معانی لمّا

[گل مريم]

معانی لمّا


لَمّا: سه معنا دارد:
به معناى "لَمْ" بر مضارع داخل مى ‏شود و آخر آن را جزم مى‏ كند، و معنای ماضی نقلی منفی می دهد:
مثل
لمّا يَدْخُلِ الْايمانُ فى‏ قُلُوبِكُمْ(حجرات/ آيه 14).
هنوز وارد نشده است ایمان در دل هایتان

حرف استثنا

مثل"اِلّا" و بر جمله اسميّه داخل مى ‏شود،
مانند
انْ كُلُّ نَفْسٍ لَمّا عَلَيْها حافِظٌ (طارق/ آيه4 )
نیست هیچ نفسی مگر بر آن نگهبانی است.

ظرف به معناى اِذْ كه به فعل ماضى اضافه مى‏ شود،
و چون دربرگیرنده ی شرط است جوابش:

يا فعل ماضى است
مثل: فلَمّا نَجّيكُمْ اِلَى الْبَرِّ اَعْرَضْتُمْ (اسراء/ آيه 67)
كه "اَعْرَضْتُمْ" فعل ماضى است.
پس هر زمان(زمانی که) نجات دهد شما را به سوی خشکی، روی می گردانید.

يا جمله اسميه با إذاى فجائيه
مانند:
فلَمّا نَجّيهُمْ اِلَى الْبَرِّ اِذا هُمْ يُشْرِكُونَ ( عنكبوت/آيه 65)
پس هر زمان ( زمانی که ) نجات دهیم ایشان را به سوی خشکی، ناگاه آنان شرک می ورزند.

يا جمله اسميه با فاء
مثل:

فلَمّا نَجّيهُمْ اِلَى الْبَرِّ فَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ (لقمان/ آيه 32)

كه جمله "فَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ"، اسميه است.
پس هر زمان (زمانی که) نجات دهیم ایشان را به سوی خشکی، پس بعضی از آنان، میانه رو می شوند.

يا فعل مضارع
مانند
فلَمّا ذَهَبَ عَنْ اِبْراهيمَ الرَّوْعُ وَجائَتْهُ الْبُشْرى‏ يُجادِلُنا فى‏ قَوْمِ لُوطٍ (هود/ آيه 74)
كه "يُجادِلُنا" فعل مضارع است. (البته بعضی از نحویون یجادلنا را جواب شرط نمی دانند.)
پس زمانی که رفت از ابراهیم ترس، و آمد برایش بشارت، مجادله کرد ما را در باره ی قوم لوط.
(کتاب نحو روان با حدیث و قرآن)
https://telegram.me/shahrenuraniquran