ب ) سطح نظام دستورى ؛
نشانه هاى زبان و قواعد تركى آنها به منظور ساختن كلمات عبارات و جملات ، سطح ديگرى از نمود گفتارى زبان است .
اين سطح خود دو بخش صرف و نحو دارد، كه در بخش صرف نشانه هاى ساده مانند: باغ ، بان (باغبان ) و تركيب تك واژه ها تا حد كلمات مشتق مثل (( باغبان )) و كلمات مركب مثل (( كتاب خانه )) ياد مى شود.
در بخش نحو نيز شيوه تركيب كلمات تا سطح گروه و انواع آن ، مانند گروه اسمى (( اين كتاب آبى رنگ )) ، فعلى (( گفته بودم ... )) و حرف اضافه اى (( در انتهاى راه )) و جمله ها و انواع آن چون ساده ، مركب ، شرطى ، امرى و بيانى مورد توجه قرار مى گيرد.
جمله مستقل ؛ بزرگ ترين واحد زبانى است كه از واحدهاى كوچك تر ساخته شده است و خود جزئى از يك واحد بزرگ نيست .
جمله ؛ سخنى است تشكيل يافته از يك يا چند گروه كه به دو بخش نهاد و گزاره تقسيم مى شود و پس از جمله مستقل بزرگ ترين واحد زبان است .
گروه ؛ پس از جمله ، بزرگ ترين واحد زبان است كه از يك يا چند واژه ساخته مى شود و در ساختمان جمله به كار مى رود؛ مثل : اجرام ، اجرام آسمانى ، مطالعه اجرام آسمانى .
واژه ؛ يكى از واحدهاى زبانى است كه از يك يا چند تكواژ ساخته مى شود و در ساختمان واحد بزرگتر يعنى گروه به كار يم رود. واژه مى تواند مفهومى مستقل داشته باشد، مثل (( ميز )) ، يا مفهومى غير مستقل داشته باشد، مثل (( در، كه )) .
تكواژ؛ يكى از واحدهاى زبان است كه از يك يا چند واج ساخته مى شود، تكواژ گاهى معنا و كاربرد مستقل دارد؛ مثل (( ميز )) . در اين صورت ، آن را تكواژ آزاد مى نامند. گاهى نيز كاربرد و معناى مستقل ندارد و در ساختمان واژه هاى ديگرى به كار مى رود كه آن را تكواژ وابسته مى نامند؛ مثل "گار" در واژه پرهيزگار.
واج ؛ كوچكترين واحد صوتى زبان است كه معنا ندارد، اما تفاوت معنايى ايجاد مى كند؛ مثلا اگر در واژه (( سر )) به جاى واج (( س )) ، واج (( پ )) بگذاريم ، مى شود (( پر )) و معناى واژه عوض مى شود. همچنين اگر در واژه گُل به جاى (ُ)، (ِ) بگذاريم ، واژه اى جديد با معناى جديد ساخته مى شود. پس (َ) واج است . جمله مستقل جمله گروه واژه تكواژ واج