تقسیم بندی ادیان

[سجادی]

بسم الله الرحمن الرحیم

بخش بندي هاي اديان

اديان را بر اساس متغيرهاي مختلفي دسته‌بندي كرده اند. در اين جا لازم است به برخي از اين تقسيم بندي ها اشاره كرد.

يك: نقسيم بندي بر اساس جغرافياي پيدايش. بر اين اساس اديان معمولاً به سه دسته تقسيم مي‌ شوند:

1. اديان شرق و خاور دور. مراد ادياني هستند كه در كشورهاي هند، چين و ژاپن پديد آمده و دامنه پيدا كرده‌اند.
   
   
2. از اين دسته اديان مي‌توان به هندوئيزم، بوديسم، كنفسيوس، شنتوئيزم و ... اشاره كرد. اين اديان علاوه بر
   
   
3. جغرافياي واحد، از ادبيات همساني هم برخوردارند. اخلاق در اين اديان شباهت بسياري به هم دارد.
   
   
4. اديان ايران باستان. كه به ادياني اشاره دارد كه خاستگاه آن‌ها ايران باستان بوده است؛ مانند زردشتي‌گري و ميترائيسم. از اديان ايران باستان امروزه دين زردشتي‌گري هنوز زنده است و بيش و كم طرفداراني دارد.
   
   
5. اديان غرب. كه اشاره به ادياني دارد كه در منطقه ي غرب كره ي زمين به‌وجود آمده اند. نمونه ي بارز اين اديان، يهوديت، مسيحيت، و اسلام است.
   
   
   

البته اديان در هر دسته با هم تفاوتهاي آشكاري دارند و آنچه سبب شده است كه اين اديان در دسته‌هاي

مشخصي قرار بگيرند، خاستگاه جغرافيائي آن‌ها است.

ادامه دارد .......

[سجادی]

بسم الله الرحمن الرحیم


دو: بخش بندي ديگر در اديان براساس تاريخ پيدايش آن‌ها است.
بر اين اساس، اديان در اين چهار دسته بخش بندي مي شوند:

1. اديان ابتدائي؛ يعني ادياني كه از آن جوامع اوليه و ابتدائي بشر بوده‌اند. گرچه اين اديان از آنِ جوامع ابتدايي بوده‌اند، ولي امروزه و در دنياي مدرن نيز هستند، گروه‌هايي از اجتماع كه به باورهاي اديان ابتدايي ملتزم و معتقدند.
   
   
   
   
2. اديان قديم، مانند آئين‌هاي منقرض شده‌ي خاورميانه. گاهي به اين اديان، اديان خاموش هم گفته مي‌شود و
   
   
3. اين نامگذاري از آن سبب است كه اين اديان، طرفداران خود را از دست داده‌اند.
   
   
   
   
   
4. اديان زنده يا پيشرفته كه عبارتند از ادياني كه پيروان زيادي دارند، مانند يهوديت، مسيحيت، بوديسم، هندوئيزم و اسلام.
   
   
   
   
5. اديان جديد؛ يعني ادياني كه با تركيب اديان سنتي و بزرگ جهان به‌وجود مي آيند. مانند اوشو و اكنكارت و ... كه اين اديان نوعاً تركيبي از اديان ديگر هستند و در شكل معنويت و عرفان‌هاي نوپديد بوجود مي‌آيند؛ به همين دليل است كه به آن‌ها عرفان‌هاي نو هم مي‌گويند.
   
   
   

سه: دسته بندي ديگر در اديان، براساس محتوا است؛
يعني با بررسي محتواي اديان و خاستگاه آن، اديان را دسته‌بندي مي‌كنند.
بر اين اساس، اديان را مي‌توان به اين سه دسته تقسيم كرد:

1. اديان ابتدايي: مراد از اديان ابتدائي، ادياني است كه داراي محتوايي ساده و بسيط‌اند. اين اديان به جوامع اوليه تعلق دارند، ولي اوليه بودن آن‌ها به دليل بدوي بودن و ساده بودن محتواي آن‌ها است. محتوايي كه گاه به پرستش يك درخت و يا رودخانه خلاصه مي‌شود. براي مثال مي توان به انيميسم، توتميسم، و فتشيزم اشاره كرد؛ ادياني كه متعلق به قبايل آمريكايي و استراليايي است و البته هنوز در دنياي پيشرفته‌ي ما هم از اين اعتقادات مي‌توان آثاري را مشاهده كرد.
   
   
   
   
2. اديان فلسفي: ادياني هستند كه محتواي آن‌ها حاصل تأملات فلسفي انسان و يا انسان‌هايي است، درباره‌ي هستي، انسان و ارتباط انسان و جهان؛ مانند بوديسم و كنفسيوس. اين اديان در حقيقت نوعي فلسفه هستند تا دين به معناي واقعي.
   
   
   
   
3. اديان وحياني: ادياني هستند كه به ادعاي پيروان آن‌ها، محتواي آن‌ها حاصل وحي و الهام الهي است. به باور پيروان اين اديان، تمام آموزه‌ها و احكام موجود در اين اديان، از طرف خدا و به گونه‌اي رمزآلود به شخص يا اشخاصي كه از نگاه آنان پيامبران هستند، وحي شده است. نمونه‌ي بارز اين اديان يهوديت، مسيحيت و اسلام است.
   
   

چهار: به لحاظ نژاد؛
در اين دسته‌بندي، اديان با توجه به نژادي كه به آن تعلق دارند، بخش بندي مي‌شوند.
از اين نظر اديان را مي‌توان در اين دو تقسيم بندي جاي داد:

1. اديان ابراهيمي؛ يعني يهوديت، مسيحيت و اسلام. مراد از اديان ابراهيمي، ادياني است كه حضرت ابراهيم را به عنوان مؤسس و بنيانگذار خود معرفي مي‌كنند. ويژگي عمده‌ي اين اديان آن است كه بر پايه‌ي توحيد استوار هستند و معتقدند هستي بر مبناي دو وجود خدا كه وجود واجب است و وجود هستي كه همان وجود ممكن است، استوار است. خدا اراده‌ي خود را از طريق وحي به انسان ابلاغ مي‌كند و به همين دليل است كه به اين اديان، اديان توحيدي و يا اديان وحياني هم گفته مي‌شود.
   
   
   
   
2. اديان غيرابراهيمي، باقي اديان؛ يعني ادياني كه در تاريخ آن‌ها از حضرت ابراهيم سخني در ميان نيست و وحي و توحيد
   
   
3. هم مورد توجه نيست كه به همين دليل اديان غيرتوحيدي و يا اديان غير وحياني هم به آن‌ها گفته مي‌شود.
   
   
   

و يا:

1. اديان سامي؛ يعني ادياني كه به نژاد سام فرزند حضرت نوح برمي‌گردد كه همان سه دين يهوديت، مسيحيت و اسلام هستند.
   
2. اديان غيرسامي كه باقي اديان را در بر مي‌گيرد.