از اوج آسمان

[صبور]

از اوج آسمان

على اكبرمظاهرى

تقديم به :
اين اثر را به روح بلند امام خمينى تقديم مى كنم كه ((از اوج آسمان )) ما را نظاره مىكند تا ميراثش را چگونه پاس داريم ...
جوانان ، كه تشنگان حقيقت اند
و
معلّمان و مربّيان ، كه پاسداران امانت اند
و
عالِمان و مبلّغان ،كه بيانگر معارف شريعت اند
و
همه آنان كه جوياى سعادت اند...

اشاره
منابع عمده ما، در باب احاديث قدسى ، دوكتاب بوده است :
1. ((الْجَواهِرُ السَّنيَّةُ فِي الاَْحاديثِ الْقُدْسيَّة )).
الشيخ الحُر العاملى (صاحب الوسائل ) /
مؤ سسة الا علمى للمطبوعات / بيروت لبنان .
2. ((كَلِمَةُ اللّهِ)).
السيّد حسن الشّيرازى / دارالصّادق / بيروت لبنان .

[صبور]

اى فرزندان آدم !

1. آيا واجبات مرا همان گونه كه فرمانتان دادم ، انجام داديد؟

2. و آيا به وسيله مالها و جانهاتان با بينوايان به مساوات و برابرى رفتار كرديد؟

3. و آيا به كسى كه با شما بدرفتارى كرد، نيكى كرديد؟

4. و آيا كسى را كه [از سر نادانى ] به شما جفا كرد، بخشيديد؟

5. و آيا با كسى كه [از سر غفلت و جهل ] از شما پيوند بريد، پيوستيد؟

6. و آيا با كسى كه به شما خيانت كرد، به انصاف رفتار كرديد؟

7. و آيا با كسى كه به شما قهر ورزيد، سخن گفتيد[وبا او از در آشتى درآمديد]؟

8. و آيا فرزندانتان را [به نيكى ] ادب كرديد؟

9. و آيا از عالمانِ [راستين ] درباره مسائل دين و دنياتان پرسيديد؟

10. پس [آگاه باشيد كه ] من به صورتها و خوبيهاى ظاهرى تان نمى نگرم ؛ بلكه به دلها و كردارتان مى نگرم ، و به اين اوصاف ستوده و رفتار پسنديده [كه بيان شد]از شما خشنود و راضى مى شوم .

عقيده وايمان ، بدون رفتار و كردار پسنديده و اوصاف ستوده ، همانند ((روح بى جسم ))است ؛ همچنان كه كردار و اوصاف نيكوى بدون عقيده و ايمان نيز، به سان ((جسم بىروح )) است .
و مؤ منان به ميان آمده است ، عمل و صالحان نيكوكردار نيز در پى آن نمايانند.
از آفتهايى كه همواره گريبان گير پيروان اديان الهى بوده و هست ، ((يكسونگرى )) و((يكسو گرايى )) است ؛ گرفتن يك جانب و رهانيدن جانب ديگر، پذيرش يك بعد و طردبعد ديگر...
اسلام و همه اديان الهى كه تمامى اديان ، همانا اسلامند آن گاه سعادتى فراگير راثمر مى دهند كه همه قوانين و ابعاد و اجزايشان ، بى تحريف و تخريب ، مراعات گردند.

دل از اغيار خالى كن چو قصد كوى ما دارى

نظر بر غير مگشا چون هواى روى ما دارى

ارجمندترين ثمره اين مراعات همه جانبه ، ((انسان كامل )) است و والاترين هدف انسان كامل ، جلب رضاى خداوند است و تقرّب به آن ذات اقدس جَلَّ وَ عَلا .

[صبور]

ناهمگونى درون و برون

خداوند به آدمى مى فرمايد:

يَابْن َآدَمَ!

1. كَمْ تَقُولُ: ((اللّهُ! اللّهُ!)) وَ في قَلْبِكَ غَيْرُ اللّهِ؟!

2. وَ لِسانُكَ يَذْكُرُ اللّهَ وَ تَخافُ غَيْرَ اللّهِ وَ تَرْجُو غَيْرَ اللّهِ؛ وَ لَوْ عَرَفْتَ اللّهَ، لَمااءَهَمَّكَ غَيْرُ اللّهِ.

3. وَ تُذْنِبُ وَ لاتَسْتَغْفِرُ.

4. فَإِنَّ الاِْسْتِغْفارَ مَعَ الاِْصْرارِ، تَوْبَةُ الْكاذِبينَ.

5. وَ مارَبُّكَ بِظَلاّمٍ لِلْعَبيدِ.⁽²¹⁾

اى فرزندآدم

1. چقدر ((اللّه ! اللّه !)) مى گويى ، در حالى كه در قلبت غير اللّه است ؟!

2. و زبانت اللّه مى گويد، و تو از غير خدا مى ترسى و به غير خداوند اميد مى بندى ؛

3. و گناه مى كنى و استغفار [و توبه راستين ] نمى نمايى .

4. پس ، راستى كه استغفار و توبه اى كه همراه با پافشارى بر گناهان و ادامه معاصى باشد، ((توبه دروغگويان )) است .

5. و [بدان كه ] پروردگارت ،ستم كننده بر بندگان نيست [بلكه با مؤ منان و صالحان، به لطف و عنايت عمل مى كند و توبه گران راستين را مى بخشايد و پاداش مى دهد؛ و امّا نامؤ منان و ناصالحان را كيفر مى دهد و توبه كنندگان دروغين را نمى بخشايد].

[صبور]

از شگفتيهاى احوال آدميان اين است كه بيشترين نيرنگ را با كسى مى بازند كه هيچ نيرنگى در او كارساز نيست ! خداوند از خود ما بهاحوال و افكار و كردارمان آگاهتر است و پيش از آن كه انگيزه اى در انديشه مان صورت پذيرد و هدفى در فكرمان ترسيم گردد، او بدان آگاه است . آفريدگار عليم ،ازخفاياى درونمان و امواج انديشه هامان و مكنونات دلهامان ، داناتر از خودمان است ؛ پس ، مارا چه مى شود كه با او از درِ مكر در مى آييم ؟! آيا خُدعه ورزى با خداوند و ((خدا فريبى))، عين ((خودفريبى )) نيست ؟!

گوئيا باور نمى دارند روز داورى

كين همه قلب و دغل در كار داور مى كنند!

هرگاه فرصتى بيابيم اگر بيابيم و در ژرفناى وجود خويش به كاوش بپردازيم اگر بپردازيم به وضوح وبا تعجّب و تاءسّف در مى يابيم كه بسيارى ازگفتار وكردارمان كه به ظاهر، خدايى رنگ اند به واقع ، نيرنگ آلودند و يا ريا اندود!
آيا اگر ((بُهلول ))ى يافت شود و ناممان را از سَرْ دَرِ مسجدى كه به ظاهر براى خدابنا كرده ايم حذف كند و نام ديگرى بر آن نهد، برنمى آشوبيم ؟!

آن كه چو پسته ديدمش همه مغز

پوست بر پوست بود همچو پيا

پارسايانِ روى در مخلوق

پشت بر قبله مى كنند نماز!

و اگر ناممان را از كتاب و مقاله اى كه نوشته ايم ، پاك كنند، برمى تابيم ؟! و اگربراى عمل خيرى كه انجام داده ايم ، ستايشمان نكنند، مردم را ناسپاس و قدرناشناس نمىخوانيم ؟! و يا از كسى كه به او خدمتى كرده ايم ، توقّع تعظيم و تقدير نداريم ؟! وآيا در باب احقاق حق و ابطال باطل ، قلبمان از خوف غير خدا نمى لرزد و به غير خدا اميدنداريم ؟! و آيا در مراعات حقوق و حدود الهى ، تنها مرزبان حرمت مرزهاى الهى هستيم ومصلحت انديشيهاى فضيلت سوز، ما را به چشم پوشى از حق و بى حرمتى به حريمخداوندى وا نمى دارند و هرگاه حقّى را آگاهانه و يا ناخودآگاه ضايع كرديم و يا بهكسى ستمى روا داشتيم ، زبان به اعتراف مى گشاييم و به جبران مى پردازيم ؟! ... وسرانجام ، آيا آن گاه كه طاعتى از طاعات خداوند را ترك كرديم و يا معصيتى از معاصىوى را مرتكب شديم ، به توبه اى جدّى فراتر از استغفار زبانى ، كه البته آن هملازم است و جبرانى از سر صدق و اخلاص ، اقدام مى كنيم ؟!...
((راجِعُوا إِلى اءَنْفُسِكُمْ فَخاطِبُوها :⁽²²⁾
به جانهايتان بازگرديد و آنها را به مخاطبه و محاكمه بخوانيد))!

بس كن اين ياوه سرايى ، بس كن

تا به كىْ خويش ستايى ؟ بس ك

تو خطا كارى و حق آگاه است

حيله گر! زهد نمايى بس كن (23)

[صبور]

ثمرات عبادت و آفات غفلت

خداوند به آدمى مى فرمايد:

يَابْن َآدَمَ!

تَفَرَّغْ لِعِبادَتي ؛

1. اءَمْلاََ قَلْبَكَ غِنىً،

2. وَ يَدَكَ رِزْقا،

3. وَ جِسْمَكَ راحَةً.

وَ لاتَغْفُلْ عَنْ ذِكْري ؛

1. اءَمْلاََ قَلْبَكَ فَقْرا،

2. وَ بَدَنَكَ تَعَبا،

3. وَ صَدْرَكَ غَمّا وَ هَمّا،

4. وَ جِسْمَكَ سُقْما،

5. وَ دُنْياكَ عُسْرَةً.⁽²⁴⁾

[صبور]

اى فرزندآدم !

خويشتن را براى عبادت من ، فارغ البال كن و خالصانه به پرستشم بپرداز تا اين كه:

1. قلبت را سرشار از بى نيازى كنم .

2. و دستانت را پر از رزق و روزى نمايم .

و از ياد من غافل مشو؛ چرا كه اگر از ذكر من غفلت ورزى :

1. قلبت را مملوّ از فقر و نياز مى كنم .

2. و بدنت را به سختى و خستگى دچار مى سازم .

3. و سينه ات را پر از اندوه و تشويش مى نمايم .

4. و جسمت را بيمار مى گردانم .

5. و دنيا و زندگانى اين جهانت را در تنگنا و سختى قرار مى دهم .

[صبور]

اگر آدمى وظيفه مند است كه راه تكامل را بپويد و خويشتن را هرچه بيشتر به قله كمال ، نزديك و نزديكتر كند؛ ره توشه اصلى اين راه ، عبادت است و ذكر خداوند. بدون پرستش و نيايش ، وصول به هدف اعلاى آفرينش ، ممكن نيست .
ساييدن جبين بر خاك عبوديت ، در پيشگاه ربّ العالمين و سرودن سرودهاى عاشقانه ونغمه هاى عارفانه و سپردن سر و جان به خداى سبحان ، شيوه مستمر سالكان و عارفان است ؛ همانان كه هدف آفرينش انسان را دريافته اند و به يقين عقلى و قلبى دانسته اندكه غناى نفس و حيات خجسته و آسايش حقيقى در گرو سرسپارى به بارگاه ربوبىخداوند است و بس ، و به وضوح پى برده اند كه عبوديت خالصانه ، سعادت جاودانه دوجهان را ثمر مى دهد.

اوقات خوش آن بود كه با ((دوست )) به سر رفت

باقى همه بى حاصلى و بى خبرى بود!

و از سويى ديگر، غفلت و يا تغافل از ياد پروردگار ودل ندادن به عبادت او، پديدآورنده هر گونه تباهى است ؛ فقرجان ، آشفتگى روان ، اندوه جانكاه ، تنگى زندگى ، حِرمان لذّت اُنس بامحبوب ، عدم وصول به منزلت منيع آدميّت ... و سرانجام : محروم ماندن از نعمت معنويت و حيات طيّبه دوجهان .
پناه بر خداى رحمان ، از شرّ هواى نفس و شيطان ، و حِرمان از سعادت دو جهان !
دامْ سخت است ، مگر يار شود لطف خدا
ورنه آدم نبَرد صرفه ز شيطان رجيم

[صبور]

فرو افتادن پرده ها!

خداوند به آدمى مى فرمايد:

يَابْن َآدَمَ!

1. اَلْمَوْتُ يَكْشِفُ اءَسْرارَكَ.

2. وَالْقيامَةُ تَبْلُو اءَخْبارَكَ.

3. وَالْكِتابُ يَهْتِكُ اءَسْتارَكَ.

4. فَإِذا اءَذْنَبْتَ ذَنْباصَغيرا فَلاتَنْظُرْ إِلى صِغَرِه وَلكِنِ انْظُرْ إِلى مَنْ عَصَيْتَهُ!

5. وَإِذا رُزِقْتَ رِزْقا قَليلا فَلا تَنْظُرْ إِلى قِلَّتِه وَلكِنِ انْظُرْ إِلى مَنْ رَزَقَكَ!.⁽²⁵⁾

اى فرزندآدم !
1. مرگ ، اسرارت را آشكار مى كند.

2. و قيامت ، خبرهاى پنهانى ات را فاش مى سازد.

3. و نامه اعمال و پرونده كردار، پرده هايت را مى دَرَد.

4. پس ، اگر گناه كوچكى كردى ؛ به كوچكى گناهت منگر، بلكه به [بزرگى ] كسى بنگر كه عصيانش كرده اى !

5. و هنگامى كه رزق و روزى اندكى به تو داده شد، به كمى و اندكى آن منگر؛ بلكه به [عظمت ] كسى بنگر كه روزى ات داده است !

[صبور]

گناه ، شوم است و چونان سمّى مهلك در شريان حيات بدْفرجام معصيتكاران ، جريان مىيابد و بناى سستْ بنيان زندگى آنان را ويران مى سازد؛ اما قبيحترين و دهشتناكترين چهره گناه ، در ((جراءت و جسارت آدمى در برابر خداوند)) نمايان مى شود! انسان عاصى، گويا به خداوند اعلان گويى خداوند را نابينا و يا ناتوان مى انگارد! وگر نه ،چگونه است كه اگر بنده اى از آفريدگان خدا و حتّى كودكى صاحب تشخيص [مميّز] ما رابنگرد، از انجام كارهاى زشت ، خوددارى مى كنيم و حياى از او مانعمان مى شود؟!

آن زمانى كه كنى قصد گناه

گر كند كودكى از دور نگا

شرم دارى ؛ ز گنه درگذرى

پرده عفّت خود را ندرى

شرم بادت ز خداوند جهان

كه بُوَد شاهد اسرار نهان !

نقل شده است كه : به امامى از امامان معصوم درود خداوند بر آنان باد گفته شد:شخصى به گناهى [از انحرافات جنسى ] مبتلا شده و چنان معتاد گرديده كه توان تركآن را ندارد. حال كه بى اختيار و از سر اضطرار، اين عمل حرام را انجام مى دهد، آيا بر او گناهى هست ؟ امام 7 پرسيد: آيا در انظار مردم ، وجايى كه كسى او را مى بيند، نيز آن عمل حرام را مى كند؟ پاسخ دادند: نه ! فقط در خلوتچنين مى كند. امام 7 فرمود: پس مى تواند نكند! آرى ، او گناهكار است و سزاوار كيفر... .

واى اگر پرده ز اسرار بيفتد روزى

فاش گردد كه چه در خرقه اين مهجور است

چه كنم تا به سر كوى تواَم راه دهند؟

كاين سفر، توشه همى خواهد و اين ره دور است (26)

[صبور]

از اينان مباش !

خداوند رحمان به آدمى مى فرمايد:

يَابْن َآدَمَ!

لاتَكُنْ مِمَّنْ:

1. يَطْلُبُ التَّوْبَةَ بِطُولِ الاَْمَلِ.

2. وَيَرْجُوا الاَّْخِرَةَ بَغَيْرِ عَمَلٍ.

3. يَقُولُ قَوْلَ الزّاهِدينَ وَ يَعْمَلُ عَمَلَ الْمُنافِقينَ.

4. إِنْ اءُعْطىٍَّ لايَقْنَعُ.

5. وَإِنْ مُنِعَ لايَصْبِرُ.

6. يَاءْمُرُ بِالْخَيْرِ وَلا يَفْعَلُهُ.

7. وَيَنْهى عَنِ الشَّرِّ وَلايُنْهَى عَنْهُ.

8. يُحِبُّ الصّالِحينَ وَلَيْسَ مِنْهُمْ.

9. ويُبْغِضُالْمُنافِقينَ وَ هُوَ مِنْهُمْ.⁽²⁷⁾

[صبور]

اى فرزندآدم !

از كسانى مباش كه :

1. با درازى آرزو، خواهان توبه اند.

2. و بدون عمل ، اميد به آخرت دارند.

3. زاهدانه سخن مى گويند و منافقانه عمل مى كنند.

4. اگر[از داراييهاى دنيا هرچه ] به آنان داده شود، قانع نمى شوند.

5. و اگر به آنان داده نشود [و درتنگنا قرارگيرند] صبر،پيشه نمى كنند.

6. به نيكى فرمان مى دهند و[ امّا] خود به آن عمل نمى كنند.

7. و از بدى نهى مى كنند، و خود از آن دورى نمى جويند.

8. و صالحان را دوست مى دارند و[امّا] خود، از آنان نيستند.

9. و منافقان را دشمن مى دارند، و حال آن كه خود، از آنانند!