معارفی از سوره های قرآن(سوره ی توبه)

[دژدان]

معارف قرآن, جلد 3
نویسنده, جمعی از نویسندگان
فصل_اول
معارفى از سوره توبه

[دژدان]

حكمت زكات‌

«خُذْ مِنْ امْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكّيهِمْ بِها وَ صَلِّ عَلَيْهِمْ انَّ صَلوتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ» (توبه، آيه 103)
(اى رسول!) از اموال آنها، صدقه‌اى (زكات) بگير، تا (به اين وسيله) آنها را پاك سازى و پرورش دهى و به آنها (هنگام گرفتن زكات) دعا كن كه دعاى تو، مايه آرامش آنهاست؛ و خدا (به دعاى مؤمنان) شنوا و (به مصالح مؤمنان) داناست.

#زكات نوعى ماليات است كه بنا به نظر مشهور فقهاى شيعه به نُه چيز تعلّق مى‌گيرد.
هرگاه اين نه چيز به حد نصاب خود كه مقدار دقيق آن در كتابهاى فقهى بيان شده است، برسد بر هر فرد مسلمان، واجب است كه زكات آن‌را به دولت اسلامى بپردازد.
از دستور «خُذْ» در آيه مزبور، چنين استفاده مى‌شود كه رئيس دولت اسلامى مى‌تواند زكات را از مردم بگيرد، نه اينكه منتظر بماند كه اگر آنها مايل بودند، خودشان بپردازند.

نقش تربيتى و اجتماعى زكات‌

در آيه ياد شده، بعد از دستور گرفتن زكات، توسط پيامبر، مى‌فرمايد
«تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكّيهِمْ بِها» يعنى تو با «گرفتن زكات» آنها را پاك مى‌كنى و رشد مى‌دهى، اين دستور، اشاره به دو بعد، تربيتى و اجتماعى زكات دارد.
در بُعد #تربيتى، مؤمنان با پرداخت زكات از دنياپرستى، بخل و امساك، پاك مى‌شوند و نهال نوع دوستى، سخاوت و توجه به حقوق ديگران در آنها پرورش مى‌يابد.
در بُعد #اجتماعى، با پرداخت زكات، مفاسد و آلودگيهايى كه به خاطر فقر و اختلاف شديد طبقاتى و محروميت گروهى از جامعه ايجاد مى‌شود، از بين رفته، صحنه اجتماع از اين آلودگيها پاك مى‌شود و نيز همبستگى اجتماعى و رشد و پيشرفت اقتصادى در پرتو اين‌گونه برنامه‌ها، تأمين مى‌گردد.
بنابراين، حكم زكات هم
«#پاك_كننده_فرد_و_اجتماع‌ است (تُطَهِّرُهُمْ)
و هم #رشد_دهنده_بذرهاى_فضيلت_در_ا فراد
و هم سبب #پيشرفت_جامعه (تُزَكّيهِمْ)
و اين رساترين تعبير درباره زكات است.»

#قدردانى_و_سپاس_مايه_آرامش_ر وان‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

قدردانى و سپاس، مايه آرامش روان‌

خداوند در پايان آيه، خطاب به پيامبر صلى الله عليه و آله مى‌فرمايد:
اين فرمان الهى، بيانگر اين است كه حتى بايد در برابر انجام وظايف واجب از مردم تشكر و قدردانى نمود.
در روايات آمده است كه وقتى مردم، زكات خود را به خدمت پيامبر مى‌آوردند پيامبر صلى الله عليه و آله با جمله «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَيْهِمْ» به آنها دعا مى‌كرد.
اين دعا مايه آرامش خاطر آنها مى‌باشد، چرا كه از پرتو اين دعا، رحمت الهى، بر دل و جان آنها نازل مى‌شود، بگونه‌اى كه آن را احساس مى‌كنند، و نيز درمى‌يابند كه اگر بظاهر چيزى را از دست داده‌اند بهتر از آن را به دست آورده‌اند.

عرضه اعمال‌

«وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَ رَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَ سَتُرَدُّونَ الى‌ عالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهادَةِ فَيُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»
بگو عمل كنيد! خداوند و فرستاده او و مؤمنان، اعمال شما را مى‌بينند و بزودى به‌سوى داناى نهان و آشكار بازگردانده مى‌شويد و شما را به آنچه عمل مى‌كرديد، خبر مى‌دهد.
اين آيه بر چند مطلب دلالت دارد:

1- خدا و پيامبر و مؤمنان دراين دنيا و قبل‌از محكمه قيامت، اعمال ما را خواهندديد، چون بعد از اين كه فرمود:
خدا، پيامبر و مؤمنان اعمال شما را خواهند ديد مى‌فرمايد:
و سپس به محكمه الهى بازگردانده خواهيد شد و خداوند از اعمال شما خبر خواهد داد.
پس رؤيت خدا، پيامبر و مؤمنان قبل از قيامت و در اين دنياست.
رواياتى نيز كه در ذيل اين آيه وارد شده دلالت دارد كه اعمال ما بر پيامبر و امامان عليهم السلام عرضه مى‌شود.

2- رؤيت در اين آيه...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

عرضه اعمال‌

«وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَ رَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَ سَتُرَدُّونَ الى‌ عالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهادَةِ فَيُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»
بگو عمل كنيد! خداوند و فرستاده او و مؤمنان، اعمال شما را مى‌بينند و بزودى به‌سوى داناى نهان و آشكار بازگردانده مى‌شويد و شما را به آنچه عمل مى‌كرديد، خبر مى‌دهد.
اين آيه بر چند مطلب دلالت دارد:

1- خدا و پيامبر و مؤمنان دراين دنيا و قبل‌از محكمه قيامت، اعمال ما را خواهندديد، چون بعد از اين كه فرمود:
خدا، پيامبر و مؤمنان اعمال شما را خواهند ديد مى‌فرمايد:
و سپس به محكمه الهى بازگردانده خواهيد شد و خداوند از اعمال شما خبر خواهد داد.
پس رؤيت خدا، پيامبر و مؤمنان قبل از قيامت و در اين دنياست.
رواياتى نيز كه در ذيل اين آيه وارد شده دلالت دارد كه اعمال ما بر پيامبر و امامان عليهم السلام عرضه مى‌شود.

2- رؤيت در اين آيه، به‌معناى ديدن است نه به معناى علم، چون علم خداوند به اعمال ما قبل از صدور اعمال حاصل است ولى تا اعمال از ما صادر نشده رؤيت آنها محال است و به همين جهت هم فرمود:
«سَيَرى‌» يعنى در آينده كه اعمال از شما سربزند خدا و ... آنها را مى‌بينند.
به‌عبارت ديگر منظور از رؤيت خداوند نسبت به اعمال، علم و بينايى فعلى خداوند است كه از صفات فعل و خارج از ذات حق هستند.
ثبوت اين رؤيت و بينايى متوقف است به وجود يافتن آنچه كه متعلق ديدن است و تا زمانى كه افعال ما در خارج محقق نشده رؤيت بالفعل هم به آن تعلق نمى‌گيرد و به همين جهت فرمود:
خدا، پيامبر و مؤمنان اعمال شما را خواهند ديد، يعنى هرگاه عملى از شما سر زند در محضر خداست و پيامبر و مؤمنان هم آن عمل را مى‌بينند.

3- مؤمنان در اين آيه گرچه با لفظ جمع و با الف و لام و ظاهر در عموم است ولى ما قطعاً مى‌دانيم كه همه مسلمانان نسبت به اعمال ديگران علم و آگاهى پيدا نمى‌كنند پس قطعاً اين مؤمنان تنها افراد خاصى را شامل مى‌شود.
اين آيه مطابق است با آيات شهادت كه پيامبر و بعضى از مؤمنان (امامان) را در زمره شاهدان اعمال برمى‌شمرد.
و روايات ذيل آن نيز بر شهادت پيامبر و امامان عليهم السلام در قيامت براى اعمال ما دلالت مى‌كنند و چون اداى شهادت فرع بر رؤيت اعمال است پس نتيجه مى‌گيريم كه آنان قبل از وقوع قيامت اعمال ما را ديده‌اند و اين آيه نيز همين معنا را افاده مى‌كند.

4- اعمال انسان، هم شامل افعالى است كه با جوارح خود انجام مى‌دهد و هم شامل‌اخلاق و اعتقادات و نيّات قلبى او مى‌شود و آيه، ديدن خدا، پيامبر و مؤمنان را نسبت به همه اينها اثبات مى‌كند و معلوم است كه چنين علمى براى پيامبر و مؤمنان از طريق عادى امكان‌پذير نيست.

#روايات_عرضه_اعمال‌

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

روايات عرضه اعمال‌

در اينجا به دو نمونه از اين روايات اشاره مى‌كنيم:

_از امام صادق عليه السلام نقل شده كه فرمود:
«تُعْرَضُ الْاعْمالُ عَلى‌ رَسُولِ اللَّهِ اعْمالُ الْعِبادِ، كُلَّ صَباحٍ، ابْرارِها وَ فُجَّارِها فَاحْذَرُوها وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ تَعالى‌ عَزَّوَجَلَّ وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَ رَسُولُهُ ...»
تمام اعمال مردم، هر صبح به پيامبر عرضه مى‌شود، اعمال نيكان و بدان، بنابراين مراقب باشيد و اين مفهوم گفتار خداوند است كه مى‌فرمايد «و قل اعملوا فسيرى الله عملكم و رسوله ...»

_در روايتى از امام رضا عليه السلام آمده است كه شخصى به آن حضرت رسيد و از امام خواست كه براى او و خانواده‌اش دعا كند، امام فرمود:
«مگر من دعا نمى‌كنم؟ به خدا سوگند، اعمال شما هر شب و روز بر من عرضه مى‌شود!» راوى مى‌گويد كه اين سخن بر من گران آمد، امام متوجه شد و به من فرمود:
«اما تَقْرَأُ كِتابَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ» هُوَ وَاللَّهِ عَلِىُّ بْنُ ابى‌ طالِبٍ»
آيا كتاب خداوند عزّ و جلّ را نمى‌خوانى كه مى‌گويد عمل كنيد كه خدا و پيامبرش و مؤمنان،عمل شما را مى‌بينند، به خدا سوگند او على بن ابى طالب [و امامان ديگر از فرزندان او] است.

#نقش_تربيتى_عرضه_اعمال‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

نقش تربيتى عرضه اعمال‌

يكى از نيازهاى مهم انسان، نياز به مقبوليت است، يعنى انسان ذاتاً نياز دارد كه از طرف ديگران مورد تأييد و قبول واقع شود و بشدت مراقب است كه مبادا از او در حضور ديگران عملى سر بزند كه موجب ملامت و آبروريزى شود و همواره سعى و تلاش مى‌كند كه ديگران به او به‌ عنوان يك فرد مورد قبول نگاه كنند و شخصيت او را محترم شمارند.
با توجه به اين مقدمه، نقش مهمّ اعتقاد به عرضه اعمال، آشكار مى‌شود؛
زيرا اگر فردى بداند علاوه بر خداوند كه همه جا با اوست، پيامبر صلى الله عليه و آله و پيشوايان محبوبش همه روزه يا هر هفته از هر عملى كه انجام مى‌دهد اعم از خوب و بد آگاه مى‌شوند، بدون شك، بيشتر مراقب اعمال خود، خواهد بود و سعى مى‌كند با انجام كارهاى خوب و پرهيز از اعمال بد اين نياز روانى خود را ارضا كند؛
از اين رو هر فردى با انجام كارهاى خوب و پرهيز از كارهاى بد گامهاى بيشترى در راه رشد و تعالى برمى‌دارد.
از سوى ديگر وقتى شخصى مى‌فهمد كه پيامبر صلى الله عليه و آله و ائمه عليهم السلام از اعمال بد او ناراحت مى‌شوند، سعى مى‌كند از ارتكاب گناهان دورى كند.
در روايتى نيز آمده است كه امام صادق عليه السلام فرمود:
چرا شما (با اعمال زشتتان) رسول اللَّه صلى الله عليه و آله را ناراحت مى‌كنيد؟ شخصى از آن حضرت پرسيد:
چگونه ما آن حضرت را ناراحت كنيم؟
امام عليه السلام جواب داد:
آيا نمى‌دانيد كه اعمال شما بر آن حضرت عرضه مى‌شود؟ و زمانى كه آن حضرت صلى الله عليه و آله در اعمال شما گناهى ببيند، ناراحت مى‌شود، پس آن حضرت را مسرور كنيد نه غمگين.

#مسجد_ضرار...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

مسجد ضرار

«وَالَّذينَ اتَّخَذُوا مَسْجِداً ضِراراً وَ كُفْراً وَ تَفْريقاً بَيْنَ الْمُؤْمِنينَ وَ ارْصاداً لِمَنْ‌حارَبَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَ لَيَحْلِفُنَّ انْ ارَدْنا الَّا الْحُسْنى‌ وَاللَّهُ يَشْهَدُ انَّهُمْ لَكاذِبُونَ لا تَقُمْ فيهِ ابَداً لَمَسْجِدٌ اسِّسَ عَلَى التَّقْوى‌ مِنْ اوَّلِ يَوْمٍ احَقُّ انْ تَقُومَ فيهِ، فيهِ رِجالٌ يُحِبُّونَ انْ يَتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرينَ افَمَنْ اسَّسَ بُنْيانَهُ عَلى‌ تَقْوى‌ مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوانٍ خَيْرٌ امْ مَنْ اسَّسَ بُنْيانَهُ عَلى‌ شَفا جُرُفٍ هارٍ فَانْهارَ بِهِ فى‌ نارِ جَهَنَّمَ وَاللَّهُ لا يَهْدِى الْقَوْمَ الظَّالِمينَ» (توبه، آيات 107- 109)
و كسانى كه مسجدى ساختند براى زيان (به مسلمانان) و (تقويت) كفر و تفرقه ميان مؤمنان و كمينگاه براى كسى كه با خدا و پيامبرش از پيش مبارزه كرده بود، آنها سوگند ياد مى‌كنند كه نظرى جز نيكى (و خدمت) نداشته‌ايم، امّا خداوند گواهى مى‌دهد كه آنها، دروغگو هستند. هرگز در آن (مسجد به عبادت) نايست. آن مسجدى كه از روز نخست بر پايه تقوا بنا شده، شايسته‌تر است كه در آن (به عبادت) بايستى. در آن مردانى هستند كه دوست مى‌دارند، پاكيزه باشند و خداوند، پاكيزگان را دوست دارد. آيا كسى كه شالوده بنيانش را بر تقواى خدا و خشنودى او بنا كرده بهتر است يا كسى كه اساس آن را بر كنار پرتگاه سستى بنا نموده كه ناگهان در آتش دوزخ فرو مى‌ريزد؟ و خداوند گروه ستمگر را هدايت نمى‌كند.

#شأن_نزول‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

شأن نزول‌

در زمان جاهليت، مردى به‌ نام «ابوعامر» كه از عابدان و زاهدان مسيحى بود نفوذ زيادى در قبيله خزرج داشت و حتى خود، روزى از بشارت‌دهندگان ظهور پيامبر صلى الله عليه و آله بود.
با پيروزى مسلمانان در جنگ بدر و پراكنده شدن مريدان، او به مبارزه با اسلام برخاست و بدين جهت به مكّه رفت و در طرح و نقشه جنگ احد با كفّار همكارى نمود.
وى همچنين پس از پيروزى و گسترش روزافزون اسلام، به‌منظور فراهم ساختن لشكرى براى مبارزه با مسلمانان به روم رفت و از «هرقل» درخواست كمك نموده، جواب مساعد گرفت و ضمن نامه‌اى به منافقان نوشت كه با لشكرى از روم به كمك آنها خواهد آمد و از آنها خواست كه مركزى به‌عنوان كانون فعاليتهاى آينده او در مدينه بنا كنند.
منافقان بهتر اين ديدند كه اين كانون را زير نقاب مسجد تشكيل دهند؛ از اين رو گروهى‌از آنها نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمدند و اجازه ساخت مسجدى براى افراد ناتوان، بيمار و از كارافتاده گرفتند و از پيامبر صلى الله عليه و آله خواستند كه آن را با نماز خود افتتاح كند.
چون پيامبر صلى الله عليه و آله، عازم جنگ تبوك بود، قرار شد بعد از بازگشت، پاسخى خداپسندانه دهد.
منافقان بعد از پايان جنگ و قبل از ورود پيامبر به مدينه دوباره تقاضاى خود را مطرح كردند.
در اين هنگام آيات مزبور نازل شد و پرده از اسرار كار آنها برداشت و پيامبر دستور آتش زدن و ويران كردن آن را داد و آنجا، محل ريختن زباله‌هاى شهر گرديد.

#اهداف_منافقان_از_ساختن_ مسجد_ضرار...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

اهداف منافقان از ساختن مسجد ضرار

نخستين آيه مى‌گويد:
گروهى ديگر از آنها مسجدى در مدينه اختيار كردند كه هدفهاى شومى زير اين نام مقدس نهفته بود، كه اين اهداف عبارت بودند از:

الف- با اين عمل زيانى به مسلمانان برسانند.
اين معنا از كلمه «ضرار» كه به معناى زيان رساندن عمدى است به دست مى‌آيد.

ب- تقويت مبانى كفر و بازگشت دادن مردم به وضع قبل از اسلام.

ج- ايجاد تفرقه ميان صفوف مسلمانان؛ زيرا با اجتماع گروهى در اين مسجد، مسجد «قبا» كه در نزديكى آن بود و مسجد پيامبر صلى الله عليه و آله كه از آن فاصله داشت از رونق مى‌افتاد و بتدريج، دو دستگى بين مسلمانان پديدار مى‌شد.

د- تأسيس مركز و كانونى براى عملى ساختن نقشه‌هاى شوم كسى كه با خدا و پيامبرش مبارزه كرده بود و سوابق او بر همگان روشن بود.

مقايسه‌اى بين مؤمنان و منافقان‌

قرآن كريم در ادامه اين آيات، به مقايسه‌اى بين مؤمنان و منافقان پرداخته، مى‌فرمايد مؤمنان به كسانى مى‌مانند كه براى بناى يك ساختمان، زمين بسيار محكمى را انتخاب كرده شالوده آن را با مصالحى پردوام و مطمئن بنا مى‌كنند، امّا منافقان به كسانى مى‌مانند كه ساختمان خود را بر لبه رودخانه‌اى كه سيلاب زير آن را بكلّى خالى كرده و هر لحظه‌ آماده سقوط است، بنا كرده‌اند و همان‌گونه كه چنين ساختمانى داراى ظاهر زيبا و بدون پايه و شالوده است، نفاق هم ظاهرى دارد بى‌محتوا، همان‌طور كه چنين ساختمانى هر زمان ممكن است فرو ريزد، مكتب اهل نفاق نيز هر لحظه ممكن است باطن خود را نشان دهد و به رسوايى بينجامد.

#مذهب_بر_ضد_مذهب‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

مذهب بر ضد مذهب‌

استفاده از مذهب بر ضد مذهب، پديده و روش تازه‌اى نيست و همواره راه و رسم استعمارگران و دستگاههاى جبّار و منافقان در هر اجتماعى بوده است.
آنان از گرايشهاى خاص مردم براى اغفال و سپس استعمار آنها استفاده مى‌كنند و حتى از نيروى مذهب، بر ضد مذهب كمك مى‌گيرند. فلسفه ساختن پيامبران دروغين و مذاهب باطل نيز همين بوده كه گرايشهاى مذهبى مردم را در مسير دلخواهشان بيندازند.
بديهى است كه چون مبارزه آشكار بر ضد اسلام در محيطى مانند مدينه، آن هم در عصر پيامبر صلى الله عليه و آله و با آن نفوذ سريع اسلام ممكن نبود، منافقان ناچار بودند بى‌دينى را در لفافه مذهب و باطل را در لباس حق بپيچند و با لباس تزوير به ميدان بيايند، تا مردم ساده دل، جذب شده، نيات پليد آنها جامه عمل بپوشد.

دو شرط اساسى يك كانون اسلامى‌

از آيات مربوط به مسجد ضرار به دست مى‌آيد كه يك كانون فعال اسلامى بايد از دو عنصر مثبت تشكيل شده باشد:

الف- هدف ساختن آن از آغاز، پاك باشد «اسِّسَ عَلَى التَّقْوى‌ مِنْ اوَّلِ يَوْمٍ».

ب- حاميان و پاسداران آن انسانهايى پاك، درستكار، با ايمان و مصمم باشند «فيهِ رِجالٌ يُحِبُّونَ انْ يَتَطَهَّرُوا».

#لزوم_فراگيرى_معارف_دينى‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

لزوم فراگيرى معارف دينى‌

«وَ ما كانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كافَّةً فَلَوْلا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِى‌الدّينِ وَ لِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ اذا رَجَعُوا الَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ» (توبه، آيه 122)
شايسته نيست مؤمنان همگى (به‌سوى ميدان جهاد) كوچ كنند؛ چرا از هر گروهى، يك عده (به سوى مدينه) كوچ نمى‌كنند تا در دين فهم و بصيرت يابند و به هنگام بازگشت، قوم خويش را (با بيان احكام و معارف دين) بيم دهند، شايد (از مخالفت فرمان پروردگار) بترسند، و خوددارى كنند.
انسان براى رسيدن به كمال، نياز به عمل آگاهانه دارد و انسان جاهل به كمال نمى‌رسد. پس بر همگان بويژه كسى كه مى‌خواهد عنوان مبلّغ دين را داشته باشد، لازم است به جهاد با جهل برخاسته، معارف دين را فراگيرد. چنانچه چنين توفيقى پيدا كرد، مهمترين شرطى را كه يك مبلّغ دينى بايد داشته باشد، به دست آورده است زيرا كه هم خود به سوى كمال، راه يافته است و هم مى‌تواند ديگران را بسوى آن راهنمايى كند.
پس لازم است عده‌اى از مردم، دامن همّت به كمر زده، معارف دين را فرا گيرند و در مرحله بعد، قشرهاى مختلف جامعه را با آن آشنا نمايند تا عملى برخلاف دستورهاى الهى انجام نگيرد و معارف دين، معيار تشخيص حق و باطل و نيك و بد باشد نه سليقه و ميل افراد. البته نه در زمان پيامبر صلى الله عليه و آله و نه امروز، براى همه افراد مقدور نبوده و نيست كه از شهر و ديار خود كوچ كنند و به حضور رهبران دينى بشتابند و احكام و معارف دين را از آنها كسب كنند پس بايد از هر منطقه‌اى، تعدادى به‌سوى مراكز علمى كوچ كنند و در مسائل دين، فهم و بصيرت يابند و بعد از فراگيرى علوم دينى برگردند و وظيفه انذار را انجام دهند.

منظور از تفقّه چيست؟

https://t.me/shahrenuraniquran