درس هفدهم تکمیلی (سوره بقره آیه 45)

[هندیانی]

سلام دوستان خوب قرآنی


حالتون خوبه

دیروز متأسفانه آیه 45 از سوره بقره جا موند که امروز به بررسی آیه می پردازیم

وَاسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ‌ وَالصَّلَاةِ ۚ وَإِنَّهَا لَكَبِیرَ‌ةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِینَ ﴿٤٥﴾ .

«صبر» به‏ معناى «خويشت ندارى از هواها و هوسها»، «خوددارى از ارضاى تمايلات و خواسته‏ ها»، و «شكيبايى‏ ورزيدن» است. شكيبايى بر مصيبت نيز به اين معنا است كه فرد مصيبت ‏زده خود را از بيتابى و بيقرارى باز مى‏ دارد؛ و نيز به همين جهت است كه ماه رمضان را كه ماه خوددارى از خواسته‏ هاى نفسانى است، ماه صبر و شكيبايى ناميده‏ اند.

«خشوع» به ‏معناى «فروتنى» است. اين واژه، با واژه‏ هايى چون «خضوع»، «تذلّل» و «إخبات»، تقريباً هم‏ معنا است؛ جز اينكه «خضوع» با بدن، و «خشوع» با صدا انجام مى‏ گيرد. قرآن مى ‏فرمايد: «خاشِعَةً اَبْصارُهُمْ...» (ديدگانشان فرو افتاده است ...). و نيز مى‏ فرمايد: «وَ خَشَعَتِ ‏الْاَصْواتُ لِلرَّحْمن ِ ...» (و صداها دربرابر خداى مهربان به خشوع مى‏ گرايد).
دربرابر «خشوع» يا معادل فارسى آن ، «فروتنى»، آفت و بيمارى تكبّر قرار دارد؛ و واژه «تكبّر» نيز دربرابر واژه «خشوع» بكار مى ‏رود.

از امامان نور (علیه السلام) نقل كرده ‏اند كه منظور از «صبر» در اين آيه شريفه، روزه است. با اين بيان، در علّت يارى گرفتن از روزه مى ‏توان گفت كه روزه هواى دل و آفت طمع و حرص و آز را بشدّت تضعيف مى‏ كند و گاه ازميان برمى‏ دارد؛ همانگونه كه در روايت آمده است: «الصّوم و جاءٌ» (روزه، شهوت را سخت كنترل مى‏كند).
و مددجستن از نماز نيز بدان دليل است كه سراسر آن، توجّه انسان را به معنويّت و ارزشهاى والاى انسانى جلب مى‏ كند؛ او را با خدا مرتبط مى ‏سازد و همانگونه كه قرآن مى‏ فرمايد، انسان را از زشتيها و نارواها و ضدّ ارزشها باز مى ‏دارد و به او سخت هشدار مى‏ دهد: «اِنَ‏الصَّلوة تَنْهى‏ عَنِ‏ الْفَحْشاءِ وَالْمُنْكِرَ ...»

(مجمع البیان)

لطفا ترجمه ی آیه و

در مورد لام

لَكَبِیرَ‌ةٌ

چه لامی هست؟

[هندیانی]

سخت شکنجه ای را(به سخت ترین شکنجه)


ودرآن(؟):ودرآن (شکنجه)
اذ ظرف زمان گذشته است وفعلهای مضارع باید ماضی معنا شوند:

اِذْ (اسم لازم الاضافه)

«اِذْ = هنگاميکه» از اسم­های لازم الاضافه­ای است که هميشه به جمله (اسميّه يا فعليّه) اضافه مي­شود. «اِذْ» ظرف زمان ماضی است. ولی چون مبنی است محلّاً منصوب است. » «اِذْ» گاهی برای مفاجاة و به معنای «ناگهان» و گاهی به معنای لام تعليل و به مفهوم «زيرا، چون» به کار مي­رود، در اين دو صورت «اِذْ» حرف است.

ممنونم زنبق عزیز
کامل توضیح دادید ولی اونی که منظورم بود گفته نشد.
اشکلی نداره

[هندیانی]

وَإِذْ نَجَّيْنَاكُم مِّنْ آلِ فِرْ‌عَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءَكُمْ ۚ وَفِي ذَٰلِكُم بَلَاءٌ مِّن رَّ‌بِّكُمْ عَظِيمٌ ﴿٤٩
و(به یاد آور) هنگامیکه نجات دادیم شما را از(چنگال) خاندان فرعون که شکنجه میکردند شما را بدترین شکنجه سر می بریدند پسرانتان را و زنده میگذاشتند زنانتان را (برای کنیزی) در این(جریان)آزمایشی بود از جانب پروردگار(برای)شما خیلی بزرگ.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------اذ در جمله
//اذ ظرف زمان ماضی جمله ماضی معنی میشود وسیاق جمله ماضی میشود وغالبا برای تعریف وبه یاد آوردن جریانی که در گذشته اتفاق افتاده میآید
اذکروا در تقدیر دارد به یاد آور

اذ شرط هم داریم که هرزمان معنی میشود

ممنونم مسافر عزیز خیلی خوب بود. البته در ترجمه به بعضی از موارد هم اشاره نداشتید.
میتونید جمله ای که رنگ صورتی گذاشتم رو توضیح بدید.

[هندیانی]

چشم استاد از این به بعد استفاده میکنم

استاد من همین قدر بلدم درمورد اذ چیز دیگه ای تو ذهنم نیست

اشکالی نداره

خب حالا دوستان دقت کنید به مواردی که میخوام توضیح بدم...

[عزیزانی]

من آل جار ومجرور / فرعون مضاف الیه

یسومونکم فعل وفاعل ضمیر بارز واو کم مفعول اول حال برای آل فرعون

سوء مصدر واسمی برای هر آفت /مفعول برای دوم یسومون


فی ذالکم جارومجرور خبر مقدم / بلاء مبتدای موءخر /من ربکم جار ومجرور ومضاف الیه صفت بلا /عظیم صفت دوم بلاء

[یاس سفید]

​اذ فعل هارا تبدیل به ماضی میگند

[عزیزانی]

شرمنده استاد درنوشته شما من رنگ سبز که گفتید تشخیص نمی دم کاش رنگ نوشته هایی که اشکال دارم واضح تر بود ببخشید

[هندیانی]

همانطور که میدانید لام انواع مختلفی داره که هر کدام هم کاری انجام میدهند.
یکی از اون لام ها که مربوط به آیه 45 هست.
لام مُزَحْلَفِه به معنای غلطانیده شده، هست.
إنَّ از حروف مشبهة بالفعل و دارای معنای تأکید هست. درسته؟
و چون خودش تأکید داره نمیتونه لام تأکید بر سرش بشیند. یعنی إنَّ حرف تأکید لام هم حرف تأکید. هیچوقت در یک کلمه دو حرف تأکید قرار نمیگیره.

برای همین اومدند لام تأکید و سُر دادند یا به عبارتی غلطانیدند تا به خبر رسیده.
و لامو بر خبر داخل کردند.

حالا چه فایده ای داره این لام

فایده اش مثل إنَّ تأکید نسبت هست و بر دو لفظ(کلمه) داخل میشه.
اولین آن بر مبتدا، مثل لَأنتم اشدُّ رهبَةً فی صدورهم من الله( آیه 13 سوره حشر) داخل میشود. یعنی هر آینه شما شدیدتر هستید از جهت ترس در دلهای منافقین(ایشان) از خدا.

و دوم بر سر خبر إنَّ داخل میشود. مثل إنَّ الدینَ لَواقعٌ ( آیه 6 سوره ذاریات) یعنی همانا جزا (در روز قیامت) هر آینه حاصل شونده است.

پس نکته ی مهم اینجاست که فقط بر سر إنَّ داخل میشه نه سایر حروف مشبهة بالفعل دیگر.

[هندیانی]

من آل جار ومجرور / فرعون مضاف الیه

یسومونکم فعل وفاعل ضمیر بارز واو کم مفعول اول جمله حالیه برای آل فرعون

سوء مصدر واسمی برای هر آفت /مفعول برای دوم یسومون


فی ذالکم جارومجرور خبر مقدم / بلاء مبتدای موءخر /من ربکم جار ومجرور ومضاف الیه صفت بلا /عظیم صفت دوم بلاء

شرمنده استاد درنوشته شما من رنگ سبز که گفتید تشخیص نمی دم کاش رنگ نوشته هایی که اشکال دارم واضح تر بود ببخشید

ممنون کاملا درست بود

چشم عوض میکنم
هر رنگی که مناسب میدونید بفرمایید.

[عزیزانی]

یسومونکم سوء العذاب درحالیکه شنکنجه سخت میکردند شما ر ا بد شکنجه (با تعقیب وگریز وتحمیل شکنجه سخت)


اذ از ادات شرط مثل ان اذا لو و لولا اذ دخلوا علیه فقالوا سلاما

[هندیانی]

​اذ فعل هارا تبدیل به ماضی میگند

ممنون یاس سفید عزیز

مطلب بعدی نیر همین اذ بود که میدونیم ظرف زمان ماضی هست و اگر بر سر فعل ماضی بیاید که خوب ماضی معنا می شود.
ولی اگر بر سر فعل مضارع بیاید. فعل مضارع را تبدیل به ماضی استمراری می کند.

مثل: أذ... یسومونکم
...سخت شکنجه می کردند شما را

أذ نجیناکم: زمانی که نجات دادیم شما را