وقايع و اعمال ماه مبارك رجب

[گل مريم]

شب : 1

شب شريفى است و در آن چند عمل سنت است :
1 - غسل .
2 - چون هلال اين ماه را به بيند بگويد: (( اللهم اهله علينا بالامن و الايمان والسلامة و الاسلام ربى و ربك الله عزوجل )) .
3 - زيارت كند امام حسين عليه السلام را.
4 - احياء كند اين شب را بدعا و تلاوت قرآن و نماز.
5 - بعد از نماز مغرب بسيت ركعت نماز بجا آورد، هر دو ركعت بيك سلام و در هر ركعت ((حمد)) و ((توحيد)) يكمرتبه بخواند تا محفوظ بماند خود او واهل و مال و اولاد او و از عذاب قبر در پناه باشد و از صراط مانند برق خاطف بگذرد.
6 - بعد از نماز عشاء اين دعا منقول از حضرت جواد عليه السلام را بخواند:
(( اللهم انى اسئلك بابك مليك ،الخ ‌)) .
7 - بعد از هشت ركعت نمازهاى شب در سجده بخواند دعاى موسوى (( لك الحمدة ان اطعمتك ،الخ ‌)) .
8 - بعد از نماز ((وتر)) اين شب ، چنانچه نشسته است اين دعا بخواند: الحمدالله الذى لا ينفذخزائنه ، الخ ‌)) . و بخواند نيز دعائى كه حضرت هادى عليه السلام ميخوانده : ((يا نور النور))، الخ .
بدانكه علماء در كتب دعوات از براى هر شب اين ماه نماز مخصوصى ذكر كرده و من نيز متابعت ايشان نموده در اين مختصر ذكر مينمايم تا رجبيون از فيض آن بى بهره نمانند، پس از نماز امشب ، سى ركعت است به ((حمد)) و سه مرتبه ((جحد)) و سه مرتبه توحيد و نمازهاى ديگر از براى اين شب نيز وارد شده كه ((سيد)) در ((اقبال )) ذكر فرموده : هر كه طالب است بآنجا رجوع كند.

[گل مريم]

روز : 1
روز شريفى است و در آن چند عمل سنت است :
1 - روزه گرفتن . از حضرت باقر و صادق عليهماالسلام مرويستكه در روز اول رجب حضرت نوح كشتى سوار شد و امر كرد جميع كسانى را كه با او بودند روزه بدارند و فرمود: هر كه اين روز را روزه بدارد آتش جهنم يكسال راه او او دور شود.
2 - غسل .
3 - زيارت امام حسين عليه السلام . از حضرت صادق عليه السلام منقولستكه هر كه زيارت كند امام حسين را در روز اول ماه رجب البته حق تعالى بيامرزد و او را و زيارت مخصوصه آنحضرترا در ((هدية الزائرين )) ذكر كرده ام .
4 - بخواند: (( اللهم انى اسئلك ياالله ياالله ياالله ، الخ ‌)) . و اين دعاى بسيار طويلى است كه ((سيد)) در ((اقبال )) از كتاب مختصر نقل كرده .
5 - شروع كند بنماز ((سليمان )) بدينطريق كه ده ركعت نماز بجا آورد، هر دو ركعت بيك سلام و در هر ركعت يكمرتبه ((حمد)) و سه مرتبه ((قل هوالله )) و سه مرتبه ((قل يا ايهاالكافرون )) بخواند و بعد از هر سلام دستها بسوى آسمان بلند كند و بگويد:
(( لااله الاالله وحده لا شريك له له الملك و له الحمد يحى و يميت و هو حى لا يموت بيده الخير و هو على كل شئى قدير اللهم لامانع لما اعطيت و لا معطى لما منعت و لا ينفع ذا الجد منك الجد)) .
پس دستها را بر روى خود كشد و از براى اين نماز فضيلت بسيار روايت شده و از فوائد آن نبايد غفلت نمود و در روز نيمه آخر ماه نيز بايد بجا آورد بنحويكه خواهد آمد و ((سيد)) و در ((اقبال )) از براى اين روز، چهار ركعت نمازى بكيفيتى مخصوص نقل كرده هر كه طالب است بآنجا رجوع كند.
بدانكه ((محقق داماد)) - عطرالله مرقده - در ساله اربعه ايام خود گفته در اعمال روز ((دحوالارض )) كه 25 ذى العقده باشد فرموده كه زيارت حضرت امام رضا عليه السلام در اين روز افضل اعمال مستحبه واكد آداب منسونه است و همچنين زيارت آنحضرت در روز اول ماه رجب الفرد نيز بغايت موكد و محثوث عليه است .
و در اين روز، سنه 57: بروايت ((شيخ )) و ((ابن شهر آشوب ولادت )) با سعادت حضرت باقر عليه السلام واقع شده و موجب زيادتى شرف اينروز گرديده و حقير ولادت آنجانبرا در سوم صفرا ايراد كردم .
و در مثل اين روز، سنه 110، ((حسن بصرى )) وفات كرد و صوفيه و اهل سنت را اعتقاد تمامى است و باو و اكثر شيعه او را منحرف ميدانند. از اميرالمؤ منين و ائمه طاهرين عليهم السلام و از براى او مطاعن بسيار نقل كرده اند و گفته اند كه اميرالمومنين او را الفتى ^{( لفتى بزبان نبطه يعنى شيطان و اين لقبى است كه مادر حسين در زمان طفوليت او، او را بآن ميناميد و كسى بر آن مطلع نبود (منه ))} گفت و سامرى امت لقب داد و هم دعا كرد در حق او كه هميشه محزون و غمين باشد لاجرم پيوسته وغمنده و حزين بود تا زنده بود و (( كان كمن رجع عن دفن حميم او كخر بند ج ضل حماره )) .

مكالمه ((حسن )) با آنحضرت هنگام مراجعت آنحضرت از جنگ اهل ((بصره )) معروفست .
((ابن ابى الحديد)) گفته كه گفته اند ((حسن بصرى ))، على عليه السلام را مبغض بوده و مذمت ميكرده و بعد، چند چيزى از او در اين باب نقل ميكند، آنگاه ميگويد كه اصحاب ما منكرند اين مطلب را و ميگويند او از محبين على عليه السلام بوده و او را تعظيم نموده ، الخ .
و بالجمله ، مان بين ((حسن )) و ((ابن سرين )) منافرت تامى بوده بطوريكه مثل گشته ((جالس الحسن او ابن سرين )) و لهذا بفاصله كمى بعد از او ((ابن سرين )) نيز وفات كرد، چنانچه ((فرزدق )) و ((جرير)) شاعر نيز با هم ضد و معاند بودند و چون خبر وفات ((فرزدق )) به ((جرير)) رسيد بگريست و گفت : (( اوالله انى لاعلى انى قليل البقاء بعده و لقد كان نجمنا و احد او كان واحد منا مشغول بصاحبه و قل مامات ضد او صديق الاوتبعه صاحبه )) و اتفاقا در همان سال و بقولى بعد از چهل روز ((جرير)) وفات يافت .^{(گويند يكى مژده پيش انوشيروان آورد كه شنيدم فلان دشمن ترا، خداى برداشت گفت هيچ شنيدى كه مرا خواهد گذاشت .}

اگر بمرد عدو جاى شادمانى نيست

كه زندگانى ما نيز جاودانى نيست (منه )

⁾
و بالجمله در شب وفات ((حسن )) و ((ابوعبيده معمر بن مشتى )) نحوى بصرى صاحب تصنيفات مفيده ، متولد شد و صد سال عمر كرد و در سنه 211، وفات كرد و گفته اند كه او چون راءى خوارج ميداشت و متهم بود بميل غلمان كسى بر جنازه او حاضر كرد و گفته اند كه او چون براى حمل جنازه اش حمال كرايه كردند و ((ابوعبيده )) را در مسجد ((بصره )) در پاى يكى از ستونها مقامى بود كه در پاى آن هميشه مى نشسته وقتى ((ابونواس )) شاعر كه با ((ابوعبيده )) خيلى مزاح ميداشت بر آن ستون نوشت :

(( صلى الاله على لوط و شيعته

ابا عبيدة قل بالله امينا

فانت عندى بلاشك بقيتهم

منذا حتلمت و قد جاوزت سبعينا))

((ابوعبيده )) چون داخل مسجد شد و آن شعر بديد گفت : اين كار ((ماجن لواط ابونواس )) است او را محو كنيد اگر چه در آن صلوات بر پيغمبر است و نوادر او بسيار است و او است اول كسيكه غريب الحديث تصنيف كرد و او غير از ((ابوعبيده قاسم بن سلام )) است .

[گل مريم]

شب : 2

نمازش ده ركعت است به ((حمد)) و ((جحد)).

روز : 2
در اين روز، سنه 212 يا سنه 214، بروايت ((ابن عياش )) ولادت حضرت هادى عليه السلام واقع شد و در روز ولادت آنحضرت كه يا نيمه ذيحجه يا 27 آن يا در ايام اين ماه است اختلاف است و از دعاى (( اللهم انى اسئلك بالمولودين فى رجب )) چنين ظاهر شود كه ولادت در اين ماه بوده و مكان ولادت موضعى است در حوالى ((مدينه )) كه آنرا ((صريا)) گويند و اسم آنجناب ((على )) و كنيتش ((ابوالحسن )) است و چون امام موسى و امام رضا را نيز ابوالحسن ميگفتند از جهت تعيين ، آنجناب را ((ابوالحسن الثالث )) ميگويند و امام رضا را ((ابوالحسن ثانى )) و گاهى هم مكان ثالث ماضى يا هادى يا عسكرى ذكر ميكنند.

مشهورترين القاب آنجناب نقى و هادى است و گاهى هم نجيب و مرتضى عالم و فقيه و ناصح و امين و موتمن و طيب و متوكل ميگفتند ولكن لقب اخير را آنحضرت مخفى ميكرد و اصحاب خود را فرموده بود كه از اين لقب اعراض كنيد، بجهت آنكه لقب خليفه ((متوكل على الله )) بود در آنزمان و چون آنجناب و فرزندش امام حسن در ((سامره )) سكنى فرمودند و در محله اى كه ((عسكر)) نام داشت از اين جهت اين دو امام را نسبت بآن مكان داده و عسكرى ميگفتند و آنجناب گندم گون بوده و نقش نگينش :

(( الله ربى و هو عصمتى من خلقه )) و بقولى (( حفظ العهود من اخلاق المعبود))

و در اين روز، سنه 368، ((حسن بن عبدالله )) معروف به ((سيرافى نحوى )) در ((بغداد)) وفات يافت و ((شيرافى )) همانستكه ((سيد رضى )) در زمان طفوليت بر او تملذ كرده و سؤ ال ((سيرافى )) از او، از علامت نصب ((عمر))، معروف است .

[گل مريم]

شب : 3
نماز ده ركعت است به ((حمد)) و پنج مرتبه ((نصر)).

روز : 3
در اين روز، سنه 254، بقول ((ابن عياش )) و ((على بن ابراهيم قمى ))، وفات حضرت هادى واقع شده و من وفات آنحضرترا در روز 27 جمادى الاخرة نگاشتم .

[گل مريم]

شب : 4
نمازش صد ركعت است در ركعت اول ((حمد)) و ((فلق )) و در دوم ((حمد)) و ((ناس )).

شب : 5
نماز شش ركعت است به ((حمد)) و بيست و پنجمرتبه ((توحيد)).

روز : 5
در اين روز، سنه 244، ((يعقوب بن اسحق )) معروف به ((ابن السكيت نحوى )) وفات كرد و او مؤدب اولاد ((متوكل )) بود. روزى متوكل از او پرسيد كه دو پسر من ((معتز)) و ((مؤ يد)) نزد تو بهتر است يا ((حسن )) و ((حسين )) و ((ابن السكيت )) جواب داد: كه قنبر خادم على بهتر است از تو و پسران تو. متوكل امر كرد زبانش را از قفايش بيرون كشيدند و او را ((ابن السكيت )) ميگفتند بجهت كثرت سكوت او.

[گل مريم]

شب : 6
نماز دو ركعت است به ((حمد)) و ((آية الكرسى )) هفتمرتبه .

روز : 6
در اين روز بقول ((شيخ كلينى )) وفات حضرت موسى بن جعفر واقع شده و مشهور 25 اين ماه است .
و در اين روز، سنه 516، ((قاسم بن على بصرى )) معروف به ((حريرى )) صاحب مقامات معروف و درة الغواص ‍ وفات كرد و كسيكه احاطه داشتند باشد بمقامات ميداند كه ((حريرى )) در چه مقامى از فضل و كمال و كثرت اطلاع بوده و پيوسته اهل فضل بآن كتاب عناياتى داشته اند و شروحى بر آن نگاشته اند و ((زمخشرى )) در مدح آن گفته :

(( اقسم بالله و آياته

ومشعر الخيف و ميقانه

ان الحريرى حرى بان

تكتب بالتبر مقاماته ))

و اين كتاب مشتمل بر پنجاه مقامه است كه براى ((عميدالدوله شرف الدين )) شيعى وزير ((مسترشد)) نوشته .

[گل مريم]

شب : 7
نماز چهار ركعت است به ((حمد)) و ((توحيد)) و ((معوذتين )) سه مرتبه و بعد از نماز ده مرتبه صلوات و ده مرتبه تسبيحات اربع .

شب : 8
نماز بيست ركعت است به ((حمد)) و هر يك از ((چهارقل )) را سه مرتبه .

روز : 8
در اين روز، سنه 218، بقولى وفات ((ماءمون )) واقع شده .

و در اين روز، سنه 1033، متولد شد شيخنا الاجال المحدث المتبحر ((شيخ محمد بن الحسن العاملى )) معروف به ((شيخ حر)) يكى از محمدين ثلثه ، اواخر جامع كتاب وسائل الشيعه احوال خود را در ((امل الامل )) نوشته وفاتش در خراسان واقع شده و قبر شريفش در صحن حضرت رضا عليه السلام در يكى از ايوانها واقع است و بيت ((بنى الحر)) بيتى بزرگ از علما ميباشند.

و در اين روز، سنه 1191، وفات يافت : سيد اجل ((سيد حسين بن سيد جعفر خونسارى )) استاد ((بحرالعلوم )) و ((ميرزاى قمى )) شارح دعاء ابى حمزه ثمالى و زيارت عاشوراء و غيره .

[گل مريم]

شب : 9
نمازش دو ركعت است به ((حمد)) و پنج مرتبه ((الهيكم )).

روز : 9
در اين روز، در حدود سنه 930، براريكه سلطنت قرار گرفت ((شاه طهماسب صفوى )).

بدانكه سلاطين صفويه نه نفر بودند و قريب دويست و بيست سال سلطنت كردند و ترويج بسيار از دين شيعه و مذهب جعفرى نمودند.
اول ايشان ، شاه اسمعيل اول ، بود.
2 - پسر او، شاه طهماسب معاصر ((شيخ بهائى )) و والدش ((شيخ حسين )) و دارالسطنة او ((قزوين )) بوده و مدت سلطنتش پنجاه و چهار سال .
3 - پس شاه شاه اسمعيل ثانى سنى مذهب .
4 - برادرش شاه خدابنده ثانى .
5 - فرزندش شاه عباس اول معروف بماضى مدت چهل و چهار سال سلطنت كرد.
6 - حفيد او، شاه صفى اول چهارده سال سلطنت كرد و در ((قم )) وفات نمود.
7 - پسرش شاه عباس ثانى صاحبقران .
8 - فرزندش شاه صفى دوم معروف بشاه سليمان .
9 - فرزندش شاه سلطان حسين و متصل شد دولت ايشان بفتنه افاغنه كه شايد در هشتم شعبان بآن اشاره شود و نسب ايشان منتهى ميشود به ((شيخ صفى الدين ابى الفتح اسحق اردبيلى موسوى )) كه منتهى ميشود نسب او بحمزه بن موسى الكاظم عليه السلام .

[گل مريم]

شب : 10
نماز دوازده ركعت است بعد از مغرب به ((حمد)) و سه مرتبه ((توحيد)).

روز : 10
در اين روز، سنه 195، بنابر روايت ((ابن عياش )) ولادت حضرت امام محمد تقى واقع شده ، والده آن حضرت ام ولدى بوده نوبيه از اهل بيت ماريه قبطيه مادر ابراهيم فرزند رسولخدا و افضل زنهاى زمان خود بوده و رسولخدا اشاره باين مخدره و پسرش نموده در آنجا كه فرموده :

(( بايى ابن خيرة الاماء النوبية الطبية يكون من والده الطريد الشريد الموتور بابيه وجده صاحب الغيبة فيقال مات اوهلك اواى وادسلك )) .

و اما كيفيت ولادت آنحضرت چنانستكه ((ابن شهر آشوب )) از ((حكميه خاتون )) دختر امام موسى روايت كرده است كه روزى امام رضا عليه السلام مرا طلبيد و فرمود: اى ((حكيمه ))! امشب فرزند مبارك ((خيزران )) متولد ميشود بايد كه در وقت ولادت او حاضر شوى .

من در خدمت آنحضرت ماندم ، چون در شب در آمد مرا با ((خيزران )) و زنان قابله در حجره در آورد و از حجره بيرون رفت چراغى نزد ما افروخت و در را بر روى ما بست ، چون او را درد زائيدن گرفت و او را بالاى طشت نشانيديم چراغ ما خاموش شد و ما بخاموشى چراغ مغموم شديم كه ناگاه ديديم كه آن خورشيد فلك امامت طالع گرديد و در طشت نزول فرمود بر آنحضرت پرده نازكى مانند جامه احاطه شده بود و نورى از آنجناب ساطع بود كه تمام آن حجره منور شد و ما از چراغ مستغنى شديم ، پس آن نور مبين را بر گرفتم و در دامن خود گذاشتم و آن پرده را از خورشيد جمالش دور كرده .

ناگاه امام رضا(ع ) بحجره در آمد بعد از آنكه ابوجعفر را در جامه هاى پاكيزه پوشانده بوديم ، پس آن گوشواره عرش امامت را از گرفت و در گهواره عزت و كرامت گذاشت و آن مهد شرف و عزت را بمن سپرد و فرمود كه از اين گهواره جدا مشو.

چون روز سوم ولادت آنجناب شد، ديده حق بين خود را بسوى آسمان گشود و بجانب راست و چپ نظر كرد و بزبان فصيح گفت : (( اشهدان لااله الااله و اشهدا ان محمد رسول الله )) .
چون اينحالت غريبه را از آن نور ديده مشاهده كردم ، بخدمت پدر شتافتم و آنچه ديده و شنيده بودم عرضكردم . حضرت فرمود كه آنچه بعد از اين از عجائب احوال او مشاهده خواهى كرد زياده است از آنچه اكنون مشاهده كرده اى .

از ((كلثم بن عمران )) روايت شده كه بخدمت امام رضا عليه السلام عرض كردم كه دعا كن حق تعالى فرزندى بتوكرامت فرمايد، فرمود: كه حق تعالى بمن يك پسر كرامت خواهد كرد و او وارث امامت من خواهد بود، چون امام محمد تقى متولد شد حضرت فرمود كه حق تعالى بمن فرزندى عطا كرده كه شبيه است به موسى بن عمران كه درياها را ميشكافت و نظير عيسى بن مريم است كه حق تعالى مقدس گردانيده بود ما در او را و طاهره مطهر آفريده شده بود، پس حضرت فرمود كه اين فرزند من بجور و ستم كشته خواهد شد و بر او خواهند گريست اهل آسمانها و حق تعالى غضب خواهد كرد بر دشمن او و كشنده او و ستم كننده بر او بعد از قتل او از زندگانى بهره خواهد ديد و بزودى بعذاب الهى واصل خواهند گرديد و در شب ولادت آنحضرت تا صبح در گهواره با او سخن ميگفت و اسرار الهى را باو ميفرمود.

بالجمله ولادت حضرت جواد(ع ) باعث شرافت اين روز شده و ((علامه مجلسى )) فرموده كه بعضى از روايات در فضيلت خصوص روز دهم واقع شده است ، انتهى .

((وسيد)) فرموده كه روايتى يافتم كه از براى حق تعالى در دهم هر يك از ماههاى حرام ، امرى است ، پس دهم ذيحجه روز نحر است و دهم محرم عاشورا است و دهم رجب يمحوالله ما يشاء و يثبت ، الخ .

[گل مريم]