الارشاد فى معرفة حجج الله على العباد

[گل مريم]

الارشاد فى معرفة حجج الله على العباد

برگرفته از كتاب : چشم به راه مهدي

نوشته : محمد بن محمد بن نعمان عكبرى ، معروف به شيخ مفيد.
تحقيق : مؤ سه آل البيت لاحياء التراث ، قم .
ناشر: كنگره هزاره شيخ مفيد.
شماره صفحه ها: ج 1: 363، ج 2: 562

شيخ مفيد از بزرگان فقهاى شيعه در سده هاى چهارم و پنجم هجرى است .⁽¹⁾

وى ، در سال 336 ه - .ق . در روستايى به نام عكبرى ديده به جهان گشود. پدرش از مردم بصره و مدتى در شهر واسط، معلم بوده و سپس به عكبرى آمده و در همان جا ساكن شده است .

پدر، او را به بغداد مى برد، تا به كسب دانش پردازد. او، پس از مدتى به محضر بزرگانى چون : شيخ صدوق ، محمد بن جنيد اسكافى ، ابو على صولى ، ابوغالب رازى ، ابن قولويه قمى و ⁽²⁾ ...راه مى يابد و از آنان بهره مى گيرد با استعداد و هوش فوق العاده اى كه داشته ، خيلى زود به مقامهاى عالى علمى نائل مى آيد.

در كرخ بغداد، كرسى درسى پايه گذارى كرد و شاگردانى چون : سيد مرتضى علم الهدى ، سيد رضى ، نجاشى ، شيخ طوسى ، ابن حمزه ، و...را پرورش داد⁽³⁾ كه بعدها هر يك ، از ناموران بزرگ جهان اسلام شدند و مايه فخر تشيع .

   

1- ((رجال ))، نجاشى ، تصحيح سيد موسى شبيرى زنجانى / 402، انتشارات اسلامى .
2- ((اعيان الشيعه ))، محسن امين ، ج 9/421، دارالتعارف للمطبوعات ، بيروت ؛ ((ريحانة الادب )) ميرزا محمد على مدرس ، ج 5-/361، 365، خيام .
3- ((تتقيح المقال ))، شيخ عبدالله مامقانى ، ج 3/18، مرتضوى ، نجف اشرف ؛ ((فوائد الرجاليه ))، سيد بحرالعلوم ، 9/313، ادب ، نجف اشرف .

[گل مريم]

يافعى درباره شخصيت علمى وى مى نويسد:

"او، عالم شيعه و صاحب نوشته هاى بسيار و شيخ و پيشواى آنان است . به اين معلم و مفيد معروف بود.
در كلام ، فقه و جدل ، بسيار زبر دست بود و با پيروان همه مذاهب ، با جلالت و عظمت ، مناظره مى كرد."⁽⁴⁾

شيخ مفيد، در سال 413 ه‍ ق . در بغداد، ديده از جهان فرو بست . تشييع با شكوهى از جنازه وى انجام شد و در ميدان اشنان ، مردم ، به امامت شاگرد برجسته اش ، سيد مرتضى ، بر او نماز گزاردند و در منزلش ، دفن گرديد و پس از چند سال ، به قبرستان قريش انتقال يافت و در جوار ابوجعفر دفن گرديد.⁽⁵⁾

از وى ، آثار ارزشمندى به جاى مانده كه نجاشى هفتاد و هشت اثر نام مى برد.

شمار زيادى از آثار شيخ ، در باب معارف اسلامى و امامت است ⁽⁶⁾ از جمله نوشته هاى ارزشمند وى ، كتاب الارشاد فى معرفة حجج الله على العباد است .

ابن اثر، مجموعه بسيار گرانبهايى است كه به زندگانى امامان شيعه ، از ابعاد گوناگون پرداخته شده است .

اين اثر در دو جزء تنظيم شده :

جزء اول به حيات امام على (ع ) اختصاص ‍ دارد و جزء دوم به زندگانى ديگر ائمه (ع ).

و بخش پايان كتاب (از صفحه 339 تا آخر) ويژه امام مهدى (عج ) است .

   

4- اعيان الشيعه ))، ج 9/422.
5- ((رجال نجاشى )) 403؛ الفوائدالرجاليه ))، سيد محمد مهدى بحرالعلوم ، ج 3/321.
6- ((رجال نجاشى )) 403؛ الفوائدالرجاليه ))، سيد محمد مهدى بحرالعلوم ، ج 3/321.

[گل مريم]

در اين بخش ، پس از بيان نام ، كنيه و ولادت حضرت مهدى ، به دلائل عقلى بر وجود امام معصوم اشاره مى شود، سپس سخنان پيامبر درباره غيبت و قيام حضرت كه از سوى شيعه و سنى ، پذيرفته شده اند و احاديث امامان معصوم (ع ) آورده مى شود. آن گاه نويسنده محترم ، با بهره گيرى از آيات قرآن و روايات پيشوايان دين ، ويژگيهاى حضرت مهدى (عج ) را بر مى شمرد و از بشارت پيامبر(ص ) به ظهور حضرت در آخر الزمان ياد مى كند.

مطالب اساسى اين بخش از كتاب ، به شرح زير مى پردازد:

ادله عقلى و نقلى بر امامت امام عصر (عج ).
رواياتى كه درباره حضرت مهدى (عج ) رسيده است .
اشخاصى كه به فيض ملاقات و زيارت حضرت نائل آمده اند.
برخى كرامات و معجزات حضرت در عصر غيبت .
نشانهاى ظهور و حوادثى كه پيش از ظهور حضرت ، رخ خواهد داد.
سال ، روز و محل قيام .
چگونگى گردآورى سپاه و ماءموريت آنان .
مسير حركت .
مدت امامت و حكومت .
جرياناتى كه در آن روزگار رخ مى دهد.
وضعيت زمين و مردم در آن عصر.
ويژگيهاى جمال ، شمايل ، شيوه رفتار سيره اخلاقى و عملى حضرت مهدى (عج ) به گونه بسيار محققانه ، بر اساس منابع متقن و ديدگاههاى مستدل عقلى و نقلى .