15 فضیلت امام هادی علیه السلام

[صبور]

گذشت


«بُرَیحه عباسی»، که از سوی خلیفه به امامت جماعت مکه و مدینه منصوب شده بود، از امام هادی علیه‏السلام نزد متوکل، بدگویی کرد و برایش نوشت: «اگر نیاز به مکه و مدینه داری، علی بن محمد را از این دو شهر بیرون کن؛ زیرا او مردم را به سوی خود خوانده و گروه زیادی از او پیروی کرده‏اند».
بر اثر بدگویی‏های پی در پی بریحه، متوکل، امام علیه‏السلام را از مدینه به سامرا تبعید کرد. در مسیر انتقال حضرت به سامرا، بریحه نیز ایشان را همراهی کرد و با گستاخی تمام، به امام گفت: تو خود می‏دانی که عامل تبعید تو من بودم، اکنون اگر نزد متوکل از من شکایت کنی، به اموالت در مدینه آسیب رسانده و دوست‏دارانت را می‏کشم...». امام نگاهی به او کرد و فرمود: «نزدیک‏ ترین راه برای شکایت از تو این بود که شب گذشته شکایتت را نزد خدا بردم و چنین شکایتی را نزد غیر او از بندگانش نخواهم برد». بریحه با شنیدن این سخن به وحشت افتاد و با التماس و زاری، از امام تقاضای بخشش کرد. امام علیه‏السلام با وجود رنج‏هایی که به سبب بدگویی‏های او متحمل می‏شد، از او گذشتند و وی را بخشیدند.

[صبور]

پاس ‏داشت نعمت‏ها


نگه‏ داری و تلاش در حفظ و افزایش دارایی، مهم ‏تر از به دست آوردن آن است. انسانِ برخوردار از نعمت‏ ها و هدایای خداوند نیز، با توجه به این نکته، لازم است نخست راه حفظ و افزایش نعمت را بشناسد و سپس جویای خود آن باشد. در این راستا، حضرت امام هادی علیه‏السلام ، دو راهْ‏کار اساسی را بدین شرح بیان فرمودند: «نعمت‏ها را با نیک رفتاری در حق آن‏ها پایدار دارید و با سپاس گزاری از نعمت‏ها، در پی افزایش آن‏ها باشید». و در مقابل فرمودند: «کفران نعمت‏ ها، نشانه سرمستی و باعث تغییر و از بین رفتن آن‏هاست».
حضرت امام هادی علیه‏السلام ، درباره آثار سپاس ‏گزاری و برتری آن، برخودِ نعمتی که باعث سپاس‏ گزاری شده است، فرمودند: «شکرگزاری نعمت، نیکوتر است از نعمتی که باعث شکر شده؛ زیرا نعمتْ کالای دنیاست و شکرِ نعمت، کالای دنیا و آخرت»

[صبور]

زیان جدال و حسدورزی



مجادله، برتری جویی و اصرار بی‏ جا بر گفته‏ های خویش، زیان‏ های فراوانی در پی خواهد داشت که در کلامی نورانی از امام هادی علیه‏ السلام چنین بیان شده است: «جدال، دوستی‏ های قدیمی را از بین می‏برد و کینه‏ های استوار، بر جای می‏نهد و کم‏ترین چیز در جدال، برتری جویی است و برتری جویی، اساس جدایی است». آن امام بزرگ‏وار، هم‏چنین به زیان‏ های خوی ناپسند دیگری به نام «حسد» اشاره کرده و فرمودند: «تو را از حسد پرهیز می‏دهم که [زیان] آن در تو آشکار شود و در دشمن تو کارگر نیفتد». بر اساس فرمایش امام هادی علیه‏السلام شخص حسود، زیان ‏های روحی و جسمی را تنها نصیب خودش می‏کنند.

[صبور]

مبارزه با تنبلی


تنبلی و کوتاهی در انجام کار، موجب بازماندن انسان از رسیدن به هدف ‏هایش می‏گردد و این ایستایی نیز، اندوه و تأسّف را در پی خواهد داشت. در این میان، یکی از راه‏ های پیش‏ گیری از سهل‏ انگاری و کوتاهی در انجام برنامه‏ها، اراده و تصمیم‏ گیری محکم و عملی می‏باشد. امام علی النقی علیه ‏السلام در این‏ باره، چنین سفارش فرمودند: «افسوسِ کوتاهی در انجام کار را با تصمیم قاطع، جبران کن».

[صبور]

شکر نعمت، برتر از نعمت


حضرت امام هادی علیه‏السلام ، درباره آثار سپاس‏ گزاری و برتری آن، برخودِ نعمتی که باعث سپاس‏ گزاری شده است، فرمودند: «شکرگزاری نعمت، نیکوتر است از نعمتی که باعث شکر شده؛ زیرا نعمتْ کالای دنیاست و شکرِ نعمت، کالای دنیا و آخرت».
براین اساس، کسی که سپاس نعمت الهی را به جای می ‏آورد، ضمن این که گامی در جهت افزایش نعمت‏ های خداوند برداشته، قدمی نیز در افزایش اندوخته ‏های آخرت خویش برداشته و باعث کسب ثواب و پاداش شده است.

[صبور]

پارسایی


هادی مسلمانان، امام دهم، حضرت علی النقی علیه ‏السلام ، درباره پارسایی و پرهیزگاری و دوری از آن‏چه ناخشنودی حضرت حق را در پی خواهد داشت، فرمودند: «هر که از خداوند بپرهیزد، از او بپرهیزند و هر که خدا را فرمان برد، اطاعت شود و هر که مطیع خداست، از خشم مخلوق باکی ندارد و هر که خداوند را به خشم آورد، باید یقین کند که به خشم بندگان او گرفتار می‏شود».
و به راستی چه سعادت‏مند خواهد بود کسی که نعمت زندگی را صرف بندگی کند و تمام کوشش او، کسب خشنودی حضرت حق باشد.

[صبور]

خداوند؛ برتر از توصیف


شناخت خداوند، در بالاترین درجه آن، از آنِ بندگان برگزیده او و انسان‏ های کاملی است که در خاندان وحی و اعجاز و کرامت رشد یافته‏ اند. حضرت امام هادی علیه ‏السلام ، در وصف خداوند فرمودند: «به راستی، خداوند وصف نشود، جز بدان‏ چه خود را وصف کرده است؛ کجا وصف شود آن که حواس، از درکش عاجزند و اوهام، بدو نرسند و تصورات، به کُنه او پی نبرند و در دیده‏ ها نگنجد. در نزدیکی‏ اش، دور است و در دوری‏ اش، نزدیک؛ چگونگی را پدید آورده، بی‏ آن که گفته شود خود او چگونه است و مکان را آفریده، بی ‏آن که خود مکانی داشته باشد. او از چگونگی و مکان برکنار است، یکتا و یگانه است، شکوه و ابهت‏ اش بزرگ و نام‏ هایش پاک است».

[صبور]

یکی از آفت‏ های دانش‏ پژوهی


جویای دانش، تا زمانی که ندانسته‏ های خود را بی ش‏تر از دانسته‏ هایش بداند، درک کرده و به این حقیقت رسیده باشد که هر آن چه آموخته، قطره‏ای از اقیانوس دانش است، در مسیر رشد و بالندگی قرار گرفته است؛ ولی اگر توجه به آموخته‏ ها کرده و آن را بسیار انگارد، دچار آفت علمی شده و از پیشرفت‏ های بعدی، باز می‏ماند. امام هادی علیه‏ السلام در تبیین این آفت، می‏فرمایند: «خودبینی، انسان را از دانش‏ جویی باز می‏دارد و به تکبر و خودخواهی جاهلانه فرا می‏خواند».

   

منبع: ماهنامه گلبرگتنظیم: گروه دین و اندیشه تبیان

---

کتاب‏شناسی امام هادی علیه‏السلام
1. ارفع، سیدکاظم، امام علی النقی علیه‏السلام ، فیض کاشانی، تهران، 1370.
2. رفیعی، علی، تحلیلی از تاریخ دوران دهمین خورشید امامت، امام هادی علیه‏السلام ، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، 1370.
3. سازمان تبلیغات اسلامی، امام هادی علیه‏السلام ، ترجمه: واحد تدوین و ترجمه، تهران، 1368.
4. سحاب، ابوالقاسم، زندگانی حضرت امام علی النقی علیه‏السلام ، اسلامیه، تهران، 1375ق.
5. شریف قرشی، باقر، زندگانی امام علی الهادی علیه‏السلام ، ترجمه: سید حسن اسلامی، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1371.
6. شیرازی، رضا، دهمین ستاره (داستان زندگی امام هادی علیه‏السلام )، پیام آزادی، تهران، 1373.
7. عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم، زندگانی پیشوای دهم، امام هادی، نسل جوان، قم، 1357.
8. عمادزاده، حسین، زندگانی حضرت امام علی النقی الهادی علیه‏السلام ، شرکت سهامی طبع کتاب، تهران، 1341.
9. کمپانی، فضل اللّه‏، حضرت امام علی النقی علیه‏السلام ، مفید، تهران، 1360.
10. گروه نویسندگان، پیشوای دهم، حضرت امام‏علی‏بن‏محمدالهادی علیه‏السلام ، موسسه در راه‏حق، قم، 1371.
11. گروه نویسندگان، تحلیلی از زندگانی امام علی النقی علیه‏السلام ، موسسه احیا و نشر میراث اسلامی، قم، 1359
12. مدرسی، سیدمحمدتقی، زندگی و سیمای حضرت امام هادی علیه‏السلام ، ترجمه: محمد صادق شریعت، انصارالحسین، تهران، 1370.
13. نجفی، محمدجواد، ستارگان درخشان، اسلامیه، تهران، ج 12، 1361.