ترکیب آیات ۶۰ تا ۷۰ سوره مائده

[دژدان]

ترکیب نحوی آیات ۶۰ تا ۷۰ سوره مبارکه مائده

[دژدان]

قُلْ هَلْ أُنَبِّئُكُم بِشَرٍّ مِّن ذَٰلِكَ مَثُوبَةً عِندَ اللَّهِ مَن لَّعَنَهُ اللَّهُ وَغَضِبَ عَلَيْهِ وَجَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَالْخَنَازِيرَ وَعَبَدَ الطَّاغُوتَ أُولَٰئِكَ شَرٌّ مَّكَانًا وَأَضَلُّ عَن سَوَاءِ السَّبِيلِ(60)

---

قُلْ: فعل امر و فاعل در محل رفع ضمیر مستتر انت

هَلْ: حرف استفهام

أُنَبِّئُكُم: فعل مضارع و فاعل در محل رفع ضمیر مستتر انا/ (کُم)مفعول و محلا منصوب

بِشَرٍّ: جارومجرور متعلق به أُنَبِّئُ

مِّن ذَٰلِكَ: جارومجرور متعلق به شَرٍّ

مَثُوبَةً: تمییز و لفظا منصوب

عِندَ: ظرف مکان، مفعول فیه

اللَّهِ: مضاف الیه و لفظا مجرور

مَن: در محل رفع خبر برای مبتدای محذوف(هو)

لَّعَنَهُ: فعل ماضی/ (هُ)مفعول و محلا منصوب

اللَّهُ: فاعل و لفظا مرفوع

وَ: واو عطف

غَضِبَ: فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر مستتر هو

عَلَيْهِ: جارومجرور متعلق به غَضِبَ

وَ: واو عطف

جَعَلَ: فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر مستتر هو

مِنْهُمُ: جارومجرور متعلق به جَعَلَ

الْقِرَدَةَ: مفعول و لفظا منصوب

وَ: واو عطف

الْخَنَازِيرَ: معطوف و لفظا منصوب

وَ: واو عطف

عَبَدَ: فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر مستتر هو

الطَّاغُوتَ: مفعول و محلا منصوب

أُولَٰئِكَ: مبتدا و محلا مرفوع

شَرٌّ: خبر و لفظا مرفوع

مَّكَانًا: تمییز و لفظا منصوب

وَ: واو عطف

أَضَلُّ: معطوف به شَرٌّ و لفظا مرفوع

عَن سَوَاءِ: جارومجرور متعلق به أَضَلُّ

السَّبِيلِ: مضاف الیه و لفظا مجرور

[دژدان]

وَإِذَا جَاءُوكُمْ قَالُوا آمَنَّا وَقَد دَّخَلُوا بِالْكُفْرِ وَهُمْ قَدْ خَرَجُوا بِهِ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا كَانُوا يَكْتُمُونَ(61)

---

وَ: واو عطف

إِذَا: ظرف زمان، مفعول فیه

جَاءُوكُمْ: فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو/ (کُم)منصوب به نزع خافض

قَالُوا: فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو

آمَنَّا: فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر بارز نَا

وَ: واو حالیه

قَد: حرف تحقیق

دَّخَلُوا: فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو

بِالْكُفْرِ: جارومجرور متعلق به دَّخَلُوا

وَ: واو عطف

هُمْ: مبتدا و محلا مرفوع

قَدْ: حرف تحقیق

خَرَجُوا: فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو///جمله فعلیه در محل رفع خبر هُم

بِهِ: جارومجرور متعلق به خَرَجُوا

وَ: واو استیناف

اللَّهُ: مبتدا و لفظا مرفوع

أَعْلَمُ: خبر و لفظا مرفوع

بِمَا: جارومجرور متعلق به أَعْلَمُ

كَانُوا: فعل ماضی ناقص و ضمیر بارز واو در محل رفع اسم کَانَ

يَكْتُمُونَ: فعل مضارع و فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو///جمله فعلیه در محل نصب خبر کَانَ

[دژدان]

وَتَرَىٰ كَثِيرًا مِّنْهُمْ يُسَارِعُونَ فِي الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ(62)

---

وَ: واو عطف

تَرَىٰ: فعل مضارع و فاعل در محل رفع ضمیر مستتر انت

كَثِيرًا: مفعول و لفظا منصوب

مِّنْهُمْ: جارومجرور متعلق به محذوف

يُسَارِعُونَ: فعل مضارع و فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو

فِي الْإِثْمِ: جارومجرور متعلق به يُسَارِعُونَ

وَ: واو عطف

الْعُدْوَانِ: معطوف به الْإِثْمِ و لفظا مجرور

وَ: واو عطف

أَكْلِهِمُ: معطوف به الْإِثْمِ و لفظا مجرور/(هِم) مضاف الیه و محلا مجرور

السُّحْتَ: مفعول و لفظا منصوب

لَبِئْسَ: لام قسم/فعل جامد برای انشاء و ذم

مَا: فاعل و محلا مرفوع

كَانُوا: فعل ماضی ناقص و ضمیر بارز واو در محل رفع اسم کَانَ

يَعْمَلُونَ: فعل مضارع و فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو///جمله فعلیه در محل نصب خبر کَانَ

[دژدان]

لَوْلَا يَنْهَاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَالْأَحْبَارُ عَن قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَصْنَعُونَ(63)

---

لَوْلَا: حرف تحضیض

يَنْهَاهُمُ: فعل مضارع/(هُمُ)مفعول و محلا منصوب

الرَّبَّانِيُّونَ: فاعل و مرفوع به واو

وَ: واو عطف

الْأَحْبَارُ: معطوف به الرَّبَّانِيُّونَ و لفظا مرفوع

عَن قَوْلِهِمُ: جارومجرور متعلق به يَنْهَا/ (هُم)مضاف الیه و محلا مجرور

الْإِثْمَ: مفعول قَوْلِ و لفظا منصوب

وَ: واو عطف

أَكْلِهِمُ: معطوف به قَوْلِ و لفظا مجرور/(هِم)مضاف الیه و محلا مجرور

السُّحْتَ: مفعول أَكْلِ و لفظا منصوب

لَبِئْسَ: لام قسم/ فعل ماضی برای انشاء و ذم

مَا: فاعل و محلا مرفوع

كَانُوا: فعل ماضی ناقص و ضمیر بارز واو در محل رفع اسم کَانَ

يَصْنَعُونَ: فعل مضارع و فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو///جمله فعلیه در محل نصب خبر کَانَ

[دژدان]

وَقَالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ وَلُعِنُوا بِمَا قَالُوا بَلْ يَدَاهُ مَبْسُوطَتَانِ يُنفِقُ كَيْفَ يَشَاءُ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرًا مِّنْهُم مَّا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ طُغْيَانًا وَكُفْرًا وَأَلْقَيْنَا بَيْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ كُلَّمَا أَوْقَدُوا نَارًا لِّلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللَّهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ(64)

---

وَ: واو استیناف

قَالَتِ: فعل ماضی

الْيَهُودُ: فاعل و لفظا مرفوع

يَدُ: مبتدا و لفظا مرفوع

اللَّهِ: مضاف الیه و لفظا مجرور

مَغْلُولَةٌ: خبر و لفظا مرفوع

غُلَّتْ: فعل ماضی

أَيْدِيهِمْ: نائب فاعل و تقدیرا مرفوع/(هِم)مضاف الیه و محلا مجرور

وَ: واو عطف

لُعِنُوا: فعل ماضی مجهول و نائب فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو

بِمَا: جارومجرور متعلق به لُعِنُوا

قَالُوا: فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو

بَلْ: حرف اضراب

يَدَاهُ: مبتدا و مرفوع به الف/(هُ)مضاف الیه و محلا مجرور

مَبْسُوطَتَانِ: خبر و مرفوع به الف

يُنفِقُ: فعل مضارع و فاعل در محل رفع ضمیر مستتر هو

كَيْفَ: حال و لفظا منصوب

يَشَاءُ: فعل مضارع و فاعل در محل رفع ضمیر مستتر هو

وَ: واو استیناف

لَيَزِيدَنَّ: لام واقعه در جواب قسم/ فعل مضارع منصوب +نون تاکید ثقیله

كَثِيرًا: مفعول و لفظا منصوب

مِّنْهُم: جارومجرور متعلق به كَثِيرًا

مَّا: فاعل و محلا مرفوع

أُنزِلَ: فعل ماضی مجهول و نائب فاعل در محل رفع ضمیر مستتر هو

إِلَيْكَ: جارومجرور متعلق به أُنزِلَ

مِن رَّبِّكَ: جارومجرور متعلق به أُنزِلَ/(کَ)مضاف الیه و محلا مجرور

طُغْيَانًا: مفعول دوم و لفظا منصوب

وَ: واو عطف

كُفْرًا: معطوف به طُغْيَانًا و لفظا منصوب

وَ: واو عطف

أَلْقَيْنَا: فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر بارز نَا

بَيْنَهُمُ: مفعول فیه و لفظا منصوب/(هُم)مضاف الیه و محلا مجرور

الْعَدَاوَةَ: مفعول و لفظا منصوب

وَ: واو عطف

الْبَغْضَاءَ: معطوف به الْعَدَاوَةَ و لفظا منصوب

إِلَىٰ يَوْمِ: جارومجرور متعلق به محذوف

الْقِيَامَةِ: مضاف الیه و لفظا مجرور

كُلَّمَا: مفعول فیه

أَوْقَدُوا: فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو

نَارًا: مفعول و لفظا منصوب

لِّلْحَرْبِ: جارومجرور متعلق به أَوْقَدُوا

أَطْفَأَهَا: فعل ماضی/(هَا)مفعول و محلا منصوب

اللَّهُ: فاعل و لفظا مرفوع

وَ: واو استیناف

يَسْعَوْنَ: فعل مضارع و فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو

فِي الْأَرْضِ: جارومجرور متعلق به يَسْعَوْنَ

فَسَادًا: حال و لفظا منصوب

وَ: واو استیناف

اللَّهُ: مبتدا و لفظا مرفوع

لَا يُحِبُّ: فعل نفی و فاعل در محل رفع ضمیر مستتر هو///جمله فعلیه در محل رفع خبر

الْمُفْسِدِينَ: مفعول و منصوب به یاء

[دژدان]

وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْكِتَابِ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَكَفَّرْنَا عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلَأَدْخَلْنَاهُمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ(65)

---

وَ: واو استیناف

لَوْ: حرف شرط غیرجازم

أَنَّ: حرف مشبهه بالفعل

أَهْلَ: اسم أَنَّ و لفظا منصوب

الْكِتَابِ: مضاف الیه و لفظا مجرور

آمَنُوا: فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو///جمله فعلیه در محل رفع خبر أَنَّ

وَ: واو عطف

اتَّقَوْا: فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو

لَكَفَّرْنَا: لام واقعه در جواب لَو/فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر بارز نَا

عَنْهُمْ: جارومجرور متعلق به لَكَفَّرْنَا

سَيِّئَاتِهِمْ: مفعول و محلا منصوب/(هِم)مضاف الیه و محلا مجرور

وَ: واو عطف

لَأَدْخَلْنَا: لام واقعه در جواب لَو/فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر بارز نَا

هُمْ: مفعول و محلا منصوب

جَنَّاتِ: مفعول دوم و محلا منصوب

النَّعِيمِ: مضاف الیه و لفظا مجرور

[دژدان]

وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنجِيلَ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْهِم مِّن رَّبِّهِمْ لَأَكَلُوا مِن فَوْقِهِمْ وَمِن تَحْتِ أَرْجُلِهِم مِّنْهُمْ أُمَّةٌ مُّقْتَصِدَةٌ وَكَثِيرٌ مِّنْهُمْ سَاءَ مَا يَعْمَلُونَ(66)

---

وَ: واو استیناف

لَوْ: حرف شرط غیرجازم

أَنَّهُمْ: حرف مشبهه بالفعل و ضمیر در محل نصب اسم أَنَّ

أَقَامُوا: فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو///جمله فعلیه در محل رفع خبر أَنَّ

التَّوْرَاةَ: مفعول و لفظا منصوب

وَالْإِنجِيلَ: واو عطف/معطوف به التَّوْرَاةَ و لفظا منصوب

وَمَا: واو عطف/معطوف و محلا منصوب

أُنزِلَ: فعل ماضی مجهول و نائب فاعل در محل رفع ضمیر مستتر هو

إِلَيْهِم: جارومجرور متعلق به أُنزِلَ

مِّن رَّبِّهِمْ: جارومجرور متعلق به أُنزِلَ/(هِم)مضاف الیه و محلا مجرور

لَأَكَلُوا: لام واقعه در جواب لَو/فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو

مِن فَوْقِهِمْ: جارومجرور متعلق به لَأَكَلُوا/(هِم)مضاف الیه و محلا مجرور

وَ: واو عطف

مِن تَحْتِ: جارومجرور متعلق به لَأَكَلُوا

أَرْجُلِهِم: مضاف الیه و لفظا مجرور/(هِم)مضاف الیه و محلا مجرور

مِّنْهُمْ: جارومجرور متعلق به محذوف خبر مقدم

أُمَّةٌ: مبتدای موخر و لفظا مرفوع

مُّقْتَصِدَةٌ: صفت أُمَّةٌ و لفظا مرفوع

وَ: واو عطف

كَثِيرٌ: مبتدا و لفظا مرفوع

مِّنْهُمْ: جارومجرور متعلق به كَثِيرٌ

سَاءَ: فعل ماضی برای انشاء و ذم و فاعل در محل رفع ضمیر مستتر هو///جمله فعلیه در محل رفع خبر كَثِيرٌ

مَا: تمییز و محلا منصوب

يَعْمَلُونَ: فعل مضارع و فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو

[دژدان]

يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ(67)

---

يَا أَيُّهَا: (يَا)حرف ندا/(أَيُّ)منادای نکره مقصوده/(هَا)حرف تنبیه

الرَّسُولُ: صفت أَيُّ و لفظا مرفوع

بَلِّغْ: فعل امر و فاعل در محل رفع ضمیر مستتر انت

مَا: مفعول و محلا منصوب

أُنزِلَ: فعل ماضی مجهول و نائب فاعل در محل رفع ضمیر مستتر هو

إِلَيْكَ: جارومجرور متعلق به أُنزِلَ

مِن رَّبِّكَ: جارومجرور متعلق به أُنزِلَ/(کَ)مضاف الیه و محلا مجرور

وَ: واو استیناف

إِن لَّمْ تَفْعَلْ: حرف شرط جازم/فعل جحد و فاعل در محل رفع ضمیر مستتر انت

فَـ: فاء رابطه برای جواب شرط

مَا: حرف نفی

بَلَّغْتَ: فعل ماضی و فاعل در محل رفع ضمیر بارز تَ

رِسَالَتَهُ: مفعول و لفظا منصوب/(هُ)مفعول و محلا منصوب

وَ: واو عطف

اللَّهُ: مبتدا و لفظا مرفوع

يَعْصِمُكَ: فعل مضارع و فاعل در محل رفع ضمیر مستتر هو/(کَ)مفعول و محلا منصوب

مِنَ النَّاسِ: جارومجرور متعلق به يَعْصِمُ

إِنَّ: حرف مشبهه بالفعل

اللَّهَ: اسم إِنَّ و لفظا منصوب

لَا يَهْدِي: فعل نفی و فاعل در محل رفع ضمیر مستتر هو///جمله فعلیه در محل رفع خبر إِنَّ

الْقَوْمَ: مفعول و لفظا منصوب

الْكَافِرِينَ: صفت الْقَوْمَ و منصوب به یاء

[دژدان]

قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَسْتُمْ عَلَىٰ شَيْءٍ حَتَّىٰ تُقِيمُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنجِيلَ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْكُم مِّن رَّبِّكُمْ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرًا مِّنْهُم مَّا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ طُغْيَانًا وَكُفْرًا فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ(68)

---

قُلْ: فعل امر و فاعل در محل رفع ضمیر مستتر انت

يَا أَهْلَ: حرف ندا/ منادا و لفظا منصوب

الْكِتَابِ: مضاف الیه و لفظا مجرور

لَسْتُمْ: فعل ماضی ناقص و ضمیر بارز تُم در محل رفع اسم لَیس

عَلَىٰ شَيْءٍ: جارومجرور متعلق به محذوف خبر لَیس

حَتَّىٰ تُقِيمُوا: (حَتّٰى)حرف غاية و جر/فعل مضارع منصوب و فاعل در محل رفع ضمیر بارز واو

التَّوْرَاةَ: مفعول و لفظا منصوب

وَالْإِنجِيلَ: واو عطف/ معطوف به التَّوْرَاةَ و لفظا منصوب

وَمَا: واو عطف/ معطوف به التَّوْرَاةَ و محلا منصوب

أُنزِلَ: فعل ماضی مجهول و نائب فاعل در محل رفع ضمیر مستتر هو

إِلَيْكُم: جارومجرور متعلق به أُنزِلَ

مِّن رَّبِّكُمْ: جارومجرور متعلق به أُنزِلَ/(کُم)مضاف الیه و محلا مجرور

وَ: واو استیناف

لَيَزِيدَنَّ: لام واقعه در جواب قسم/ فعل مضارع منصوب + نون تاکید ثقیله

كَثِيرًا: مفعول و لفظا منصوب

مِّنْهُم: جارومجرور متعلق به كَثِيرًا

مَّا: فاعل و محلا مرفوع

أُنزِلَ: فعل ماضی مجهول و نائب فاعل در محل رفع ضمیر مستتر هو

إِلَيْكَ: جارومجرور متعلق به أُنزِلَ

مِن رَّبِّكَ: جارومجرور متعلق به أُنزِلَ/(کَ)مضاف الیه و محلا مجرور

طُغْيَانًا: مفعول دوم و لفظا منصوب

وَكُفْرًا: واو عطف/ معطوف به طُغْيَانًا و لفظا منصوب

فَـ: فاء رابطه برای جواب شرط

لَا تَأْسَ: فعل نهی و فاعل در محل رفع ضمیر مستتر انت

عَلَى الْقَوْمِ: جارومجرور متعلق به لَا تَأْسَ

الْكَافِرِينَ: صفت الْقَوْمِ و مجرور به یاء