تجزیه و ترکیب آیه 85 سوره اعراف

[گل مريم]

وَإِلَىٰ مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا ۗ

قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّـهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَـٰهٍ غَيْرُ‌هُ ۖ قَدْ جَاءَتْكُم بَيِّنَةٌ مِّن رَّ‌بِّكُمْ ۖ فَأَوْفُوا الْكَيْلَ وَالْمِيزَانَ وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْيَاءَهُمْ وَلَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْ‌ضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا ۚ

ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ‌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ﴿٨٥﴾


و (فرستادیم) به سوی مدین پیامبرشان شعیب را.

گفت: ای قوم من عبادت کنید خدا را، نیست برای شما هیچ معبودی غیر او، به تحقیق آمده شما را دلیل روشنی از جانب پروردگارتان، پس به طور کامل بدهید پیمانه را و کم نکنید مردم را چیزهایشان را و فساد نکنید در روی زمین بعد اصلاح کردنش.

آن بهتر است برایتان اگر ایمان بیاورید.

[گل مريم]

وَإِلَىٰ مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا

صرف یا تجزیه:

(و) حرف
(إلی) حرف جر
(مدین) اسم، مفرد، علم،مؤنث مجازی،

(اخا) اسم ،مفرد، مذکر، معرفه به اضافه به علم،
(هم) اسم، ضمیر متصل جری، جمع مذکر غایب،

(شعیبا) اسم، مفرد، مذکر، علم،


اعراب یا ترکیب:

(و) حرف استیناف

(إلی) حرف جر
(مدین) مجرور به حرف جر
(إلی مدین) جارو مجرور متعلِّق به فعل محذوف در تقدیر أرسلنا

(اخا) مفعول به، منصوب و علامت نصب الف
(هم) مضاف الیه، مجرور

(شعیبا) بدل از (اخاهم) یا عطف بیان، منصوب

[گل مريم]

قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّـهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَـٰهٍ غَيْرُ‌هُ

صرف یا تجزیه:

(قال) فعل ماضی، مفرد مذکر غایب، (ق و ل) اجوف واوی (اعلال به قلب) ثلاثی مجرد، معلوم، متعدی،
(یا) حرف ندا
(قومِ) اسم جمع، مذکر، معرفه به اضافه به ضمیر،
(ی) ضمیر متکلم وحده که در اینجا تخفیف داده شده و محذوف هست و بجای آن کسره آمده است. (ای قوم من)

(اعبدوا) فعل امر، جمع مذکر مخاطب، متعدی،
(الله) اسم، لفظ جلاله

(ما) حرف نفی
(لام) حرف جر
(کم) ضمیر جمع مذکر مخاطب، متصل جری

(من) حرف جر
(إله) اسم، مفرد، مذکر، نکره

(غیر) اسم،مفرد،مذکر،نکره
(ه) اسم، ضمیر مفرد مذکر غایب،متصل جری

اعراب یا ترکیب:

(قال) فعل ماضی، فاعل: هو مستتر، مفعول: یا قومِ

(یا) حرف ندا
(قوم) منادای مضاف، منصوب و علامت نصب فتحه تقدیر شده بر ما قبل یاء محذوفه برای تخفیف ...
(ی) مضاف الیه، مجرور

(اعبدوا) فعل امر، مبنی بر حذف نون، فاعل: واو ، مفعول: الله
(الله) مفعول به، منصوب


(ما) حرف نفی

(لام) حرف جر
(کم) مجرور
(لکم) جارو مجرور متعلِّق به محذوف خبر مقدم

(من) حرف جر، زائد
(إله) مجرور، لفظا مرفوع، محلا مبتدا مؤخر

(غیر) نعت(صفت) برای إله دنبال میکند او را در آن محل، پس مرفوع هست.
(ه) مضاف الیه

ادامه دارد....

[گل مريم]

قَدْ جَاءَتْكُم بَيِّنَةٌ مِّن رَّ‌بِّكُمْ ۖ

صرف یا تجزیه:


(قد) حرف
(جائت) فعل ماضی مفرد مؤنث غایب، معلوم، (ج ی ء) اجوف یایی و مهموز اللام، اعلال به قلب
(کم) ضمیر جمع مذکر مخاطب، متصل نصبی، معرفه

(بینة) اسم، مفرد، مؤنث، نکره

(من) حرف جر
(ربّ) اسم، مفرد، مذکر، معرفه به اضافه به ضمیر


اعراب یا ترکیب:

(قد) حرف تحقیق
(جائت) فعل ماضی، فاعل: بینة، مفعول: کم
(کم) مفعول به، منصوب

(بینة) فاعل، مرفوع
(من) حرف جر
(ربّ) مجرور
(من ربّ) جارو مجرور متعلِّق به جائت

[گل مريم]

فَأَوْفُوا الْكَيْلَ وَالْمِيزَانَ وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْيَاءَهُمْ

صرف یا تجزیه:




(فاء) رابطف برای جواب شرط مقدر
(أوفوا) فعل امر، جمع مذکر مخاطب، (و ف ی ) لفیف مفروق، ثلاثی مزید باب افعال، متعدی، اعلال سکون
(الکیل) اسم، مفرد مذکر، معرفه به ذوالام
(و) حرف عطف
(المیزان) اسم ، مفرد مذکر، معرفه به ذواللام
(و) حرف عطف
(لا) حرف نهی جازمه
(تبخسوا) فعل مضارع جمع مذکر مخاطب، (ب خ س) صحیح سالم، ثلاثی مجرد، معلوم، متعدی
(الناس) اسم جمع، معرفه به ذواللام،
(أشیاء) اسم،جمع مکسر،مؤنث، معرفه به اضافه به ضمیر
(هم) ضمیر جمع مذکر غایب، متصل جری



اعراب یا ترکیب:

(أوفوا) فعل امر مبنی بر حذف نون، فاعل: واو، مفعول: الکیل
(الکیل) مفعول، منصوب
(المیزان) معطوف بر الکیل، منصوب
(لا تبخسوا) فعل نهی، مجزوم به حذف نون، فاعل: واو ، مفعول: الناس
(الناس) مفعول به، منصوب
(أشیاء)مفعول به دوم، منصوب
(هم) مضاف الیه

ادامه دارد...

[گل مريم]

وَلَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْ‌ضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا ۚ

صرف یا تجزیه:

(و) حرف
(لا) حرف نهی جازمه
(تفسدوا) فعل مضارع جمع مذکر مخاطب، (ف س د) صحیح سالم، ثلاثی مزید باب افعال، معلوم،
(فی) حرف جر
(الارض) اسم، مفرد،مؤنث،معرفه به ذواللام

(بعد) اسم، مفرد، مذکر،
(اصلاح) اسم، مفرد، مذکر، معرفه به اضافه به ضمیر
(ها) اسم، ضمیر مفرد مؤنث غایب، متصل جری



اعراب یا ترکیب:


(و) عاطفه

(لا تفسدوا) فعل نهی، مجزوم به حذف نون، فاعل: واو

(فی الارض) جارو مجرور متعلِّق به (لا تفسدوا)

(بعد) ظرف زمان، منصوب، متعلِّق به (لا تفسدوا)

(اصلاح) مضاف الیه، مجرور
(ها) مضاف الیه، مجرور

[گل مريم]

ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ‌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ

صرف یا تجزیه:

(ذلکم) اسم اشاره
(اللام) برای دور
(کم) حرف خطاب

(خیر) اسم، مفرد، مذکر، افعل التفضیل
(لام) حرف جر
(کم) اسم، ضمیر جمع مذکر مخاطب متصل جری

(إن) حرف شرط جازم
(کنتم)¹ فعل ماضی ناقص، ناسخ، (ک و ن) معتل اجوف واوی، جمع مذکر مخاطب، کَوَنَ یَکوُنُ

(مؤمنین) اسم، جمع مذکر سالم،



اعراب یا ترکیب:


(ذلکم) اسم اشاره مبنی در محل رفع، مبتدا

(خیر) خبر، مرفوع

(لکم) جارو مجرور متعلِّق به (خیر)

(کنتم) فعل ناقصه، مبنی بر سکون، اسم آن (تم) خبر آن (مؤمنین)، جمله شرط

(مؤمنین) خبر فعل ناقصه، منصوب و علامت نصب یاء

---

1)
کننَ کاننَکانَتا کانَت کانوا کانا کان کَوَنَ

کننَ: در این صیغه چون دو ساکن کنار هم هست حرف عله(ا) حذف می شود .

اعراب کاف بستگی دارد به عین الفعل در مضارع این فعل. اگر بر وزن یَفعَلُ و یَفعِلُ باشد اعراب آن کسره و اگر بر وزن یَفعُلُ باشد اعراب آن ضمه می شود. چون مضارع کان یَکوُنُ است. پس اعراب کاف، ضمه می شود.


کُنتُم کُنتُما کُنتَ کُنَّ

[گل مريم]

اعراب جمله ها:

جمله " (ارسلنا) إلی مدین ..." نیست محلی برایش استینافیه هست.

جمله " قال ..." در محل نصب حال است به تقدیر (قد)

جمله " یا قوم ... " ندا و جوابش

جمله " اعبدوا .. " نیست محلی برایش جواب ندا هست.

جمله" ما لکم من إله غیره " نیست محلی برایش تعلیلیه هست.

جمله " قد جائتکم بینة " نیست محلی برایش استیناف

جمله " أوفوا الکیل" در محل جزم جواب شرط مقدر است. یعنی إن آمنتم بالبینة فأوفوا...."

جمله " لا تبخسوا ..." معطوف است بر جمله أوفوا الکیل

جمله " لا تفسدوا ..." معطوف است بر جمله أوفوا الکیل

جمله " کنتم خیر لکم" نیست محلی برایش تعلیلیه است.

و جمله " کنتم مؤمنین" نیست محلی برایش استینافیه ... و جواب شرط محذوف است. دلالت دارد بر آن معنی که گذشت. یعنی : إن کنتم مؤمنین فافعلوا ذلک الخیر.

التماس دعا برای تعجیل در فرج آقا امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف