تجزیه و ترکیب سوره واقعه

[دژدان]

تجزیه و ترکیب آیات سوره مبارکه ی واقعه

[دژدان]

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

---

---

---

إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ(1)

_إِذَا: ظرف زمان، از اسماء دائم الاضافه، غیرمتصرف, نکره, جامد, مبنی بر سکون
«ظرف شرط غیرجازم»

_وَقَعَتِ: فعل ماضی، مفرد مونث مخاطب، (و ق ع)، معتل_مثال واوی، ثلاثی مجرد، لازم، معلوم، مبنی
«فعل ماضی»

_الْوَاقِعَةُ: اسم فاعل، مفرد، مونث، مشتق، معرفه به ال، معرب
«فاعل و لفظا مرفوع»

[جمله فعلیه {وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ} در محل جر؛ مضاف الیه]

[دژدان]

لَيْسَ لِوَقْعَتِهَا كَاذِبَةٌ(2)

_لَيْسَ: فعل ماضی ناقص، مفرد مذکر غایب، (ل ی س)، اجوف یایی، ثلاثی مجرد، لازم، معلوم، غیرمتصرف، مبنی
«فعل ماضی»

_لِوَقْعَتِهَا: حرف جر، عامل، مبنی/ اسم، مفرد، مونث، معرفه به اضافه، معرب/ ضمیر، مفرد مونث غایب، اسم، معرفه، مبنی
«جارومجرور متعلق به خبر لَیسَ/ مضاف الیه و محلا مجرور»

_كَاذِبَةٌ: اسم، مفرد، مونث، نکره، معرب، غیرمنصرف
«اسم مؤخر لَیسَ و لفظا مرفوع»

[جمله اسمیه {لَيْسَ لِوَقْعَتِهَا كَاذِبَةٌ}جمله استیناف یا اعتراضیه و محلی از اعراب ندارد.]

[دژدان]

خَافِضَةٌ رَّافِعَةٌ(3)

_خَافِضَةٌ: اسم فاعل، مفرد، مونث، مشتق، نکره، معرب
«خبر برای مبتدای محذوف(الْوَاقِعَةُ) و لفظا مرفوع»

_رَّافِعَةٌ: اسم فاعل، مفرد، مونث، مشتق، نکره، معرب
«خبر دوم و لفظا مرفوع»

[جمله اسمیه {خَافِضَةٌ رَّافِعَةٌ} استیناف یا تفسیری و محلی از اعراب ندارد.]

[دژدان]

إِذَا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجًّا(4)

_إِذَا: ظرف زمان، از اسماء دائم الاضافه، غیرمتصرف, نکره, جامد, مبنی بر سکون
«بدل»

_رُجَّتِ: فعل ماضی، مفرد مونث مخاطب، (ر ج ج)، صحیح_مضاعف، ثلاثی مجرد، مجهول، مبنی
«فعل ماضی مجهول»

_الْأَرْضُ: اسم، مفرد، مونث، معرفه به ال، معرب
«نائب فاعل و لفظا مرفوع»

_رَجًّا: اسم، مفرد، مذکر، جامد، معرب، نکره، مصدر سماعی
«مفعول مطلق»

[جمله فعلیه {رُجَّتِ الْأَرْضُ} در محل جر؛ مضاف الیه]

[دژدان]

وَبُسَّتِ الْجِبَالُ بَسًّا(5)

_وَ: حرف، غیرعامل، مبنی
«واو عطف»

_بُسَّتِ: فعل ماضی، مفرد مونث مخاطب، (ب س س)، صحیح_مضاعف، ثلاثی مجرد، مجهول، مبنی
«فعل ماضی مجهول»

_الْجِبَالُ: اسم، جمع، مذکر، معرفه به ال، معرب، منصرف
«نائب فاعل و لفظا مرفوع»

_بَسًّا: اسم، مفرد، مذکر، جامد، معرب، نکره، مصدر سماعی
«مفعول مطلق»

[جمله فعلیه{بُسَّتِ الْجِبَالُ} در محل جر؛ معطوف به جمله {رُجَّتِ الْأَرْضُ}]

[دژدان]

فَكَانَتْ هَبَاءً مُّنبَثًّا(6)

_فَـ: حرف، غیرعامل، مبنی
«حرف عطف»

_كَانَتْ: فعل ماضی ناقص، مفرد مونث غایب، (ک و ن)، اجوف واوی، ثلاثی مجرد، مبنی
«فعل و ضمیر مستتر ٫هی٫ اسم کَانَ»

_هَبَاءً: اسم، جمع، مونث، نکره، معرب، جامد
«خبر کَانَ و لفظا منصوب»

_مُّنبَثًّا: اسم مفعول، مفرد، مذکر، معرب، نکره، مشتق
«صفت ٫هَبَاءً٫ و لفظا منصوب»

[جمله اسمیه {كَانَتْ هَبَاءً مُّنبَثًّا} در محل جر؛ معطوف به آیه ۵]

[دژدان]

وَكُنتُمْ أَزْوَاجًا ثَلَاثَةً(7)

_وَ: حرف، غیرعامل، مبنی
«واو عطف»

_كُنتُمْ: فعل ماضی ناقص، جمع مذکر مخاطب، (ک و ن)، اجوف واوی، ثلاثی مجرد، مبنی
«فعل و ضمیر بارز ٫تُمْ٫ اسم کَانَ»

_أَزْوَاجًا: اسم، جمع، مذکر، نکره، معرب، جامد
«خبر کَانَ و لفظا منصوب»

_ثَلَاثَةً: اسم، عدد، مفرد، مونث، نکره، معرب، جامد
«صفت أَزْوَاجًا و لفظا منصوب»

[جمله اسمیه{وَكُنتُمْ أَزْوَاجًا}در محل جر معطوف به آیه ۴]

[دژدان]

فَأَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ(8)

_فَـ: حرف، غیرعامل، مبنی
«حرف استیناف»

_أَصْحَابُ: اسم، جمع، مذکر، معرب
«مبتدا و لفظا مرفوع»

_الْمَيْمَنَةِ: اسم، مفرد، مونث، معرفه به ال، معرب، جامد
«مضاف الیه و لفظا مجرور»

_مَا: اسم استفهام، نکره، جامد، مبنی
«مبتدا دوم و محلا مرفوع»

_أَصْحَابُ: «خبر ٫مَا٫ و لفظا مرفوع»

_الْمَيْمَنَةِ: «مضاف الیه و لفظا مجرور»

[جمله اسمیه {مَا أَصْحَابُ} در محل رفع؛ خبر أَصْحَابُ اول]

[جمله اسمیه {أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ} جمله استیناف و محلی از اعراب ندارد.]

[دژدان]

وَأَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ(9)

_وَ: حرف، غیرعامل، مبنی
«واو عطف»

_أَصْحَابُ: اسم، جمع، مذکر، معرب
«مبتدا و لفظا مرفوع»

_الْمَشْأَمَةِ: اسم، مفرد، مونث، معرفه به ال، معرب، جامد
«مضاف الیه و لفظا مجرور»

_مَا: اسم استفهام، نکره، جامد، مبنی
«مبتدا دوم و محلا مرفوع»

_أَصْحَابُ: «خبر ٫مَا٫ و لفظا مرفوع»

_الْمَشْأَمَةِ: «مضاف الیه و لفظا مجرور»

[جمله اسمیه {مَا أَصْحَابُ} در محل رفع؛ خبر أَصْحَابُ اول]

[جمله اسمیه {أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ} معطوف به آیه ۸ و محلی از اعراب ندارد.]