*** خمس در قرآن ***

[bavaran]

وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَيْءٍ فَأَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ إِن كُنتُمْ آمَنتُمْ بِاللّهِ وَمَا أَنزَلْنَا عَلَى عَبْدِنَا يَوْمَ الْفُرْقَانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَاللّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ

و بدانيد كه هر چيزى را به غنيمت گرفتيد يك پنجم آن براى خدا و پيامبر و براى خويشاوندان [او] و يتيمان و بينوايان و در راه‏ ماندگان است اگر به خدا و آنچه بر بنده خود در روز جدايى [حق از باطل] روزى كه آن دو گروه با هم روبرو شدند نازل كرديم ايمان آورده ‏ايد و خدا بر هر چيزى تواناست

آیه 41 سوره مبارکه انفال

[bavaran]

خمس ، کلمه ای عربی و به معنای یک پنجم .
یکی از انواع مالیات‌های اسلامی است که شیعیان بدان معتقدند و به منظور رفع مشکلات مالی امت اسلامی و توزیع عادلانه ثروت و تقویت بنیه مالی حکومت اسلامی وضع شده‌است.




در هفت چيز خمس واجب مى‏ شود:

اول: منفعت كسب
دوم: معدن
سوم: گنج
چهارم: مال حلال مخلوط به حرام
پنجم: جواهرى كه به واسطه غواصى، يعنى فرو رفتن در دريا به دست مى ‏آيد
ششم: غنيمت جنگى
هفتم: زمينى كه كافر ذمى از مسلمان بخرد

[bavaran]

به اعتقاد اهل سنت خمس فقط به غنیمت جنگی تعلق می‌گیرد. علمای تسنن معتقدند که واژه غنیمت در قرآن، فقط به معنای دستاوردهای جنگی است و گرفتن خمس مکاسب نامشروع است. ولی علمای شیعه در جواب این شبهه، آنان را به مراجعه پیرامون معنای واژه غنیمت در عربی فصیح(عربی قرآنی یا کلاسیک) و متون قدیمی فراخوانده‌اند، جایی که غنیمت به مفهوم ماحصل کار و تلاش آمده‌است.
(از پرداختن بیشتر به این موضوع صرف نظر میکنیم و بحث درباره این موضوع را به مکان مناسب خود واگذار می کنیم)


مصرف خمس

خمس را بايد دو قسمت كنند :
يك قسمت آن سهم سادات است، كه امر آن با حاكم است و بايد آن را به مجتهد جامع الشرايط تسليم كنند و يا با اذن او به سيد فقير يا سيد يتيم يا به سيدى كه در سفر درمانده شده بدهند
و
نصف ديگر آن سهم امام عليه يا به مصرفى كه او اجازه مى‏ دهد برسانند، ولى اگر انسان بخواهد سهم امام را به مجتهدى كه از او تقليد نمى‏ كند بدهد در صورتى به او اذن داده مى ‏شود كه بداند آن مجتهد و مجتهدى كه از او تقليد مى ‏كند، سهم امام را به يك طور مصرف مى‏ كنند.

[bavaran]

مواردی که خمس ندارد:

مالی که به انسان ارث می‌رسد.
چیزی که به انسان بخشیده می‌شود.
جایزه‌هایی که دریافت می‌کند.
عیدی‌هایی که دریافت می‌کند.
مالی که به عنوان خمس یا زکات یا صدقه دریافت می‌کند.
مهریه زنان


منبع: رساله امام خمینی

[bavaran]

مسئله ای در مورد خمس

سوال: کسی که اهل پرداخت خمس نیست، یا زکات واجب مالش را نمی پردازد، رفت و آمد و استفاده از اموالش چه صورت دارد؟

حضرت آیة الله خامنه ای:
اگر یقین ندارید مالی که مورد استفاده شما قرار میگیرد متعلق خمس است، چیزی بر شما نیست.

حضرت آیة الله صافی گلپایگانی:
د رصورتیکه علم به تعلق خمس و یا زکات به عین چیزی که مورد ابتلاست نداشته باشید، اشکال ندارد.

حضرت آیة الله سیستانی:
اشکال ندارد.

حضرت آیة الله مکارم شیرازی:
اگر یقین ندارید خانه یا غذای او از پول غیر مخمس تهیه شده تصرف در آن مانعی ندارد، و اگر یقین دارید ما به شما اجازه می دهیم تصرف کنید و معادل خمس آن را که تصرف کرده اید به سادات نیازمند بپردازید و اگرتمکن ندارید، بر ذمه بگیرید وهر موقع که نتوانستید بپردازید.

حضرت آیة الله فاضل لنکرانی:
اگر یقین به تعلق یا زکات به اموال مورد استفاده ندارید، مانعی ندارد.

حضرت آیة الله بهجت:
در معاشرت و استفاده از اموال کسانی که انسان می داند خمس مال خود را نمی دهند، تا علم به بودن خمس در مال مورد ابتلا ندارد، تصرف درآنها مانعی ندارد(مسئله 1408)

حضرت آیة الله تبریزی:
مانعی ندارد، مگر بداند آن مالی که نزد او گذاشته از عین مال زکویست.

[bavaran]