معارفی از سوره های قرآن(سوره ی اعراف)

[دژدان]

معارف قرآن, جلد 2
نویسنده, جمعی از نویسندگان
فصل سوم
معارفى از سوره اعراف

[دژدان]

اسباب حبط

1- كفر و عناد با حق

2- ارتداد

3- رعايت نكردن حرمت رسول خدا، احترام رسول خدا واجب است و رعايت نكردن آن موجب حبط اعمال مى‌گردد:
«يا ايُّهَا الَّذينَ امَنُوا لا تَرْفَعُوا اصْواتَكُمْ فَوْقَ صَوتِ النَّبِىِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ كَجَهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ انْ تَحْبَطَ اعْمالُكُمْ وَ انْتُمْ لا تَشْعُرُونَ»
اى مؤمنان، صدايتان را بلندتر از صداى پيامبر مكنيد و آن‌چنان كه بعضى از شما با بعضى ديگر بلند سخن مى‌گويد، با او به صداى بلند سخن مگوييد، مبادا بى‌آنكه بدانيد كرده‌هايتان تباه شود.
اين بى‌حرمتى در محضر رسول خدا صلى الله عليه و آله اگر از روى بى‌اعتنايى و به‌عنوان تحقير وخفيف شمردن ايشان باشد، كفر است ولى اگر از روى بى‌ادبى و جهالت باشد، گر چه كفر حساب نمى‌شود، ولى باعث حبط اعمال فرد مى‌گردد.

4- منت و آزار پس از صدقه، اين كار نيز سبب حبط صدقه مى‌گردد:
«يا ايُّها الَّذينَ امَنُوا لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْاذى‌»
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، صدقه‌هاى خود را با منت و آزار، باطل مكنيد.

#اسباب_تكفير_و_پوشانندگى‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

اسباب تكفير و پوشانندگى‌

1- توبه
#توبه از كفر و ايمان‌آوردن سبب مى‌شود كه‌همه گناهان ايمان آورنده پوشيده و محو گردد بلكه اگر صادقانه توبه كند و ايمان آورد و علاوه بر آن به مقتضاى ايمانش عمل‌كند (توبه نصوح)، در اثر اين توبه و ايمان كامل، اعمال زمان كفر او كه باطل‌بودند، به حسنات تبديل شده و حيات سعيد پيدامى‌كند و سبب سعادت دنيايى و آخرتى او مى‌گردد.
«الَّا مَنْ تابَ وَ امَنَ وَ عَمِلَ عَمَلًا صالِحاً فَأُولئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ»
مگر كسانى كه توبه كنند، ايمان آورند و كار شايسته انجام دهند كه اينان، خداوند بديهايشان را به نيكيها تبديل مى‌كند.
توبه از گناهان نيز سبب پوشيده شدن و محو گناهان مى‌گردد.

2- اجتناب از گناهان بزرگ (كبائر)
#اگر كسى خود را از ارتكاب گناهان بزرگ بازدارد و سعى داشته باشد لغزشهايى كه از او سر زده، تكرار نشود، خداوند به‌خاطر خوددارى و تقواى او لغزشهايش را مى‌آمرزد.
«انْ تَجْتَنِبُوا كَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ»
اگر از گناهان بزرگى كه از آن نهى شده‌ايد، دورى گزينيد، گناهان كوچك و لغزشهاى شما را مى‌پوشانيم.

3- كارهاى نيك
«انَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ»
همانا نيكى‌ها بديها را از بين مى‌برند.

#بطلان_احباط_و_تحابط...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

بطلان احباط و تحابط

تا اينجا معلوم شد كه اجمالًا بعضى از گناهان سبب حبط و بى‌اثر گشتن همه يا بعضى از كارهاى خوب مى‌شود همچنان كه ايمان و عمل صالح نيز اثر تكفير و پوشانندگى دارد.
بعضى در اين مورد قائل به يك قاعده كلى شده و گفته‌اند گناهان و كارهاى خوب به‌طور كلى نسبت به هم اثر از بين بردن دارند و قانون «احباط و تحابط» بين آنها حاكم است، گرچه در تفسير اين قانون نيز با هم اختلاف دارند.
بعضى گفته‌اند هر يك از سيئات و حسنات، ديگرى را از بين مى‌برد و خودش جايگزين آن مى‌گردد و اين همان احباط است.
بعضى گفته‌اند فعل بعدى با مقدار مساوى خودش از مخالف قبلى ساقط مى‌گردند و هر كدام باقى داشت، به آن مقدار پاداش يا كيفر تعلق مى‌گيرد.
(بنابراين قول، تحابط است)
نتيجه هر دو نظريه اين است:
فردى كه هم گناه كرده و هم كار نيك انجام داده، اگر كار نيكش بزرگتر يا متأخر باشد مانند كسى است كه فقط نيكوكار بوده و هيچ كار بدى از او سر نزده است و كسى كه كار بدش متأخر يا بزرگتر بوده مانند كسى است كه هيچ كار نيكى از او سر نزده و فقط بد كار بوده است. البته اين نظريات نه با عدل الهى سازگار است و نه با سيره عقلا.
در سيره عقلا كسى كه فقط نيكى كرده با كسى كه هم نيكى كرده و هم بدى و نيكى‌اش متأخر يا بزرگتر از بدى‌اش است، مساوى نمى‌باشد و يكسان نگريسته نمى‌شود همان‌گونه كسى كه فقط بدكار بوده با كسى كه بدى‌اش متأخر يا بيشتر از نيكى‌اش بوده، يكسان نمى‌باشد.
از طرف ديگر عقلا نسبت به كسى كه هم نيكى كرده و هم بدى، نسبت به نيكى‌اش قدردانى و پاداش اعمال مى‌كنند و نسبت به بدى‌اش سرزنش و كيفر.
البته در سيره عقلا نيز گاهى احباط و تكفير به چشم مى‌خورد مثلًا به‌ خاطر كار نيك و پسنديده او از گناهانش چشم مى‌پوشند و يا به خاطر نافرمانى‌اش، عمل خوبش را نمى‌پذيرند و يا از پاداش او مى‌كاهند و اين به‌عنوان يك اصل كلى و هميشگى نيست.
آيات و روايات نيز حاكى از آن است كه بعضى از انسانها درحالى وارد صحنه محشر مى‌شوند كه در نامه عمل خود مخلوطى از عمل نيك و بد دارند و گروهى از مؤمنان با اينكه به خاطر ايمانشان بهشتى هستند ولى قبل از ورود به بهشت در مراحل مختلف سكرات، قبر و قيامت عذابهايى را براى پاك شدن گناهانشان مى‌چشند.
بنابراين احباط، تحابط و تكفير به‌ عنوان يك قاعده كلى و فراگير باطل است ولى در مواردى وجود دارد و سيره عقلا و آيات و روايات، هم مؤيد ابطال كلى آن است و هم مؤيد اثبات جزئى و موردى آن مى‌باشد.

#حيله_يهود_در_فرار_از_تكاليف _الهى‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

حيله يهود در فرار از تكاليف الهى‌

«وَسْئَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتى‌ كانَتْ حاضِرَةَ الْبَحْرِ اذْ يَعْدُونَ فِى السَّبْتِ اذْ تَأْتيهِمْ حيتانُهُمْ يَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعاً وَ يَوْمَ لا يَسْبِتُونَ لا تَأْتيهِمْ كَذلِكَ نَبْلُوهُمْ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ وَ اذْ قالَتْ امَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْماً اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ اوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذاباً شَديداً قالُوا مَعْذِرَةً الى‌ رَبِّكُمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ فَلَمَّا نَسُوا ماذُكِّرُوا بِهِ انْجَيْنَاالَّذينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَ اخَذْنَا الَّذينَ ظَلَمُوا بِعَذابٍ بَئيسٍ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ فَلَمَّا عَتَوْا عَنْ ما نُهُوا عَنْهُ قُلْنا لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خاسِئينَ» (اعراف، آيات 163- 166).
و از آنها درباره (سرگذشت) شهرى كه در ساحل دريا بود، سؤال كن- هنگامى‌كه آنها در روز شنبه (به فرمان خدا) تجاوز مى‌كردند، هنگامى‌كه ماهيهايشان روز شنبه- كه روز تعطيل و استراحتشان بود- آشكار مى‌شدند، امّا در غير روز شنبه سراغ آنها نمى‌آمدند، اينگونه آنها را به چيزى آزمايش كرديم كه در برابر آن نافرمانى مى‌نمودند و هنگامى‌كه گروهى از آنها (به گروه ديگر) گفتند چرا جمعى را اندرز مى‌دهيد كه سرانجام، خداوند آنها را هلاك خواهد كرد ويا به عذاب شديدى گرفتار خواهد ساخت؟ (آنها را به حال خود واگذاريد تا نابود شوند) گفتند:
- اين اندرزها- براى اعتذار (و رفع مسؤوليت) در پيشگاه پروردگار شماست، و شايد آنها تقوا پيشه كنند. امّا هنگامى كه تذكراتى را كه به آنها داده شده بود، فراموش كردند، نهى كنندگان از بدى را رهايى بخشيديم و آنها را كه ستم كردند، به خاطر نافرمانى‌شان به عذاب شديدى گرفتار ساختيم. تا هنگامى كه در برابر فرمانى كه به آنها داده شده بود، سركشى نمودند، به آنها گفتيم به شكل ميمونهايى طرد شده درآييد.

#اصحاب_شنبه‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

اصحاب شنبه‌

در اين آيات ( آيات 163- 166) به سرگذشت گروهى از يهود كه در ساحل دريا زندگى مى‌كردند، اشاره مى‌كند. ظاهراً كار و كسب در روز شنبه بر يهود حرام بوده است و اين قوم هم كه در كنار دريا زندگى مى‌كردند، در روز شنبه از صيد ماهى نهى شده بودند. خداوند آنان را امتحان كرد و روزهاى شنبه ماهيان بر سطح آب و جويبارها ظاهر مى‌شدند و در دسترس بودند و روزهاى ديگر به عمق آب فرو مى‌رفتند. آنان در نهايت به وسوسه افتادند و دست به حيله زدند و با انداختن طور در آب در روز شنبه و جمع‌آورى آن در روز يكشنبه و يا با آماده ساختن آبگيرهايى كنار دريا و گيرانداختن ماهيها در روز شنبه و صيد آنها در روز بعد به حكم خدا تجاوز كردند. گروهى از يهود آنان را نهى كردند و موعظه و تذكر دادند ولى نهى و اندرز آنان مفيد واقع نشد. البته گروه ديگرى هم بودند كه خود مرتكب اين خلاف نشدند ولى مرتكبين را هم نهى نكردند و حتى به گروه نهى‌كنندگان گفتند كه چرا اينها را اندرز مى‌دهيد، اينها كه دست بردار نيستند و خداوند هلاكشان مى‌كند. نهى‌كنندگان گفتند كه ما به دو دليل آنها را اندرز مى‌دهيم؛ اوّل براى عذر و اتمام حجت به پيشگاه پروردگار كه ما به وظيفه خود عمل كرده باشيم و دوم شايد اندرز ما در آنان اثر گذارد. خلاصه آن قوم حيله‌گر بر گناه خود اصرار ورزيدند و عذاب خدا بر آنان نازل شد و هلاك گرديدند.

#بيان_يك_سنت_الهى‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

بيان يك سنّت الهى‌

ظاهر آيه «فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ أَنْجَيْنَا الَّذينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ» بيانگر اين مطلب است كه از سه گروه (#گناهكاران، #سكوت_كنندگان و #ناهيان_از_منكر) تنها گروه سوم، از مجازات الهى مصون ماندند.
و نيز آيه، دلالت دارد كه خداوند، ترك كنندگان نهى از منكر را به‌خاطر سكوت و بى‌تفاوتى، شريك جرم آنان به شمارآورده است و اين يك سنت الهى است كه چنانچه انسان قادر باشد با ظلم و ستم مبارزه كند- اگر چه با پند و اندرز يا مبارزه منفى و ترك معاشرت با آنان- ولى مبارزه نكند او نيز چون مجرمان به عذاب، مبتلا مى‌گردد.
سرور شهيدان، #امام_حسين_عليه_السلام با استناد به گفته اجداد بزرگوار خود، بر اين سنت الهى تأكيد مى‌فرمود تا شايد مردم بى‌تفاوت در برابر مظالم حكومت جبار اموى، بر سر عقل آيند و احساس تكليف كرده، قيام كنند.

كيفر مسخ

براى گناهكاران‌ ممكن است سؤال شود آيا هر دو گروه، يك نوع عذاب ديدند؟
پاسخ اين است كه از آيه
«فَلَمَّا عَتَوْا عَنْ ما نُهُوا عَنْهُ قُلْنا لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خاسِئينَ» استفاده مى‌شود كه كيفر مسخ (تبديل شدن به ميمون) منحصر به گناهكاران بود.

#كلاه_شرعى_يا_كجراهه‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

كلاه شرعى يا كجراهه‌

از سرگذشت اين قوم، معلوم مى‌شود كه خلافكارى آنها زير پوشش «حيله و كلاه شرعى» بوده است. مجازات شديد اين گروه، نشان مى‌دهد كه چهره واقعى گناه، با دگرگون ساختن ظاهر آن، دگرگون نمى‌شود.
آنها كه تصور مى‌كنند گناه را مى‌توان با تغيير چهره ظاهرى، تبديل به يك عمل مجاز كرد، در حقيقت خود را مى‌فريبند.
متأسفانه، اين كار در ميان بعضى از بى‌خبرانى كه خودرا مسلمان نيز مى‌دانند، فراوان ديده مى‌شود و اين يكى از چيزهايى است كه چهره مذهب را در نظر افراد بى‌شمارى، وارونه جلوه داده است.

شكلهاى مختلف امتحان‌

آزمون الهى، شكلهاى مختلفى دارد؛ گاه بصورت منع از آزار و صدمه به #ناقه است و گاه به شكل #منع_صيد_ماهى_در_روز_خاص.
درست است كه صيد ماهى، كار خلافى نيست، ولى ممكن است خداوند، جمعيتى را براى آزمايش، بطور موقّت از چيزى نهى كند، تا ميزان اعتقاد آنها نسبت به احكام الهى و دين خدا روشن شود.
مطلب جالب توجه اين‌كه خداوند گاهى براى آزمودن افراد و مشخص كردن خداترسان از بى‌پروايان، زمينه گناه را آماده مى‌كند مثلًا در همين جريان نقل شده كه روز شنبه كه آنان از صيد و كسب منع شده بودند، ماهيان تا لب آب و بلكه در نهرها و جويهاى جلوى منازل پيش مى‌آمدند و همه جا در دسترس بودند.
در آيه ديگرى نيز خداوند مى‌فرمايد:
حتماً خداوند شما را با چيزى از شكار كه در دسترس و تيررس شماست مى‌آزمايد تا معلوم شود كه چه كسى در پنهان از او مى‌ترسد.

https://t.me/shahrenuraniquran

پایان سوره

[دژدان]

پرسش ها

1- اگر خداوند به همه چيز آگاه است، چه نيازى به پرسش از انبيا و امّتها در روز قيامت است؟

2- نوع شرك شيطان را در سجده نكردن به حضرت آدم عليه السلام توضيح دهيد.

3- خداى مهربان و دادگر، دشمن قدرتمندى مثل شيطان را بر چه انسانهايى مسلّط ساخته است؟

4- منظور از زينت در آيه 31 اعراف چيست؟

5- علّت فنا و نابودى ملّتها چيست؟

6- چرا عذاب اغواگران و گمراهان مضاعف است؟

7- معناى اعراف چيست؟ و اعراف كجاست؟

8- اصحاب اعراف چه كسانى هستند؟

9- عوارض كم‌فروشى را بنويسيد.

10- خداوند به مردمى كه ايمان بياورند و تقواى الهى پيشه كنند، چه وعده‌اى داده است؟

11- منظور از بركات آسمان و زمين چيست؟

12- تفاوت «سنتِ بركت‌زايى ايمان و تقوا» و «سنت استدراج» را توضيح دهيد.

13- انتظار بنى‌اسرائيل از رهبرشان چه بود؟

14- وراثت زمين در قبال چه چيزى به بنى‌اسرائيل واگذار شد؟

15- معناى حبط چيست و چه چيزهايى موجب حبط عمل مى‌شود؟

16- يهود براى فرار از تكليف الهى، چه حيله‌اى به‌كار بردند و خداوند چگونه آنها را عذاب كرد؟

17- از داستان اصحاب سبت چه مطالبى استفاده مى‌شود؟

https://t.me/shahrenuraniquran