تجلی چهارده معصوم (ع)در نماز

[صبور]

تجلی چهارده معصوم (ع)در نماز

نویسنده: معصومه سالاری راد (1)

چکیده

نماز جلوه یاد خدا و بهترین حالت تقرب بندگان به معبود است، میعادگاه حضور در پیشگاه بهترین محبوب و سخن گفتن با اقرب القریب و پروازروح درملکوت و بارگاه غیاث المستغیثین می باشد.نماز است که دراسلام تأکید خاصی برآن شده است.از سوی دیگر اسلام برچهاررکن اساسی؛ توحید، معاد، نبوت و امامت مبتنی است.سوره حمد که بنابر روایات معصومین جامع همه آیات قرآن است، این مبانی چهارگانه را به نحوی بسیار زیبا ترسیم کرده است.
همه مسلمانان دراولین و مهم ترین امر واجب یعنی نماز، که مکلف به آن شده اند، مأمور به خواندن سوره حمد می باشند.به استناد ادله فراوان عقلی ونقلی می توان اثبات کرد که منظور از صراط المستقیم ذکر شده در سوره حمد که همه مسلمانان و درمعنای گسترده ترش همه مردم جهان درخواست هدایت به آن را دارند، راه پیامبر(ص)، حضرت علی (ع)، حضرت فاطمه (س)و فرزندان معصوم آن ها می باشد.همین ائمه معصوم (ع)هستند که نعمت داده شده اند و از مغضوبیت و ضال بودن به دورند.

[صبور]

پس گواهان واقعی هم صرفاً معصومین اند و غیر آنها تا حدودی دارای این ویژگی اند.یعنی میزان برخورداری آنها ازشهادت و حضور متفاوت است.درحالی که فرد معصوم درهمه زمان ها حاضر وگواه است.صدیق واقعی هم قطعاً معصوم می باشد.زیرا صدیق کسی است که درست کار و درست گفتار باشد.گناه کار در گناهش بر صدق و درستی نمی باشد.مفسرین در تفسیر آیه "کونوا مع الصادقین"( توبه، 119).همیشه با صادقین باشید، گفته اند:اطلاق این آیه شریفه، که هیچ قید و شرطی برای بودن با صادقین ذکر نمی کند، قرینه ای بر معصوم بودن صادقین است.لذا نفرموده:"کونوا مع الصادقین"از صادقین باشید.بنابراین صادقین از هر لحاظ در سطحی قرار دارند که مردم به آن نمی رسند و مصداق آن معصومین اند.(یزدی، همان:21)درکتب متعدد روایی، احادیث زیادی موجود است که دلالت می کند بر این که صادقین، حضرت محمد (ص)و اهل بیت معصوم ایشانند.(پیشین:21)درواقع درسوره حمد از خداوند متعال می خواهیم که ما را به راه صدیقین، شهدا،و صالحینی که معصومند هدایت نماید.

3)با توجه به توضیحات گذشته و این که سایرانبیاء در زمان خودشان صراط مستقیم بوده اند و با آورده شدن دین جامع و جهانی (اسلام)، این احتمال که مراد خداوند از صراط مستقیم، راه پیامبرانی از قبیل ابراهیم(ع)، موسی(ع)، عیسی(ع)و...باشد، منتفی می گردد.

[صبور]

4)شاید گفته شود که صرفاً پیامبر(ص)معصوم بوده اند، در پاسخ می گوئیم، قرآن کریم نفرموده:ما را به راه کسی هدایت کن که مغضوب و گمراه نیست بلکه فرموده است صراط الذین انعمت علیهم.و دراین جا اسم موصول (الذین)و ضمیر(هم)درعلیهم به صورت جمع آورده شده است و جمع عربی شامل حداقل سه نفر و بیشتراز آن می شود.پس صرفاً هدایت به راه نبوت، مد نظر نیست.بلکه ائمه اطهار(ع)را هم شامل می شود.

5)برخی ممکن است بگویند که این آیه شریفه دارای مصداق خارجی نیست و هیچ انسان معصومی وجود ندارد.(پیشین:24)اما بطلان این قول بسیار واضح تراست.زیرا در آن صورت معنای آیه این گونه می شود که:خدایا ما را به راه کسانی هدایت نما که وجود خارجی ندارند و نیستند.با استناد به مباحث فلسفی که عدم و نیستی، وجود خارجی ندارد، پوچ، باطل و نبود محض است، بیهوده است که دعا کنیم خداوندا ما را به پوچ و هیچ هدایت نما.و این یک جمله بی معنا است که بطلان آن واضح می باشد.

6)بنابراین هیچ راهی نمی ماند جز پذیرش عقیده شیعه اثنی عشری، و آن این است که مقصود خداوند متعال از صراط در آیه "اهدنا الصراط المستقیم"راه پیامبر(ص)، علی(ع)، فاطمه (س)و فرزندان معصوم آن دو بزرگوار می باشد.

[صبور]

نتیجه گیری



ما دائماً از خداوند متعال می خواهیم که ما را به راه پیامبر(ص)و جانشینان بر حقش که همگی معصومند و به آنها نعمت داده است و هیچ گاه مورد غضب او واقع نشده و گمراه نشده اند، هدایت نماید.در واقع شبانه روز همه انسان ها مأمور به درخواست هدایت به راه نبوت و امامت شده اند، و راهی که مستقیم است و از هر گناه و انحرافی به دور می باشد.صراط مستقیم، راه چهارده نور الهی است که واسطه خیر و آفرینش می باشند.همان طورکه خداوند متعال عاری از خطا و عیب و نقص است، راه وی و هدایتش هم از هر عیب و نقصی مبراست و بنابراین پیامبر و جانشینان پیامبرش هم از هر عیب و خطایی به دورند و راه و هدایت پیامبر و جانشینان پیامبر(که ائمه معصومین (ع )اند)نیز از هر خطا و اشتباهی مبراست.
روایت زیادی درکتب تفسیری روایی، ذیل آیه شریفه "اهدنا الصراط المستقیم"موجود است که دال بر این معناست که صراط مستقیم الهی همان معصوم اند:
1)عن الصادق(ع)قال:والله نحن الصراط المستقیم"امام جعفر صادق(ع)فرموده اند به خدا سوگند صراط مستقیم ما هستیم.( الجویزی، بی تا، ج 1:10)

[صبور]

2)عن جعفر بن محمد قال:صراط الذین انعمت علیهم یعنی محمدا و ذریته صلوات الله علیهم امام صادق فرمودند:راه کسانی که نعمت شان دادی یعنی راه محمد و فرزندان معصومش.(پیشین:10)
3)عن ابی جعفر، نحن الطریق الواضح و الصراط المستقیم الی الله عزوجل امام باقر(ع)فرمود:ما راه روشن و صراط مستقیم به سوی خداوند عزوجل هستیم.(حسینی بحرانی، بی تا، ج1:12)
بنابراین ائمه اطهار(ع)نعمت داده شدگان الهی اند که در همه حالات و زمان ها از مغضوبیت و ضال بودن درامان بوده و راه شان صراط مستقیم الهی است.یگانه راهی که از کژی و اغراض به دور است.تمسک جستن به آن ها و قدم گذاشتن در مسیر و صراط آن ها رهنمون کننده به سوی خیرات است.تنها راهی است که اگر همه انسان ها در آن قدم نهند، سرآغاز دمیدن آخرین نور ولایت و امامت (حضرت مهدی"عج")و زمینه ساز شکل گیری حکومت عدل جهانی است.بنابراین نماز جلوه گاه و تجلی دعا و تضرع برای هدایت یافتن به صراط مستقیم نعمت داده شدگانی است که همان پیامبر اکرم (ص)و فرزندان معصومشان اند و راه آن ها صراط الله می باشد.
و صل الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین

   

پی نوشت ها :

1. عضو هیئت علمی گروه معارف دانشگاه پیام نور مرکز بافت و دانش آموخته کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسالمی دانشگاه تربیت معلم تهران.
منابع و مآخذ:
1-قرآن کریم
2-نهج البلاغه
3-حسینی بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، بی جا، بی تا.
4-خزعلی، ابوالقاسم، تفسیر سوره فاتحه، بی جا، بی تا
5-سبحانی، جعفر، و دیگران، اندیشه اسلامی (1)، تهران، نشر دانشگاه پیام نور، چاپ هشتم، 1386
6-شایسته نژاد، علی اکبر، تفسیر موضوعی قرآن، نشر دانشگاه پیام نور، چاپ سوم، تهران، 1385
7-صافی، محمود، الحلول فی اعراب القرآن، دمشق، بیروت، دارالرشیدف بی تا
8-طباطبایی، محمد حسین، المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات جامعه مدرسین، حوزه علمیه قم، 1363
9-عاملی، شرف الدین، المراجعاتف بی جا، بی تا
10-عبدالحلیم محمود، علی، الدعوه الاسلامیه دعو؟ عالمیه، بیروت، دارالکتب العربی، بی تا
11-العروسی الحویزی، عبدعلی بن الجمعه، تفسیر نورالثقلین، تحقیق سید هاشم رسولی محلاتی، قم، موسسه اسماعیلیان، بی تا
12-فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب (التفسیر الکبیر(،بیروت، داراحیاء التراث الغربی، بی تا
13-کلینی، محمد بن یعقوب، ترجمه و شرح اصول کافی، سید جواد مصطفوی، تهران، انتشارات علمیمه اسلامیه
14-مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، تحقیق سید ابراهیم میانجی و...موسسه الوفاء، چاپ دوم، بیروت، 1403 ه ق
15-مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1364
16-یزدی، محمد جواد، دریافتی نو از سوره مبارکه حمد، مشهد، انتشارات رستگار، چاپ اول، 1381
منبع: نشریه فکر و نظر شماره 6 و 7
راسخون