تــرڪــیــب ســوره مــبــارڪــه النــازعــات

[دژدان]

تــرڪــیــب آیــات ســوره مــبــارڪــه النــازعــات

[دژدان]

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ

---

---

---

وَالنَّازِعَاتِ غَرْقًا ﴿١﴾

_وَ← واو قسم

_النَّازِعَاتِ← مقسم به مجرور← جارومجرور متعلق به فعل محذوف

_غَرْقًا← حال و لفظاً منصوب

---

وَالنَّاشِطَاتِ نَشْطًا ﴿٢﴾

←معطوف به آیه ۱

---

وَالسَّابِحَاتِ سَبْحًا ﴿٣﴾

←معطوف به آیه ۱

---

فَالسَّابِقَاتِ سَبْقًا ﴿٤﴾

←معطوف به آیه ۱

---

فَالْمُدَبِّرَاتِ أَمْرًا ﴿٥﴾

_فَ← حرف عطف

_الْمُدَبِّرَاتِ← معطوف

_أَمْرًا← مفعول و لفظاً منصوب

---

يَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ ﴿٦﴾

_يَوْمَ←ظرف زمان, مفعول فیه

_تَرْجُفُ←فعل مضارع

_الرَّاجِفَةُ← فاعل و لفظاً مرفوع

---

تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ ﴿٧﴾

_تَتْبَعُ← فعل مضارع

_هَا← مفعول و لفظاً منصوب

_الرَّادِفَةُ← فاعل و لفظاً مرفوع

---

قُلُوبٌ يَوْمَئِذٍ وَاجِفَةٌ ﴿٨﴾

_قُلُوبٌ← مبتدا و لفظا مرفوع

_يَوْمَئِذٍ← ظرف, مفعول فیه

_وَاجِفَةٌ← صفت قُلُوبٌ

---

أَبْصَارُهَا خَاشِعَةٌ ﴿٩﴾

_أَبْصَارُ← مبتدا و لفظاً مرفوع

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور

_خَاشِعَةٌ← خبر و لفظاً مرفوع

_أَبْصَارُهَا خَاشِعَةٌ← جمله در محل رفع خبر قُلُوبٌ

[دژدان]

يَقُولُونَ أَإِنَّا لَمَرْدُودُونَ فِي الْحَافِرَةِ ﴿١٠﴾

_يَقُولُونَ←فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

_أَ← همزه استفهام

_إِنَّا← حرف مشبهه بالفعل+ اسم

_لَمَرْدُودُونَ← لام مزحلقه+ خبر انَّ

_فِي الْحَافِرَةِ← جارومجرور متعلق به مَرْدُودُونَ

[جمله در محل نصب, مقول القول]

---

أَإِذَا كُنَّا عِظَامًا نَّخِرَةً ﴿١١﴾

_أَ←همزه استفهام

_إِذَا←ظرف, مفعول فیه

_كُنَّا← فعل ماضی ناقص و ضمیر نا اسم کان

_عِظَامًا← خیر کان و لفظاً منصوب

_نَّخِرَةً← صفت

[جمله در محل جر, مضاف الیه]

---

قَالُوا تِلْكَ إِذًا كَرَّةٌ خَاسِرَةٌ ﴿١٢﴾

_قَالُوا← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز واو

_تِلْكَ← مبتدا و محلاً مرفوع

_إِذًا← حرف جزاء و جواب

_كَرَّةٌ← خبر و لفظاً مرفوع

_خَاسِرَةٌ← صفت

[جمله در محل نصب مقول القول]

---

فَإِنَّمَا هِيَ زَجْرَةٌ وَاحِدَةٌ ﴿١٣﴾

_فَ← فاء استیناف

_إِنَّمَا← حرف کافه و مکفوف

_هِيَ← مبتدا و محلاً مرفوع

_زَجْرَةٌ← خبر و لفظاً مرفوع

_وَاحِدَةٌ← صفت

---

فَإِذَا هُم بِالسَّاهِرَةِ ﴿١٤﴾

_فَ← حرف عطف

_إِذَا← فجائیه, مفاجات

_هُم← مبتدا و محلاً مرفوع

_بِالسَّاهِرَةِ← جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر

---

هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ مُوسَىٰ ﴿١٥﴾

_هَلْ← حرف استفهام

_أَتَا← فعل ماضی

_كَ← مفعول و محلاً منصوب

_حَدِيثُ← فاعل و لفظاً مرفوع

_مُوسَىٰ← مضاف الیه و تقدیراً مجرور

[جمله استیناف و محلی از اعراب ندارد]

---

إِذْ نَادَاهُ رَبُّهُ بِالْوَادِ الْمُقَدَّسِ طُوًى ﴿١٦﴾

_إِذْ← ظرف زمان, مفعول فیه

_نَادَا← فعل ماضی

_هُ← مفعول و محلاً منصوب

_رَبُّ← فاعل و لفظاً مرفوع

_هُ← مضاف الیه و محلاً مجرور

[جمله در محل جر, مضاف الیه]

_بِالْوَادِ← جارومجرور به محذوف

_الْمُقَدَّسِ← صفت

_طُوًى← بدل از الْوَادِ

---

اذْهَبْ إِلَىٰ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَىٰ ﴿١٧﴾

_اذْهَبْ← فعل امر و فاعل ضمیر مستتر انتَ

_إِلَىٰ فِرْعَوْنَ← جارومجرور متعلق به اذْهَبْ

_إِنَّهُ← حرف مشبهه بالفعل+ اسم اِنَّ

_طَغَىٰ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو← جمله در محل رفع, خبر اِنَّ

---

فَقُلْ هَل لَّكَ إِلَىٰ أَن تَزَكَّىٰ ﴿١٨﴾

_فَ← حرف عطف

_قُلْ← فعل امر و فاعل ضمیر مستتر انتَ

_هَل← حرف استفهام

_لَّكَ← جارومجرور

_إِلَىٰ← حرف جر

_أَن← حرف نصب

_تَزَكَّىٰ← فعل مضارع منصوب و فاعل ضمیر مستتر انت

[دژدان]

وَأَهْدِيَكَ إِلَىٰ رَبِّكَ فَتَخْشَىٰ ﴿١٩﴾

_وَ← واو عطف

_أَهْدِيَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر انا

_كَ← مفعول و محلاً منصوب

_إِلَىٰ رَبِّ← جارومجرور متعلق به أَهْدِيَ

_كَ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_فَ← حرف

_تَخْشَىٰ← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر انت

---

فَأَرَاهُ الْآيَةَ الْكُبْرَىٰ ﴿٢٠﴾

_فَ← حرف عطف

_أَرَا← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هُ← مفعول1 و محلاً منصوب

_الْآيَةَ← مفعول2 و لفظاً منصوب

_الْكُبْرَىٰ← صفت

---

فَكَذَّبَ وَعَصَىٰ ﴿٢١﴾

_فَ← حرف عطف

_كَذَّبَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_وَ← واو عطف

_عَصَىٰ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

---

ثُمَّ أَدْبَرَ يَسْعَىٰ ﴿٢٢﴾

_ثُمَّ← حرف عطف

_أَدْبَرَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_يَسْعَىٰ← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله در محل نصب حال]

---

فَحَشَرَ فَنَادَىٰ ﴿٢٣﴾

_فَ← حرف عطف

_حَشَرَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_فَ← حرف عطف

_نَادَىٰ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

---

فَقَالَ أَنَا رَبُّكُمُ الْأَعْلَىٰ ﴿٢٤﴾

_فَ← حرف عطف

_قَالَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_أَنَا← مبتدا و محلاً مرفوع

_رَبُّ← خبر و لفظاً مرفوع

_كُمُ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_الْأَعْلَىٰ← صفت

[جمله در محل نصب مقول القول]

---

فَأَخَذَهُ اللَّـهُ نَكَالَ الْآخِرَةِ وَالْأُولَىٰ ﴿٢٥﴾

_فَ← حرف عطف

_أَخَذَ← فعل ماضی

_هُ← مفعول و محلاً منصوب

_اللَّـهُ← فاعل و لفظاً مرفوع

_نَكَالَ← مفعول مطلق

_الْآخِرَةِ← مضاف الیه و لفظاً مجرور

_وَ← حرف عطف

_الْأُولَىٰ← معطوف

[دژدان]

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَعِبْرَةً لِّمَن يَخْشَىٰ ﴿٢٦﴾

_إِنَّ← حرف مشبهه بالفعل

_فِي ذَٰلِكَ← جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر مقدم اِنَّ

_لَعِبْرَةً← لام مزحلقه+ اسم موخر اِنَّ

[جمله اسمیه, استیناف و محلی از اعراب ندارد]

_لِّمَن← جارومجرور+ متعلق محذوفش← صفت عِبْرَةً

_يَخْشَىٰ← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]

---

أَأَنتُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَمِ السَّمَاءُ ۚ بَنَاهَا ﴿٢٧﴾

_أَ← همزه استفهام

_أَنتُمْ← مبتدا و محلاً مرفوع

_أَشَدُّ← خبر و لفظاً مرفوع

[جمله اسمیه, استیناف و محلی از اعراب ندارد]

_خَلْقًا← تمییز و لفظاً منصوب

_أَمِ← حرف عطف

_السَّمَاءُ← مبتدا و لفظاً مرفوع
_خبر← محذوف

[جمله اسمیه معطوف به جمله اسمیه قبل]

_بَنَا← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هَا← مفعول و محلاً منصوب

[جمله فعیله در محل نصب حال]

---

رَفَعَ سَمْكَهَا فَسَوَّاهَا ﴿٢٨﴾

_رَفَعَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_سَمْكَ← مفعول و لفظاً منصوب

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور

_فَ← حرف عطف

_سَوَّا← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هَا← مفعول و محلاً منصوب

---

وَأَغْطَشَ لَيْلَهَا وَأَخْرَجَ ضُحَاهَا ﴿٢٩﴾

_وَ← واو عطف

_أَغْطَشَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_لَيْلَ← مفعول و لفظاً منصوب

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور

_وَ← واو عطف

_أَخْرَجَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_ضُحَا← مفعول و تقدیراً منصوب

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور

---

وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَٰلِكَ دَحَاهَا ﴿٣٠﴾

_وَ← واو استیناف

_الْأَرْضَ← مفعول و لفظاً منصوب
[فعل و فاعل محذوف]

_بَعْدَ← ظرف, مفعول فیه

_ذَٰلِكَ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_دَحَا← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هَا← مفعول و محلاً منصوب

---

أَخْرَجَ مِنْهَا مَاءَهَا وَمَرْعَاهَا ﴿٣١﴾

_أَخْرَجَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_مِنْهَا← جارومجرور متعلق به أَخْرَجَ

_مَاءَ← مفعول و لفظاً منصوب

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور

_وَ← واو عطف

_مَرْعَا← معطوف

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور

---

وَالْجِبَالَ أَرْسَاهَا ﴿٣٢﴾

_وَ← واو عطف

_الْجِبَالَ← مفعول و لفظاً منصوب
[فعل و فاعل محذوف]

_أَرْسَا← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هَا← مفعول و محلاً منصوب

[دژدان]

مَتَاعًا لَّكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ ﴿٣٣﴾

_مَتَاعًا← مفعول له

_لَّكُمْ← جارومجرور متعلق به اَرسا(آیه قبل)

_وَ← واو عطف

_لِأَنْعَامِ← جارومجرور معطوف به لَکُم

_كُمْ← مضاف الیه و محلاً مجرور

---

فَإِذَا جَاءَتِ الطَّامَّةُ الْكُبْرَىٰ ﴿٣٤﴾

_فَ← فاء استیناف

_إِذَا← ظرف, مفعول فیه

_جَاءَتِ← فعل ماضی

_الطَّامَّةُ← فاعل و لفظاً مرفوع

_الْكُبْرَىٰ← صفت الطَّامَّةُ

[جمله فعلیه در محل جر مضاف الیه]

---

يَوْمَ يَتَذَكَّرُ الْإِنسَانُ مَا سَعَىٰ ﴿٣٥﴾

_يَوْمَ← ظرف, مفعول فیه

_يَتَذَكَّرُ← فعل مضارع

_الْإِنسَانُ← فاعل و لفظاً مرفوع

[جمله در محل جر, مضاف الیه]

_مَا← مفعول و محلاً منصوب

_سَعَىٰ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]

---

وَبُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِمَن يَرَىٰ ﴿٣٦﴾

_وَ← واو عطف

_بُرِّزَتِ← فعل ماضی

_الْجَحِيمُ← فاعل و لفظاً مرفوع

_لِمَن← جارومجرور متعلق به بُرِّزَتِ

_يَرَىٰ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]

---

فَأَمَّا مَن طَغَىٰ ﴿٣٧﴾

_فَ← فاء استیناف

_أَمَّا← حرف شرط و تفصیل

_مَن← مبتدا و محلاً مرفوع

_طَغَىٰ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]

---

وَآثَرَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا ﴿٣٨﴾

_وَ← واو عطف

_آثَرَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_الْحَيَاةَ← مفعول و لفظاً منصوب

_الدُّنْيَا← صفت الْحَيَاةَ

---

فَإِنَّ الْجَحِيمَ هِيَ الْمَأْوَىٰ ﴿٣٩﴾

_فَ← حرف

_إِنَّ← حرف مشبهه بالفعل

_الْجَحِيمَ← اسم إِنَّ و لفظاً منصوب

_هِيَ← ضمیر فصل

_الْمَأْوَىٰ← خبر إِنَّ

_إِنَّ الْجَحِيمَ هِيَ الْمَأْوَىٰ← خبر مَن(آیه قبل)

---

وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَىٰ ﴿٤٠﴾

_وَ← واو عطف

_أَمَّا← حرف شرط غیر جازم

_مَنْ← مبتدا و محلاً مرفوع

_خَافَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_مَقَامَ← مفعول و لفظاً منصوب

_رَبِّ← مضاف الیه و لفظاً مجرور

_هِ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_وَ← واو عطف

_نَهَى← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_النَّفْسَ← مفعول و لفظاً منصوب

_عَنِ الْهَوَىٰ← جارومجرور متعلق به نَهَى

[دژدان]

فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوَىٰ ﴿٤١﴾

_فَ← حرف

_إِنَّ← حرف مشبهه بالفعل

_الْجَنَّةَ← اسم إِنَّ و لفظاً منصوب

_هِيَ← ضمیر فصل

_الْمَأْوَىٰ← خبر إِنَّ و تقدیراً مرفوع

_إِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوَىٰ← جمله در محل رفع خبر مَن(آیه قبل)

---

يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا ﴿٤٢﴾

_يَسْأَلُونَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

_كَ← مفعول و محلاً منصوب

_عَنِ السَّاعَةِ← جارومجرور متعلق به يَسْأَلُونَ

_أَيَّانَ← اسم استفهام, در محل نصب: ظرف+ متعلق محذوفش← خبر مقدم

_مُرْسَا← مبتدای موخر

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور

---

فِيمَ أَنتَ مِن ذِكْرَاهَا ﴿٤٣﴾

_فِيمَ← جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر مقدم

_أَنتَ← مبتدای موخر

_مِن ذِكْرَا← جارومجرور متعلق به خبر

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور

---

إِلَىٰ رَبِّكَ مُنتَهَاهَا ﴿٤٤﴾

_إِلَىٰ رَبِّ← جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر مقدم

_كَ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_مُنتَهَا← مبتدای موخر

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور

---

إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرُ مَن يَخْشَاهَا ﴿٤٥﴾

_إِنَّمَا← حرف کافه و مکفوف

_أَنتَ← مبتدا و محلاً مرفوع

_مُنذِرُ← خبر و لفظاً مرفوع

[جمله استیناف و محلی از اعراب ندارد]

_مَن← مضاف الیه و محلاً مجرور

_يَخْشَا← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر هو

_هَا← مفعول و محلاً منصوب

[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]

---

كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَهَا لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا عَشِيَّةً أَوْ ضُحَاهَا﴿٤٦﴾

_كَأَنَّ← حرف مشبهه بالفعل

_هُمْ← در محل نصب اسم كَأَنَّ

_يَوْمَ← ظرف, مفعول فیه

_يَرَوْنَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

_هَا← مفعول و محلاً منصوب

[جمله در محل جر, مضاف الیه]

_لَمْ يَلْبَثُوا← فعل جحد و فاعل ضمیر بارز واو← خبر كَأَنَّ

_إِلَّا← حرف حصر

_عَشِيَّةً← ظرف, مفعول فیه

_أَوْ← حرف عطف

_ضُحَا← معطوف به عَشِيَّةً

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور