معارفی از سوره های قرآن (جزء سی)

[دژدان]

---

واى بر كم‌فروشان‌

---

«وَيْلٌ لِلْمُطَفِّفين الَّذينَ اذَا اكْتالوُا عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفوُنَ وَ اذا كالوُهُم او وَزَنوُهُمْ يُخْسِروُنَ الا يَظُنُّ اولئِكَ انَّهُمْ مَبْعوُثوُنَ لِيَوْمٍ عَظيمٍ يَوْمَ يَقوُمُ‌ 
النَّاسُ لِرَبِّ العالَمينَ»
واى بر كم فروشان! آنان كه وقتى براى خود پيمانه مى‌كنند، حق خود را به طور كامل مى‌گيرند، امّا هنگامى كه مى‌خواهند براى ديگران پيمانه يا وزن كنند، كم مى‌گذارند! آيا آنها گمان نمى‌كنند كه براى روزى بزرگ برانگيخته مى‌شوند، روزى كه مردم در پيشگاه پروردگار جهانيان مى‌ايستند.

---

كم فروشى، عامل فساد

---

روابط اقتصادى از مهم‌ترين مسائل اجتماعى ملتهاست كه سلامت يا بيمارى آن، نقش اساسى در زندگى آنها ايفا مى‌كند و هر مكتبى بدون استثنا براى تنظيم آن، برنامه ريزى كرده است. در اديان الهى اين گونه روابط بر اساس اقامه عدل و قسط پى‌ريزى شده و هر كس بر خلاف آن عمل كند، در واقع، اساس عدالت را متزلزل ساخته است؛ از اين رو، اخلالگران اقتصادى- با عنوان مطفّفين- مورد شديدترين خطابها قرار گرفته‌اند.

ادامه دارد...

[دژدان]

---

ولايت، سبب عبور از گردنه‌

---

در روايات، پذيرفتن ولايت امامان و به دل گرفتن محبّت آنان، اقتحام و قدم گذاشتن در گذرگاه نجات بخش معرفى شده، كه در اينجا به يكى از اين روايات اشاره مى‌كنيم.
ابان بن تغلب گويد: به امام صادق عليه السلام عرض كردم: فدايت شوم! معناى آيه «از آن گذرگاه سخت عبور نكرد» چيست؟ آن حضرت فرمود: كسى كه خدا او را به وسيله ولايت ما گرامى داشته باشد، از آن گذرگاه عبور كرده است و ما آن عقبه هستيم كه هر كسى از آن بگذرد، نجات يافته است.

---

الهام خوبيها و بديها

---

وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّيها فَالْهَمَها فُجوُرَها وَ تَقْويها
خداوند متعال در ابتداى سوره شمس يازده قسم ياد كرده و سپس به يك حقيقت بسيار مهم اشاره نموده و آن اينكه انسانهايى كه نفس خود را تزكيه و پاك كنند، به رستگارى مى‌رسند و كسانى كه آن را آلوده سازند، زيانكار خواهند گشت.
آيات صدر بحث ذكر آخرين قسم از قسمهاى يازده گانه اين سوره است كه خداوند به نفس انسانى و خالق نيرومندش كه آن را آفريده و اعضايش را منظم و قوايش را تعديل نموده است، سوگند ياد كرده است.

ادامه دارد...

[دژدان]

---

سه دستور مهم&بازگو کردن نعمت ها

---

1_یتیم نوازی
2_اجابت تقاضا
3_بازگو کردن نعمت ها
باز گو كردن نعمتهاى الهى مى‌تواند به صورتهاى گوناگون انجام شود.
_گاهى بازگو كردن در محضر خدا و در موقع مناجات با اوست و اين خود يك نوع شكر است، به عنوان مثال، قسمتى از دعاى عرفه امام حسين عليه السلام كه نعمتهاى خدا بر خودش را بر مى‌شمارد، از اين نوع است.
_گاهى بيان نعمتها در موقع سخن گفتن با ديگران است تا آنان نيز متذكر نعمتهاى‌ خداوند شوند.
_گاهى نعمتهاى الهى را براى خودش مى‌شمارد كه اين جنبه يادآورى براى انسان دارد و او را از غفلت باز داشته و متوجه نعمت‌دهنده مى‌گرداند.
_گاهى نيز بيان نعمتها بايد عملى باشد، يعنى انسان، آن نعمتها را آشكار كند تا بدين وسيله شكر آنها را به جا آورده باشد.
در حديثى از حضرت على عليه السلام چنين آمده است:
«انَّ اللَّهَ جَميلٌ وَ يُحِبُّ الْجَمالَ وَ يُحِبُّ ان يَرى‌ اثَرَ نِعْمَتِهِ عَلى‌ عَبْدِهِ»
به درستى كه خداوند زيباست وزيبايى را دوست دارد و دوست دارد كه آثار نعمت را بر بنده خود ببيند.

ادامه: راه رهايى از خسران‌

1398/11/21
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

راه نجات

---

خداوند متعال در آيه آخر،
الَّا الَّذينَ آمَنوُا وَ عَمِلوُا الصَّالِحاتِ وَتَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ»
كسانى را كه داراى چهار وصف باشند از اصل كلى‌ خسران استثنا نموده است:
1_ايمان:
مراد از ايمان، اعتقاد و باور قلبى نسبت به حقايقى از عالم هستى نظير ايمان به مبدأ و معاد، ايمان به همه رسولان الهى، ايمان به كتب آسمانى و ايمان به ديگر مسائل مطرح شده در دين اسلام است.

2_اعمال صالح:
در اين آيه كلمه صالحات به صورت جمع و همراه با «ال» آمده كه نشان مى‌دهد منظور انجام همه اعمال صالح است. البته اين جمع به اعتبار همه انسانهاست نه اينكه بر هر فرد لازم باشد تمام اعمال صالح را به جا آورد؛ بلكه هر شخصى بايد با توجه به توان خويش، اعمال صالحى را كه در زندگى بر عهده وى مقرر گرديده است به جا آورد.
آياتى ديگر از قرآن مجيد به اين حقيقت اشاره دارد و آنجا برخى از اعمال صالح را به همراه ايمان نجات دهنده شخص معرفى نموده و چنين اشخاصى را لايق ورود به بهشت مى‌داند.
«وَ مَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ مِنْ ذَكَرٍ اوْ انْثى‌ وَ هُوَ مُؤمِنٌ فَاولئِكَ يَدْخُلوُنَ الْجَنَّةَ وَ لا يُظْلَموُنَ نَقيراً»
و كسى كه بخشى از اعمال صالح را انجام دهد، خواه مرد باشد يا زن، در حالى كه ايمان داشته باشد، چنان كسانى داخل بهشت مى‌شوند، و كمترين ستمى به آنها نخواهد شد.

ناگفته نماند كه همه مؤمنان نيكوكار از خسران نجات خواهند يافت، ولى درجات رستگارى آنان متفاوت است و بستگى به درجه ايمان و مقدار عمل آنان دارد و همه نجات يافتگان از خسران در مرتبه واحدى قرار ندارند و مقام و منزلت آنان در بهشت و كم و كيف استفاده آنان از نعمتهاى بهشتى و فضل و عنايت الهى متفاوت است.

ادامه دارد...

1398/11/24
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

راه نجات

---

1_ايمان
2_اعمال صالح

3_تواصى به حق:
تواصى به معناى سفارش دو طرفه است؛ يعنى مؤمنان به همديگر سفارش مى‌كنند و به يكديگر يادآورى عمل به حق و توصيه به آن را مى‌نمايند.
تواصىِ به حق، گسترده‌تر از امر به معروف و نهى از منكر است و تعليم ابتدايى جاهلان و هشدار به غافلان را نيز شامل مى‌شود.

4_تواصى به صبر:
سفارش به صبر نيز از ديگر خصوصيات نجات يافتگان مؤمن است. اينان در مشكلات و مصائب به يكديگر كمك نموده و توصيه به صبورى و استقامت مى‌كنند. اين صبر به صورت مطلق ذكر شده و همه اقسام صبر، يعنى صبر در طاعت، صبر از معصيت و صبر در مصيبت را فرا مى‌گيرد.
سفارش به حق و سفارش به صبر خود از مصاديق عمل صالح است و ذكر آن به صورت جداگانه براى تأكيد و نشان دادن اهميت اين دو امر مى‌باشد، چنانكه توصيه به صبر نيز زير مجموعه توصيه به حق است و براى تأكيد مجدّد آمده است.

ادامه:واى بر عيب‌ جويان‌

1398/11/26
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

وای بر عیب جویان

---

«وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ»
واى بر هر طعنه زننده عيب جوى.

«وَيْل» به معناى نفرين و طلب هلاكت و نابودى در دنيا و عذاب در آخرت است و هم بنابر روايات نام چاهى است در جهنم.
«هُمَزَه» صيغه مبالغه از مصدر «هَمْز» به معناى فشار دادن يا شكستن است و به كسى كه عيب جويى و طعنه زدن عادت او شده، اطلاق مى‌شود؛ زيرا او با طعنه زدن و عيب جويى شخصيت افراد را مى‌شكند.
«لُمَزَه» نيز صيغه مبالغه از مصدر «لَمْز» به معناى كسى است كه غيبت كردن وعيبجويى عادت او شده است.
در مورد تفاوت معناى لغوى و تفسيرى اين دو كلمه، نظريه‌هايى داده شده است. بعضى «هُمَزَه» را به معناى غيبت و افشاى عيوب ديگران پشت سر آنان و «لُمَزَه» را به معناى عيب‌ جويى از ديگران در حضور خودشان دانسته‌اند و بعضى «هُمَزَه» را به معناى آزار دادن همنشينان با مسخره كردن و طعنه زدن و «لُمَزَه» را به معناى آزردن آنها با حركات تحقيرآميز سر و چشم و دست دانسته‌اند و با توجه به اقوال مفسران و لغت شناسان معلوم مى‌شود كه اين دو كلمه هر نوع بدگويى، عيب جويى و طعنه زدن پنهان، آشكار، با زبان، با حركات و اشاره، جلو و پشت سر را شامل مى‌شود.

ادامه:تهدید شدید

1398/11/27
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

ريشه اين رذيله‌

---

آيه بعد، طعنه زنندگان و عيب گويان را معرفى كرده و ريشه اين خُلق بد را نشان داده است. طعنه زنندگان عيب گو، همان ثروتمندانى هستند كه دنيا گرايى و دنيا طلبى سراسر وجودشان را فرا گرفته و صبح و شام به شماره كردن اموالشان دلخوش‌اند و مى‌پندارند كه مال دنيا آنان را جاويد خواهد كرد. آنان فضيلت و ارزش را در دنيا دارى مى‌بينند و چون خود را ثروتمند و مستغنى مى‌يابند دچار استكبار و خود برتر بينى شده و فقرا و ضعفاى با ايمان و داراى فضائل اخلاقى در نگاهشان خوار و پست جلوه مى‌كنند.
از طرف ديگر چون هيچ فضيلت و كرامتى در خود نمى‌يابند كه آنان را برتر جلوه دهد به انكار فضايل، طعنه زدن، عيب جستن و وصله چسباندن به ديگران رو مى‌آورند تا آنان را بشكنند و خود را برتر جلوه دهند.
از نگاه اين توانگران مترف، فضايل اعتقادى، اخلاقى و عملى ارزش و اعتبارى ندارد و تنگدستى، گمنامى، كوخ‌نشينى و ... ننگ و عيب است و مال و ثروت ملاك كرامت و فضيلت مى‌باشد كه آن هم در انحصار آنان است.

ادامه:كوثر، عطيّه الهى‌

1398/11/29
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

شأن نزول‌ سوره کوثر

---

پس از آن كه قاسم و عبدالله فرزندان رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم از دنيا رفتند، عاص بن وائل‌ 
سهمى به پیامبر صلى الله عليه و آله و سلم زخم زبان زد و گفت نسل پيامبر قطع شد، پس او ابتر است.
خداوند با نزول كوچكترين سوره، بشارت بزرگترين هديه يعنى حضرت زهرا عليها السلام و فرزندان برومندش را به پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم داد و به آن حضرت تضمين داد كه با چنين ذريه‌اى، دينش جاويدان خواهد ماند و دشمنش- هر كه باشد و هر آيينى داشته باشد- نابود خواهد شد، از اين رو به پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم دستور داد كه براى اين نعمت بزرگ سپاسگزارى كند.

ادامه:خبر غیبی قرآن

1398/12/01
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

خبر غيبى قرآن‌

---

با توجه به اين كه «كوثر» به معناى «ذريّه فراوان» و يا «خير كثير» است (كه باز ذريّه فراوان بارزترين مصداق آن است)، اين سوره دربردارنده يكى از خبرهاى غيبى است؛ زيرا در آن زمان، خداوند خبر داد كه نسل پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فراوان خواهد شد و ما مى‌بينيم به رغم بلاها و كشتارهايى كه متوجه اين نسل بوده، خداوند بركتى در نسل پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم قرار داده كه در هيچ نسلى معادل آن ديده نمى‌شود. به علاوه از اين آيه مى‌توان استفاده كرد كه فرزندان حضرت‌ فاطمه عليها السلام ذريّه رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم هستند. و در آخر سوره، بعد از اينكه وعده خير كثير به آن جناب داده شد، آن حضرت را مأمور به شكرگزارى كرد.
علماى شيعه و سنى از رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم و امام على عليه السلام نقل كرده‌اند كه منظور از «نحر» بلند كردن دستها تا موازى گوشها هنگام تكبيرهاى نماز است. البته برخى از مفسران نيز علاوه بر معناى مذكور معناى نحر را قربانى كردن شتر نيز دانسته‌اند.

ادامه:پناهگاه مطمئن‌

1398/12/03
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

پناهگاه مطمئن‌

---

«قُلْ اعوُذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ»
بگو به پروردگار سپيده دم پناه مى‌برم.
اعُوذُ متكلم وحده از مصدر «عوذ» است، به معناى حفظ كردن خويش و پرهيز از شر با پناه بردن به كسى كه مى‌تواند آن را دفع كند.

---

نياز به پناهگاه‌

---

طبيعت آدمى به گونه‌اى است كه هنگام رويارويى با خطراتى كه جان او را تهديد مى‌كند و در خود نيروى دفع آن را نمى‌بيند، به قدرتى برتر پناهنده شود. براى انسان در اين گونه موارد سه نوع پناهگاه متصور است:

الف_سرپرستى كه مدّبر و مرّبى او در كليه امور زندگى‌اش مى‌باشد و براى رفع نيازهاى كوچك و بزرگ به او رجوع مى‌كند، مانند پدر و مادر براى فرزند.
ب_كسى كه داراى سلطنت، قدرت و نفوذ حكم باشد به گونه‌اى كه هر كس از هر شرى به او پناهنده شود و او نيز بتواند با اعمال قدرت آن را دفع كند، مانند پادشاهان و اميران.
ج_پروردگارى كه معبود واقعى و بى همتا و مسلط به كلّيه ذرات عالم هستى و آفريننده تمامى خيرات است.

در بين اين سه پناهگاه، خداوند تبارك و تعالى مطمئن‌ترين پناهگاه است، چرا كه تمام اسباب و لوازم يك پناه دهنده شايسته را داراست. چون او هم مربى و مدّبر است و هم صاحب ملك و سلطنت واقعى است و هم تنها معبود حقيقى و ربّ شايسته است، همچنان كه خودش فرمود:
«ذلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ لا الهَ الَّا هُوَ فَانَّى تُصْرَفوُنَ»
اين است خداوند، پروردگار كه حكومت از آن اوست وهيچ معبودى جز او نيست پس چگونه (از راه حق) منحرف مى‌شويد؟!

ادامه دارد...

1398/12/04
https://t.me/shahrenuraniquran