معارفی از سوره های قرآن(سوره ی توبه)

[دژدان]

معارف قرآن, جلد 3
نویسنده, جمعی از نویسندگان
فصل_اول
معارفى از سوره توبه

[دژدان]

عمران مساجد

مقصود از تعمير مساجد چيست؟
و آيا تعمير مساجد در انحصار افراد خاصى است؟
اين افراد چه خصوصياتى دارند؟
مقصود از تعمير مساجد، تأسيس، مرمّت و توليت آنهاست، نه به‌ معناى حضور در آنها براى عبادت و رونق بخشيدن به بعد معنوى آنها، زيرا تعمير از عمارت است و آن به‌ معناى آباد كردن و ضدّ خرابى است، چنان‌كه خالى شدن مساجد را تخريب نمى‌گويند و پرجمعيت بودن آن را نيز تعمير نمى‌نامند، بلكه قرآن از آن به دخول تعبير مى‌كند.
مهمتر از آن، سياق آيات دلالت بر معناى اوّل و عمران حسى مى‌كند نه معنوى.
حفاظت، مرمّت و توليت مساجد در انحصار كسانى است كه ايمان به غيب داشته باشند و نماز بر پا دارند و زكات بپردازند و خدا را با اخلاص و خشوع و خشيت قلبى بخوانند. افرادى كه فاقد اين شرايطند، حق پرداختن به امور مساجد را ندارند؛ پس كسى كه مشرك يا فاسق و ريا كار است نمى‌تواند امور مساجد را در دست بگيرد يعنى اگر بدون ايمان و اخلاص دست به چنين عملى بزند بداند كه در پيشگاه خداوند أجر و پاداشى ندارد، زيرا عمل، وقتى جايز است كه از سوى خداوند به فاعلش حق داده شده باشد كه آن را انجام دهد، و از انجام آن منع نكرده باشد.
با اين بيان روشن مى‌شود كه اين آيه در مقام انشاء و بيان تكليف و جواز حكم است، نه در صدد اخبار از اعمال خارجى مردم.

#نماز_و_زكات‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

نماز و زكات‌

اين آيه، از بين عبادات، تنها به نماز و زكات اشاره كرده است كه نشانه اهميت آنهاست و نيز بيانگر اين مطلب است كه كسى كه نماز نخواند و زكات ندهد، مؤمن نيست و به آيات خدا كافر است و اقرار زبانى فقط سبب مى‌شود كه از مسلمانان محسوب گردد و مال و جان او محفوظ بماند و فايده و اثر ديگرى ندارد.

خشيت الهى‌

مقصود از «خشيت»، ترس دينى است نه ترس غريزى كه امرى ذاتى و همگانى است و آن كنايه از عبادت و پرستش است.
در اين آيه، ترس از خدا پس از ايمان ظاهرى و باطنى آمده است تا بفهماند كه بايد همه چيز، فقط براى خدا باشد و انديشه و رفتار آدمى از هر چه رنگ غير خدايى دارد، آزاد شود.
اميد هدايت‌ چنين نيست كه افراد داراى صفات پنجگانه مزبور، اگر به عمران مساجد پرداختند، هدايت آنها تضمين شده باشد و هيچ نوع گمراهى در آنان يافت نشود، بلكه مى‌توان به هدايت اين افراد اميدوار بود.
«فعسى اولئك أن يكونوا من المهتدين»
و اين اميدوارى از جانب خدا نيست تا با علم خدا منافات داشته باشد، بلكه با توجه به زمينه تربيت و انحراف هر شخصى است.
مانند كشاورزى كه بذر به زمين مى‌پاشد و آبيارى مى‌كند با اينكه تمام اسباب ظاهرى را فراهم مى‌آورد، ولى باز مى‌گويد:
«اميد است اين زمين محصول خوبى‌دهد» و آن به خاطر زمينه پيدايش آفتى است كه چه‌بسا براى محصولش ممكن است پيش آيد، درحالى‌كه نسبت به خود او ثمربخش بودن زراعت، امر قطعى است.

#منافقان_و_جنگ‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

منافقان و جنگ‌

در طى بررسى آياتى از سوره توبه با رفتار و موضعگيرى منافقان در برخورد با جنگ و جبهه آشنا مى‌شويم.

1_غنيمت و راحت‌طلبى‌
يكى از ويژگيهاى منافقان در ارتباط با جنگ، راحت‌طلبى آنان است. قرآن، اين خصلتشان را اينگونه بيان مى‌كند:
«لَوْ كانَ عَرَضاً قَريباً أَوْ سَفَراً قاصِداً لَاتَّبَعُوكَ وَ لكِنْ بَعُدَتْ عَلَيْهِمُ الشُّقَّةُ»
(اما گروهى از آنها چنانند كه) اگر غنايمى نزديك (و در دسترس) و سفرى سهل و آسان باشد، (به طمع دنيا) از تو پيروى مى‌كنند، ولى (اكنون براى ميدان تبوك) راه براى آنها دور آمد، (و پرمشقت جلوه كرد و از تو سر باز زدند).
مهمترين عاملى كه به انسان نيرو مى‌بخشد و او را در برابر مشكلات و دشواريها پابرجا نگه مى‌دارد و دنيا را در نظرش كوچك جلوه مى‌دهد، اعتقاد او نسبت به مبدأ و معاد و جهان غيب است، ولى از آنجا كه منافقان، فاقد چنين اعتقادى هستند، دنيا در نظرشان بسيار بزرگ و جذّاب است؛ بطورى كه تمام ارزشهاى انسانى را به‌خاطر منافع شخصى و ادامه زندگى حيوانى، زير پا گذاشته و تنها به فكر سودجويى و راحت‌طلبى و تن‌پرورى مى‌باشند. به عبارت ديگر، منافقان دنبال سود بى دردسر و آسوده مى‌باشند؛ و اين همان خصلت همه شيفتگان دنيا است كه هم به خود و زندگى دنيا علاقه فراوان دارند، هم به سود و ثروت؛ يعنى هم مى‌خواهند باقى باشند و هم در رفاه باشند.
حال، اگر جمع بين اين دو برايشان ممكن باشد كه چه بهتر و چنانچه سودجويى، خطرات و مشكلاتى را در پى داشته باشد، براى دور ماندن از خطر، از سود صرف‌نظر مى‌كنند. آيه فوق، همين مطلب را مورد اشاره قرار داده، مى‌فرمايد:
ولى (اكنون كه براى ميدان تبوك) راه براى آنها دور و پرمشقت است (سرباز مى‌زنند).

#بهانه_جويى_براى_تخلف‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

ويژگيهاى منافقان در ارتباط با جنگ

1_غنيمت و راحت‌طلبى‌

2_ بهانه‌جويى
بهانه‌جويى براى تخلف‌ دومين ويژگى منافقان كه آيات سوره توبه به آن اشاره كرده است، بهانه‌جويى براى شركت نكردن در جنگ است:

«وَ سَيَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَوِاسْتَطَعْنا لَخَرَجْنا مَعَكُمْ يُهْلِكُونَ انْفُسَهُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ انَّهُمْ لَكاذِبُونَ»
و به خدا سوگند ياد خواهند كرد كه اگر توانايى داشتيم، همراه شما حركت مى‌كرديم (ولى آنها با اين اعمال و دروغها، در واقع) خود را هلاك مى‌كنند و خدا مى‌داند، آنها دروغگويند.

منافقان كه انگيزه‌اى براى شركت كردن در جنگ نداشتند، هر جنگى كه واقع مى‌شد، درصدد عذرتراشى و بهانه‌جويى برمى‌آمدند.
در جريان جنگ تبوك كه از جهات گوناگون از ديگر جنگهايى كه تا آن روز واقع شده بود، مشكلتر مى‌نمود، خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله آمده، با طرح عذرهاى غير موجّه، تقاضا كردند كه آنها را از رفتن به جبهه، معاف دارد.
آنها گاهى گرمى هوا را مطرح مى‌كردند و گاهى مى‌گفتند اگر ما شركت كنيم ممكن است با ديدن زنهاى كافر به مشكل گرفتار شويم و اين اولين بار نبود كه به چنين حيله‌اى متوسل شدند، در جريان جنگ احزاب، براى فرار از جنگ عذرشان اين بود كه خانه‌هاى ما حفاظ ندارد، ولى قرآن تكذيب كرده، مى‌فرمايد:
«خانه‌هاى اينها بدون حفاظ نيست، اينها مى‌خواهند فرار كنند.
يكى از نكاتى كه از آيه فوق مى‌شود استنباط كرد، اين است كه براى تشخيص افراد ازجهت اعتقاد و عمل، به شعارها و ادعاهاى آنها اعتماد نكرده، گفتارشان را با اعمالشان بايد سنجيد؛ زيرا طرح شعارهاى جذّاب وسخنان زيبا از ناحيه منافقان و منحرفان، كار چندان مشكلى نيست.
بالاتر از اين، آنكه چنين افراد روباه صفت و منافق، براى فريب ديگران، به بعضى از ظواهر عمل كرده، سوگند ياد مى‌كنند كه به تمام اصول و ارزشهاى اسلامى معتقدند.
اينجاست كه بايد مسلمانان مواظب بوده، فريب قسمها و سخنان آنان را نخورند.

#اجازه‌_خواهى_براى_شركت_در _ جهاد...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

ويژگيهاى منافقان در ارتباط با جنگ

1_غنيمت و راحت‌طلبى‌
2_ بهانه‌جويى

3_اجازه‌خواهى براى شركت در جهاد

اجازه‌خواهى براى شركت در جهاد از ديگر نشانه‌هاى نفاق كه صفوف منافقان را از مؤمنان جدا مى‌سازد، اين است كه مؤمنان با كسب ايمان به خدا و روز آخرت، چنان محبتى به معبودشان پيدا كرده‌اند كه با تمام وجود در راه اعتلاى دين او كوشش نموده و موقعى كه نياز به وجودشان در جبهه جنگ احساس شود، خود را حاضر كرده و حتى قبل از وقوع جنگ، خود را براى آن آماده و مهيّا مى‌كنند.
آنان به محض احساس خطر، خود را موظف به دفاع از اسلام مى‌دانند و براى انجام وظيفه، دنبال كسب اجازه نمى‌روند و به فرموده قرآن:
«آنها كه به خدا و روز جزا ايمان دارند، هيچ گاه براى جهاد با اموال و جانهايشان از تو اجازه نمى‌گيرند.»
پس آنان به هيچ وجه شانه خالى نمى‌كنند مگر اين‌كه توان جسمى، مالى و امكانات لازم را در اختيار نداشته باشند كه در آن وقت دلهايشان از حسرت محروم شدن از جهاد، خون است.
ولى برعكس آنان، منافقان چون دچار ترديد و دودلى هستند، گاهى به محضر پيامبر صلى الله عليه و آله مى‌رسند و به صراحت اذن تخلف مى‌گيرند و گاهى نيز خود را آماده شركت در جبهه نشان داده و از پيامبر اذن شركت مى‌گيرند.
قرآن در اين باره مى‌فرمايد:
«انَّما يَسْتَأْذِنُكَ الَّذينَ لا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْاخِرِ وَارْتابَتْ قُلُوبُهُمْ فَهُمْ فى‌ رَيْبِهِمْ يَتَرَدَّدُونَ»
تنها كسانى از تو اجازه (اين كار را) مى‌گيرند كه به خدا و روز جزا ايمان ندارند، و دلهايشان باشك و ترديد آميخته است. آنها در ترديد خود سرگردانند.
البته اذن گرفتن براى شركت آنان بدان اميد است‌كه پيامبر، آنان‌را معاف بدارد و اظهار بى‌نيازى از آنان كند.

#ايجاد_اضطراب_و_ترديد...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

ويژگيهاى منافقان در ارتباط با جنگ

1_غنيمت و راحت‌طلبى‌
2_ بهانه‌جويى
3_اجازه‌خواهى براى شركت در جهاد

4_ايجاد اضطراب و ترديد

وجود منافقان در جبهه و جنگ، نه‌تنها نفعى عايد مسلمانان نمى‌كند، بلكه تنها سبب ايجاد اضطراب و ترديد در بين صفوف مجاهدان مى‌گردد. قرآن در اين زمينه مى‌فرمايد:
«لَوْ خَرَجُوا فيكُمْ ما زادُوكُمْ الَّا خَبالًا وَ لَأَوْضَعُوا خِلالَكُمْ يَبْغُونَكُمُ الْفِتْنَةَ»
اگر همراه شما (بسوى ميدان جهاد) خارج مى‌شدند. چيزى جز اضطراب و ترديد، بر شما نمى‌افزودند و بسرعت در بين شما به فتنه‌انگيزى (و ايجاد تفرقه و نفاق) مى‌پرداختند.

علت اين اعمال منافقان در همه صحنه‌ها از جمله در ميدان جنگ اين بود كه آنان كسانى بودند كه اسلام و معارف مترقّى آن را مزاحم منافع شخصى و نامشروع خود پنداشته، بطور جدّى از آن منزجر بودند.
آنها در واقع، دشمنان قسم‌خورده اسلام و مسلمانان بودند كه اگر فرصتى پيدا مى‌كردند، تمام مسلمانان را به نابودى مى‌كشاندند؛ پيداست كه افرادى با اين ويژگيها اگر قدم به جبهه جنگ مى‌گذاشتند، كارى جز ايجاد شك، ترس و اضطراب در ميان سپاهيان اسلام، انجام نمى‌دادند.

#فتنه‌_گرى‌_به‌_دنبال_كار _شكنی...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

فتنه‌گرى‌ به‌ دنبال كارشكنيهاى منافقان در هنگام اعزام مبارزان به جنگ تبوك

خداى تبارك و تعالى به رسول اكرم صلى الله عليه و آله هشدار مى‌دهد كه اين اولين بار نيست كه اين گروه منافق به سمپاشى و تخريب، مشغول مى‌شوند، بايد به خاطر بياورى كه آنها در گذشته نيز مرتكب چنين كارهايى مى‌شدند:

«لَقَدِ ابْتَغَوُا الْفِتْنَةَ مِنْ قَبْلُ وَ قَلَّبُوا لَكَ الْامُورَ»
آنها پيش‌از اين (نيز) اقدام‌به فتنه‌انگيزى كردند و كارها را بر تو دگرگون ساختند (و به‌هم ريختند).

آيه فوق، اشاره به سابقه آنان دارد كه «عبدالله ابن ابى» و يارانش در زمان جنگ احد توانستند يك سوم سپاه را از نيمه راه و از يارى پيامبر باز دارند، و بين مسلمانان اختلاف انداختند و يهود و مشركان را عليه مسلمانان تشويق و براى آنان جاسوسى كردند و در توضيح مطالب فوق لازم است متذكر شويم كه اگر كسى از جهت سياسى، اجتماعى، اقتصادى و ... موقعيتى پيدا كرد، افراد و گروههاى فراوان با انگيزه‌هاى مختلف به‌عنوان حامى، همراه و دوست، اطراف او را گرفته و هر كدام سعى مى‌كنند از ديگرى سبقت گرفته و مقرّب او باشند.
براى چنين شخصى، تشخيص اينكه كدام دسته در ادعايشان راستگويند و كدام دروغگو، تا حدودى مشكل است، ولى حوادث و مشكلاتى كه براى او پيش مى‌آيد، معيار خوبى براى شناخت افراد است. در زمان رسول اكرم صلى الله عليه و آله نيز حوادث و مشكلاتى كه پيش مى‌آمد، يكى از معيارهاى شناخته‌ شدن دوستان از دشمنان بود.
يكى از اين حوادث، جنگ احزاب بود هنگامى كه چندين گروه ضد اسلامى همدست شده، براى درهم كوبيدن مسلمانان، مدينه را محاصره كردند، منافقين به‌ صورتهاى مختلف، شروع به فتنه‌انگيزى نمودند...

#صورت_های_مختلف_فتنه_انگیزی. ..

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

صورت های مختلف فتنه انگیزی

منافقين به‌صورتهاى مختلف، شروع به فتنه‌انگيزى نمودند:

الف- در آن شرايط حساس كه مردم و نيروهاى رزمى، نياز شديد به تقويت روحيه داشتند، منافقان به بهانه اينكه خانه هاى ما حفاظ ندارد، سعى نمودند با خالى كردن صحنه، روحيه آنها را تضعيف كنند.
ب- در آن موقعيت كه نياز شديد به اتحاد و همبستگى بود، منافقان براى آنكه بين انصار و مهاجران، تفرقه بيندازند، رو به انصار نموده گفتند: اى مردم مدينه! اينجا، جاى ماندن نيست، به خانه‌هاى خود بازگرديد.
ج- براى آنكه اعتماد مردم را از پيامبر صلى الله عليه و آله سلب كنند، گفتند: وعده‌هايى كه خدا واسلامى اينگونه افراد به‌عنوان «احمق» معرفى شده‌اند.

امير مؤمنان على عليه السلام مى‌فرمايد:
اشتباه منافقان در اين زمينه، ريشه در اعتقادات باطل آنان دارد؛ زيرا آنها كشته و مجروح شدن در راه خدا را خسارت مى‌پندارند و از طرف ديگر، دورى از معركه و آسيب نديدن خود را به سبب اين مى‌دانند كه كسانى بوده‌اند كه جانب احتياط را از دست نداده و در جنگ شركت نكرده‌اند و اكنون در امان مانده و محفوظ و سالمند.

#احدى_الحسنيين‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

احدى الحسنيين‌

«قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنا الَّا احْدَى الْحُسْنَيَيْنِ» (توبه، آيه 52)
بگو آيا درباره ما جز يكى از دو نيكى را انتظار داريد (شهادت يا پيروزى).

اگر كسى با قصد تقرب به خدا و با انگيزه گسترش يا نگهدارى دين اسلام، با دشمن به مبارزه برخاست، يكى از دو راه را در پيش رو خواهد داشت:

الف- يا دشمن را شكست داده، بر او پيروز مى‌گردد كه اين خود، سعادتى بزرگ محسوب مى‌شود؛ زيرا اين توفيق و لياقت را پيدا كرده است كه دشمن خدا با دست او سركوب و دين الهى به‌واسطه او تثبيت شود و در پيشگاه خدا به‌عنوان يك مجاهد از مقام والايى برخوردار خواهد بود و اين همان «احْدَى الْحُسْنَيَيْنِ» (يكى از دو نيكى) است.

ب- يا در مبارزه با دشمن، كشته مى‌شود كه قرآن كريم آن را فوز عظيم دانسته و مى‌فرمايد:
«ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظيمِ»كشته شدن در راه خدا نجات و رستگارى بزرگ است.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله درباره عظمت شهادت مى‌فرمايد:
«فَوْقَ كُلِّ بِرٍّ بِرٌّ حَتَّى يُقْتَلَ الرَّجُلُ فى‌ سَبيلِ اللَّهِ فَاذا قُتِلَ فى‌ سَبيلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‌فَلَيْسَ فَوْقَهُ بِرٌّ»
بالاتر از هر نيكى، نيكى ديگرى است تا اينكه انسان در راه خدا كشته شود، كه ديگر هيچ نيكى بالاتر از آن نيست.

#شكست_از_ديدگاه_قرآن‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

شكست از ديدگاه قرآن‌

از ديدگاه جوامع غير اسلامى، شكست خورده كسى است كه نتواند به هدفى كه دارد برسد، مانند اينكه تاجرى در تجارت خود سودى به دست نياورد، يا سرمايه را از دست بدهد؛ سياستمدارى مغلوب رقيب خويش گردد و يا جنگجويى دشمن بر او چيره شود؛ ولى شكست خورده از نظر قرآن كسى است كه معتقد به اصول اعتقادى و پايبند به احكام الهى نباشد و با قصور و تقصير خود از نور معارف اسلامى محروم مانده و برخلاف دستورهاى پروردگار، عمل كند و در نتيجه مورد غضب خداى قهار واقع شود.
و مغضوب او شدن، مساوى با شكست و سقوط قطعى است.
قرآن مى‌فرمايد:
«وَ مَنْ يَحْلِلْ عَلَيْهِ غَضَبى‌ فَقَدْ هَوى‌»
كسى كه غضب من بر او وارد شود، سقوط كرده است.
امام خمينى قدس سره در اين زمينه بيانات فراوانى دارند از جمله:
_اگر ما با سلامت ايمان از اين دنيا برويم، چه در جبهه‌هاى جنگ كه جبهه شهادت است و چه در جبهه‌هاى پشت جنگ كه آن هم جبهه جنگ و شهادت است، اگر ما نايل بشويم به فوز شهادت، باكى از اين نداريم كه در اين دنياى پرخوش عالم، ما شكست بخوريم شكست صورى يا پيروز بشويم پيروزى صورى.
اگر ما در آن مرحله از سير كه داريم [كوشش جهت تحقق اسلام‌] پيروز از كار درآييم، مرگ ما پيروزى است و حيات ما نيز پيروزى است. كوشش كنيد كه در آن ميدانى كه ميدان مبارزه بين اللَّه و شيطان است، ميدان مبارزه بين نفسانيت انسان و روح است، در آن ميدان پيروز بشويد كه اگر اين پيروزى به دست شما آمد، از هيچ شكستى باك نداشته باشيد كه آنها شكست نيست.

#حكمت_زكات‌...

https://t.me/shahrenuraniquran