چله نشینی

[سحر]

به نام خدا



منظور از چله نشینی (عبادت اربعین) در سیر و سلوک عرفانی، مراقبت چهل روزه از خود است، تا از این طریق باطن فرد به آمادگی لازم جهت دریافت حکمت و علوم الاهی نایل شود.
 
اهمیتی که در چله نشینی بر عدد چهل داده شده است، به خاطر اسرار و خواصی است که در این عدد است که باعث ظهور استعدادات و به کمال رساندن ملکات است. همچنان که انسان در چهل سالگی به کمال و بلوغ عقلی خود نایل می شود: «إِذا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبَعینَ سَنَةً قالَ رَبِّ أَوْزِعْنی‏ أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتی‏ أَنْعَمْتَ عَلَیََّّ وَ عَلى‏ والِدَی‏»؛[1] و چون (انسان) به چهل سالگی برسد گوید پروردگارا مرا توفیق ده که بر نعمتت که بر من و بر پدر و مادرم ارزانى داشتى سپاس بگزارم.
 
عبادت اربعین، در قرآن نیز بیان شده در جایی که خداوند، وعده ای به حضرت موسی داد و در مدت چهل روز او را به میقات خود فراخواند: "فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعینَ لَیْلَة".[2]
 
این عبادت و مراقبت اربعینی مورد توجه اهل سلوک بوده و در روایات نیز به آن اشاره شده است. از جمله این روایت: «من أخلص لله أربعین صباحا ظهرت ینابیع الحکمة من قلبه على لسانه»؛[3] هرکس چهل روز خود را خالص برای خدا گرداند چشمه های حکمت از قلب او بر زبانش جاری خواهد شد. و این روایت از امام باقر(ع): "مَا أَخْلَصَ الْعَبْدُ الْإِیمَانَ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَرْبَعِینَ یَوْماً أَوْ قَالَ مَا أَجْمَلَ عَبْدٌ ذِکْرَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَرْبَعِینَ یَوْماً إِلَّا زَهَّدَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی الدُّنْیَا وَ بَصَّرَهُ دَاءَهَا وَ دَوَاءَهَا فَأَثْبَتَ الْحِکْمَةَ فِی قَلْبِهِ وَ أَنْطَقَ بِهَا لِسَانَه‏"؛[4] هیچ بنده ای ایمان خود به خدا را در چهل روز خالص نگرداند، مگر آن که پروردگار، او را نسبت به دنیا کم توجه کرده و دردها و درمان ها را نشانش خواهد داد. سپس، حکمت در قلب او استوار شده و زبان خود را نیز به حکمت خواهد گشود.
 
عرفا برای مراقبات لازم که در مدت چهل شبانه روز باید رعایت شود دستور العمل های خاصی توصیه کرده اند که به طور کلی شامل بیشترین پرهیز از خوردن، خوابیدن و سخن گفتن بوده و همت سالک در این مدت باید مصروف در ذکر مدام و عبادت باشد.البته می دانیم که بر اساس آموزه های دینی، چنین رفتارهایی باید در تمام عمر انسان مورد عمل قرار گیرد و محدود کردن آنها به چهل روز، تنها جنبه تمرین و تقویت روحی دارد.
 
گاهی در عرف چنین برداشت می شود که اربعین یا چله نشینی لزوما دارای شرط عزلت ظاهری نیز بوده و حتما سالک باید در مکانی خلوت و دور از مخالطت با مردم به عبادت مشغول شود که در این زمینه باید گفت که چنین الزامی وجود نداشته، بلکه اگر سالکی بتواند در عین حضور در اجتماع، اعمال خود را خالص نماید، مطمئنا از ارزش بیشتری برخوردار خواهد بود.
 
بسیاری از عرفا و علمای شیعه به عبادت اربعین اهمیت داده و خود بدان عمل کرده اند برای نمونه می توان به سید بحر العلوم همچنین مجلسی اول و دوم اشاره کرد:
 
در کتاب سیر و سلوک منسوب به بحر العلوم[5] چنین آمده است:«خاصیت اربعین در ظهور فعلیت و بروز استعداد و قوه و حصول ملکه امری است مصرح به در آیات و اخبار و مجرب اهل باطن و اسرار».[6] بحر العلوم در جای دیگری از این کتاب در مورد سیر و سلوک می نویسد: «بدانکه من بعد از اراده سلوک به عزم مجاهده اکبر و اعظم و اراده قدم نهادن در وادی ذکر، ابتدا همتی برآوردم و توبه از آنچه می کردم و ترک عادت و رسوم نمودم. در اربعینیات سر به جیب ذکر فرو بردم و در اربعینی نیز اربعین قرار دادم».[7]
 
همچنین ملا محمد تقی مجلسی در مورد عبادت اربعین می نویسد: «یکی از اعتراضات ایشان آن است که عبادت اربعین بدعت است و این باطل است؛ زیرا که بدعت آن است که مذکور شد و احادیث دال بر فضیلت عبادت اربعین بسیار است».[8]
 
بنابراین عبادت و اخلاص در بندگی خدا در مدت چهل روز از بهترین اعمال محسوب می شود، ولی آنچه از طرف خود عرفا هم تذکر داده شده این است که چله نشینی(به معنای عزلت) نباید تبدیل به وسیله ای برای گریختن از جامعه و انزوا طلبی باشد. عرفا در مورد عبادت اربعین، اهمیت اصلی را به مراقبات باطنی و عزلت قلبی در این مدت داده اند و جز در مواردی به چله نشینی با شرط عزلت ظاهری و انقطاع کامل از رابطه با مردم توصیه نکرده اند.
 
از جمله مولوی در برخی از اشعار خود اخلاص در توجه باطنی به خدا و اولیای خدا را مورد تاکید اصلی قرار داده و سالک را دعوت به ترک چله نشینی و رفتن به میان اجتماع نموده است:
 
سی پاره به کف در چله شدی
 
سی پاره منم ترک چله کن
 
مجهول مرو باغول مرو
 
زنهار سفر با قافله کن[9]

[سحر]

چله ی کلیمیه
از اول ماه ذی القعده شروع میشه تا روز عرفه گفته شده اگه ختمی رو میخوایم انجام بدیم از اول ذی القعده تا روز عرفه یعنی 40روز انجامش بدیم خیلی خیلی حاجت میده.این مدت اسمش چله کلیمیه هست ومدت زمانیه که حضرت موسی انجامش داد وبعداون چله خدارو روئیت کرد میگن اگه میخوایم چله ای روبرداریم اگه تو این روزها باشه به حاجت خیلی نزدیکه.اینو گفتم اگه تصمیم دارین ختمی رو شروع کنین نیت کنین و شروع کنین تا40روز.ایشالله همگی حاجت روا بشیم.این چله بسیار به استجابت دعا نزدیکه به امید خدا شروع میکنیم.
این چله از روز پنج شنبه 6 شهریور شروع میش
هر ختمی هم میتونین ،ختم حشر یا یس یا صلوات یا حدیث کسا یا واقعه و یا هر ختمه چهل روزه ای،
التماس دعای فراوان،به شدت حاجت میده،

[سحر]

«از اول ذيقعده تا دهم ذي حجّه كه اربعين موساي كليم است، اين يك فصل مناسبي است؛ بهار اين كار است. اين اربعين گيري،اين چله نشيني همين است ! وجود مبارك موساي كليم 40 شبانه روز مهمان خدا بود. فرمود : و واعدنا موسي ثلاثين ليلهً فاتممناها بعشر فتمّ ميقات ربّه اربعين ليله. به او وعده ديدار و ملاقات خصوصي داديم؛ آمد به ديدار ما. اوّل 30 شب بود؛ بعد 10 شب اضافه كرديم، راهش باز بود؛ جمعاً شد40 شب.
    فرمود : او40 شب مهمان ما بود. چون بركاتي كه در شب نصيب انسان مي شود، در روز نمي شود. روز مشغول كار و گفتن و خريدن و فروختن است؛ در قرآن كريم فرمود: شب را در يابيد. انّ لك في النّهار سبحاً طويلاً. درس است، بحث است، گفتن است، شنيدن است، ديدار است، مصاحبه است، مناظره است؛ با يك كثرت همراهيد. امّا انّ ناشئه اللّيل هي اشدّ وطئاً و اقوم قیلاً. شب يك نشئه اي دارد، شب يك حسابي دارد، يك كتابي دارد ؛ شب كجا، روز كجا ! فرمود : روز، كار فراواني داريد؛ مي گوئيد، مي شنويد، مي خوانيد، مي خوريد؛ اين كارهاي روزتان است. به وجود مبارك پيامبر (ص) فرمود : روز، كارهاي فراواني داري، شب را درياب ! هر كس به جائي رسيد، از شب زنده داري به جائي رسيد.
  در طول سال آدم مي تواند چله بگيرد، ولي بهارش اين 40 شب است؛ يعني از اوّل ذي قعده تا دهم ذيحجّه،آدم مواظب دهانش باشد كه غذاي بد وارد نشود؛ مواظب زبانش باشد كه حرف بد نزند؛ مواظب گوشش باشد كه حرف بد نشنود؛ مواظب چشمش باشد كه نگاه بد نكند؛ آنوقت سائر كارها خوب است. اينقدر كارهاي حلال هست كه آدم فرصت نمي كند به سراغ كار حرام برود ! فرمود : لزومي ندارد كه آدم كار خلافي رامرتكب شود، مثل اينكه اينقدر غذاي حلال هست كه ديگر آدم فرصت نمي كند به سراغ غذاي حرام برود!»   

[سحر]

- منظور از چله و چله نشيني، آن است که انسان چهل روز با مراقبت و مواظبت به ياد حق و ذکر و عبادت و توجه به او مشغول باشد و امور غير ضروري و غير لازم را که باعث پراکندگي خاطر و تفرقه فکر مي گردد و در حد امکان ترک نمايد و همه انديشه و فکرش خداوند و ياد او و اطاعت او باشد . چله نشيني به اين معناست که انسان در مدت چهل روز کمال مراقبت و توجه به خداوند را داشته باشد و سعي بليغ در ترک گناهان و دوري از محرمات الهي داشته باشد و در اين مدت با ياد الهي وذکر او و عبادت خالصانه شبستان وجودش را از نور و صفا لبريز سازد و زمينه تابش انوار الهي و درخشش آفتاب فطرت را در درون خويش فراهم آورد .
3- چله گيري در حقيقت يک کار عرفاني و سلوکي است و مبناي سلوک در اسلام بر اين است که انسان از خودش بگذرد و به حق بپردازد. از خود بگذر به حق رسيدي. در سلوک بايد انسان خودش و خواسته هاي خودش را فراموش کند و دنبال خواسته هاي خداوند و دوست داشتن هاي او باشد. سلوک يعني نفي خود و اثبات خداوند. از خودخواهي هايش دست بردارد و خداخواه شود. بنابراين در چهله گيري سعي کنيد روي خداوند و ياد او متمرکز شويد و از کثرت ها و خواسته هاي نفساني خود بپرهيزيد و خود را از هر چيزي غير ياد خدا خالص نماييد. البته ياد خدا بسيار وسيع است و شامل تمامي افکار و اخلاق و احکام ديني مي شود. ياد خدا يعني انسان به وظايف واجب و مستحب خود بپردازد و گناه و مکروه را ترک کند, چه در بعد انديشه و چه اخلاق