]

به نام خدا


به جلسه دوازدهم درس نحو خوش آمدید.از همگی به خاطر وقفه ای که مابین کلاس ها افتاد عذرخواهی می کنم.


مبحث امروز راجع به استغاثه می باشد.


قبل از شروع بحث به تعریفی کلی از استغاثه می پردازیم.



استغاثه :ندای شخص برای کمک و اعانت از دیگران


در استغاثه فقط از حرف " یا " استفاده می شود.


یا لَزیدٍ لِعمروٍ (در اینجا لَزیدٍ مستغاثٌ منه و لِعمروٍ مستغاثٌ له و یا حرف استغاثه می باشد)


مستغاثٌ منه : کمک کننده


مستغاثٌ له : کمک شده

[تسلیمی]

نکته :


حذف مستغاث منه و حرف استغاثه(یا) جایز نیست اما مستغاث له را می توان حذف کرد.



مستغاث منه سه وجه دارد :


1- مجرور به لام مفتوح است.


یا لَزیدٍ لِلمظلومِ


2- به " الف " ختم شده است.


یا قوماً لِلمظلومِ


3- مستغاث منه به حال خود باقی می ماند ومانند منادا با آن عمل می شود.


یا قومُ للغریقِ

[تسلیمی]

نکته :



*مستغاث منه در کل لفظا مجرور و محلا منصوب است.


*مستغاث منه فقط با " لام " مجرور می شود و مرخّم هم نمی گردد.

[تسلیمی]

حکم مستغاث له :


آن است که به لام مکسور مجرور می شود.مگر اینکه ضمیری باشد که در این حالت مفتوح می شود به جز در " ی " متکلم.

یا لَزیدٍ لَک

یا لَعمروٍ لِی


لام مفتوح در سه مکان می آید :

1- به عنوان لام استغاثه در استغاثه

2- به عنوان لام تعجب در باب تعجب

3- به عنوان لام مفتوح بر سر منادای تهدید شده

[تسلیمی]

*اگر بعد از حرف ندا کلمه ای باشد که حقیقتا منادا نباشد جایز است که آن را مستغاث منه بگیریم و مستغاث له آن را حذف کنیم و لام مفتوح می شود.

یا لَلعجب (مستغاث له آن حذف شده است)


*اگر بر مستغاث منه، کلمه ای عطف شده باشد و " یا " تکرار نشده باشد، حرف " لام " که بر معطوف داخل شده مکسور می گردد.

یا لَلکهولِ و لِلشبّانِ للضعیفِ

ولی اگر بر مستغاث عطف وارد شده با " یا " همراه باشد فتح لام واجب است.

یا لَلکهول و یا لَلشبّانِ

[تسلیمی]

دانشجویان محترم اگر سؤالی هست من درخدمتم