آداب قرائت قرآن

[عزیزانی]

بعضى از شرايط و آداب تلاوت قرآن بدان كه: ثواب تلاوت قرآن، از حد بيرون، و قدر فضيلت آن از حدبيان افزون است. از حضرت پيغمبر - صلى الله عليه و آله - مروى است كه: «هيچ شفيعى در روزقيامت‏بلند مرتبه‏تر از قرآن نيست، نه پيغمبرى و نه ملكى و نه غير اينها» . (1) و فرمود كه: «خداى - تعالى - هزار سال پيش از آنكه عالم را خلق كند سوره طه ويس را خواند، چون ملائكه آن را شنيدند گفتند: خوشا به حال امتى كه اين بر ايشان‏نازل شود.و خوشا به حال سينه‏هايى كه اينها را حفظ كند.و خوشا به حال زبانهايى كه‏اينها را بخواند» . (2) و فرمود كه: «هرگاه قرآن در پوستى باشد آتش به آن نمى‏رسد» . (3) يعنى: هر كس قرآن را حفظ نموده باشد آتش پوست‏بدن او را مس نمى‏كند. و نيز از آن حضرت مروى است كه: «دلها زنگ مى‏گيرد همچنان كه آهن زنگ‏مى‏گيرد.شخصى عرض كرد: يا رسول الله! جلاى آن از چه چيز است؟ فرمود: تلاوت‏قرآن و ياد مرگ‏» . (4) و احاديث در خصوص ثواب آن بى‏حد و حصر است.و چگونه چنين نباشد؟ وحال اينكه آن كلام پروردگار است كه حضرت روح الامين حامل آن، و برسيد المرسلين نازل شده است. و تامل كن كلامى كه بلا واسطه از خدا صادر شده باشد، و لفظ آن از غايت فصاحت‏به حد اعجاز رسيده باشد.و معنى آن به نحوى باشد كه: مشتمل بر اصول‏حقايق معارف و مواعظ و احكام، و متضمن بيان دقايق صنع پروردگار - متعال - ومغيبات احوال تاثير او در دلها چگونه است و نفس را از آن، چقدر صفا حاصل‏مى‏شود؟ ! پس بر كسى كه از اهل ايمان باشد مواظبت‏بر تلاوت آن لازم، و ملاحظه‏آداب و شرايط تلاوت، متحتم است.و از براى آن، آداب ظاهريه‏اى و آداب باطنيه است.

[عزیزانی]

دهم: در تلاوت قرآن، حال او در ترقى باشد، زيرا درجات تلاوت كنندگان، كه ازغافلين نيستند و از مرتبه غفلت ‏بيرون آمده‏ اند سه گونه است:


اول: - و آن مرتبه پست‏ تر است - آن است كه: خود را چنان تصور كند كه درحضور پروردگار ايستاده و قرآن مى‏خواند

و خداى - تعالى - به او نظر مى‏كند و كلام او را مى‏شنود.و در اين وقت، حال او تملق و سؤال و تضرع و ابتهال است.


دوم: چنان در قلب خود مشاهده نمايد كه: گويا خداوند عظيم به لطف و كرم خودبه او خطاب مى‏كند و سخن مى‏گويد و امر و نهى مى‏كند.

و مقام او در اين وقت، مقام‏ هيبت و حيا و گوش دادن و شنيدن است.


سوم: مطلقا ملتفت ‏خود و تلاوت خود نباشد، بلكه همه همت او مقصور برصاحب كلام باشد

.و فكر او منحصر در او باشد.به نحوى كه: گويا مستغرق مشاهده‏

جمال او است و او را پرواى غير او نيست.


و اين، درجه «مقربين‏» و «صديقين‏» است.و دو درجه سابق، درجه «اصحاب‏يمين‏» است.

و آنچه غير اينها باشد درجات غافلين است.


و حضرت سيد الشهداء - عليه السلام - روحى فداه اشاره به مرتبه سيم فرموده است:


«الذى تجلى لعباده فى كتابه بل فى كل شى‏ء.و اراهم نفسه فى خطابه بل فى كل نور وفى‏ء»


يعنى: «تجلى كرد از براى بندگان خود در كتاب خود، بلكه در هر چيزى.و نمودخود را به ايشان در خطاب خود، بلكه در هر نور و سايه‏» .
⁽¹³⁾
مروى است كه: «حضرت امام جعفر صادق - عليه السلام - را در نماز، حالتى روى‏داد كه بيهوش بر زمين افتاد،

و چون به هوش آمد از سبب آن پرسيدند فرمود: آيه رامكرر كردم بر دل خود

تا گويا آن را از صاحب كلام شنيدم و چشمم را طاقت معاينه قدرت او نماند»

. ⁽¹⁴⁾
و اگر كسى به اين درجه رسيد بهجت او بى‏حد، و لذت و حلاوت تلاوت اوبى ‏پايان مى‏گردد.


و يكى از بزرگان گفته است كه: «من قرآن مى‏خواندم و مطلقا شيرينى آن را نمى ‏فهميدم تا آنكه به نحوى شد

كه گويا قرآن را از پيغمبر - صلى الله عليه و آله - مى‏شنوم كه بر صحابه كبار مى‏خواند.

و بعد از آن، از اين مقام ترقى كردم، پس‏ مى‏خواندم آن را تا گويا از جبرئيل مى‏شنيدم

كه تلقين حضرت پيغمبر - صلى الله عليه‏و آله - مى‏نمود.

پس خدا لطف وجود به من فرمود كه به مقام بالا ترقى نمودم كه گوياآن را از صاحب كلام مى‏شنوم.

و در آن وقت نعيم و لذتى يافتم كه: از آن صبر نمى‏توانم كرد» . ⁽¹⁵⁾
و بعضى از صحابه گفته است كه: «هرگاه دلها پاك گردد هرگز از قرائت قرآن سير نمى‏گردد» . ⁽¹⁶⁾

[عزیزانی]

يازدهم: از حول و قوه خود برى‏ء شود و چشم رضا و خوبى خود را نبيند.

پس‏ هرگاه به آيه ‏اى رسد كه: مشتمل بر وعد و مدح نيكان باشد خود را از زمره ايشان نبيند.


و از اهل آن وعده نشمارد، بلكه اهل صدق و يقين را از اهل آن وعده شمارد.و شوق‏ نمايد

كه: خدا او را به ايشان محلق سازد.

و چون به آيه‏ اى رسد كه: مشتمل بر مذمت‏ گناهكاران و مقصرين باشد خود را به نظر در آورد

و چنان تصور نمايد كه خود مخاطب‏به اين آيه است.


و به اين، اشاره فرموده است‏ حضرت امير المؤمنين - عليه السلام - كه در وصف‏ متقين مى ‏فرمايد

كه: «چون به آيه‏ اى رسيدند كه مشتمل است‏ بر تهديد و تخويف،گوشهاى دل خود را بر آن مى‏دارند

و چنان پندارند كه صداى فرياد غريدن جهنم به‏ گوش‏هاى ايشان مى‏رسد» . ⁽¹⁷⁾



به امید روزی که این توصیه ها در جان ما اثر کند وعامل به آن باشیم

​ان شاءالله