جلسه ششم.صرف(ادغام)

[تسلیمی]

به نام خدا



سلام دانشجویان محترم.به کلاس صرف خوش آمدید



درس امروز ما راجع به مقوله ی ادغام هست.



ادغام در اصل به معنی :


داخل کردن حرفی در حرف دیگری که همانند آن حرف اول باشد به شرط آنکه حرف اول ساکن باشد و حرف دوم متحرک.




نکته :


*اگر حرف اول از این دو حروف یکسان باشد یا قبل از آن حرف مدّی وجود داشته باشد حرکت آن حذف می شود


مثال : مدَّ و مادَّ که اصل آن ها " مدَدَ " و " مادَدَ " بوده است.



**و اگر قبل از آن ها حرف ساکن صحیح باشد حرف اول به ماقبلش منتقل می گردد.


مانند : " یمُدُّ " که اصل آن " یمدُدُ " بوده است.

[تسلیمی]

ادغام و عدم آن در سه مورد جایز است :


1- مضارع مفرد مجزوم . " لم یمدُد " و " لم یمُدُّ "

2-امر مفرد . " مدُّ " و " اُمدُد "
3- زمانی که عین و لام الفعل کلمه ای " یاء " باشد و حرکت یاء دوم لازم باشد . " حِیَیِ " که حیَّ نیز جایز است.


نکته :

فعلی که در مضارع مفرد مجزوم و در امر مفرد ادغام در آن به عمل آمده باشد،اگر عین الفعل آن مضموم باشد هر سه حرکت ضم ،فتحه، کسره را می گیرد.

مثال : لم یمُدُّ / لم یمُدُّ / لم یمُدَِّاما اگر عین الفعلش مضموم نباشد آخر آن یا مفتوح می شود و یا مکسور .
مثال : لم یظَلُّ / لم یظَلِّ

[تسلیمی]

در پنج مورد ادغام ممتنع است :


1- اگر اسم سه حرفی و متحرک العین باشد . " طلَلٌ " و " حِلَلٌ "


2- وقتی فعل مضاعف به ضمیر ضمیر مرفوع صحیح متصل گردد. " مَددتُ " و " مَررنا "


3- در افعل تعجب به لفظ امر . " أعزِز " {برای اینکه از امر صحیح متمایز باشد }


4- وقتی که دو حرف همجنس مجاور هم باشند و در اولی ادغام صورت گرفته باشد . " مهلّلَ "


5- اگر بر اصل ثلاثی حرفی اضافه شده باشد تا آنرا به صورت رباعی درآورند خواه در فعل باشد مانند " جلبَبَ " و خواه در اسم باشد " قُردُد "

[تسلیمی]

خوب دانشجویان عزیز این مبحث هم تموم شد البته مبحث ساده ای بود

باز هم اگر سؤالی باشه من در خدمتم