به نام خدا
مشعلى فرا راه آيندگان
بر اين باور، تاريخ آينه ى عبرت است .
مايه ى هشيارى و بيدارى است .
وسيله ى شناخت جامعه هاى پيشين و نمايشگر رشد و انحطاط آنهاست .
بزرگ ترين آزمايشگاه زندگى است ، كه ما را به ره آورد و ثمره ى رفتار و سياست بزرگ ملل جهان آشنا مى سازد.
فيلم زنده اى است كه گذشته را تبديل به حال مى كند.
نوار ضبط رويدادها و حوادث ديروز است .
نمايشنامه ى عظيم و تماشايى است .
دوربين قوى و نيرومند عكاسى است .
دادگاه است ، چه بسا صلاحيت دار، بى طرف و به راستى مستقل . قاضى و داور است ، و شايد هم عادل و داد پيشه و آزادمنش و يار مظلوم است و در برابر ستمكاران ؛ نه ابزار سركوب و اسارت ستمديدگان .
گواه خدمت و خيانت است .
موزه و مركز آثار باستانى است .
سرچشمه ى اسناد و مدارك گرانبها و پرارزش است .
بهترين وسيله ى پند و اندرز و شايسته ترين آموزگار عبرت است . بانك آگاهى ها، حوادث ، رخدادها، و اطلاعات قرون و اعصار است . صندوق اسرار و بانك راز و رمزها و حرف هاى ناگفته و محرمانه و فوق محرمانه ى بسيار استبدادگران و خودكامگان و قدرت هاى نهانكار و نظارت ناپذير و محاسبه گريز و جنايت پيشه است .
تاريخ ، در دل دارنده ى تمامى مواد خام و مورد نياز براى شناخت حيات جامعه ها و نسل هاى گذشته است .
گنج شايگان تجربيات گران قدر و تاريخساز و جامعه پردازبشرى است .(روش هاى جامعه شناسى / ص 167.)
كانون براى شناخت و كشف قواعد جامعه شناسى است .
درياى مواج واقيانوس پر تلاطمى است كه گنجينه در دل دارد .تابلو نفيس و عظيم نقاشى است كه ذوق ها سليقه ها، انديشه ها، آرمانها، آرزوها، پيشرفت ها، تجربيات و به يك كلام زشتى ها و زيبايى هاى اسلاف انسان را در برابر ديدگانش قرار داده ، و منبع ، غنى و عظيم و پراهميتى است كه صاحبان عقل و انديشه عميق ميتواند با پژوهش در رويدادها و برسى حوادث نهفته در آن ، با تعمق و تدبر در علل تعالى و انحطال جامعه ها و نظام هاى پيشين ، چگونگى حيات و مرگ تمدن ها ظهور و سقوط امت ها و ضوابط و معيارهاى كلى جارى در تاريخ را استخراج كنند، و بدين سان موفق به كشف و استنتاج قوايد و سنن حاكم بر جامعه ، يا فلسفه ى
تاريخ گرديده و آن را بسان مشعلى روشنگر، فراراه جامعه و حكومت دنياى خويش و آيندگان قرار دهند
منبع: آموزه هايى از پيام هاى تاريخى قرآن
نام نويسنده : على كرمى فريدنى