آیا ما شیعه واقعی هستیم؟

[ملکوت]

آیـا ما شــیعه واقــعی هســتیم...؟!

شیعـه واقعـی به کی میگن؟

ما محب هستیم یا شیعه؟

[ملکوت]

. حفظ نماز و اسرار و مواسات


امام صادق علیه السلام فرمود: «إمْتَحِنوا شیعَتَنا عِنْدَ ثَلاثٍ؛ عِنْدَ مَواقیتِ الصّلاةِ کَیْفَ مُحافِظَتُهُمْ عَلَیْها وَعِنْدَ أسْرارِهِمْ کَیْفَ حِفْظُهُمْ لَها عَنْ عَدُوِّنا وَإلی أمْوالِهِمْ کَیْفَ مُواساتُهُم لاخْوانِهِمْ؛⁽¹⁰⁾
شیعیان ما را در سه (وقت) امتحان کنید؛ در وقت نماز که چگونه بر آن محافظت می کنند، در نزد اسرار آنها که چگونه آن را از دشمنان ما حفظ می کنند و در نزد اموالشان که چگونه با آن با برادران خویش همدردی می کنند.»


راستی انسان وقتی سفارشات امامان شیعه را در مورد نماز و غیر آن می بیند، احساس غرور و سربلندی می کند؛ ولی وقتی رفتار بعضی از شیعیان را نسبت به نماز و... می بیند، احساس شرمندگی و خجلت می کند.

[ملکوت]

عفت دامن و شکم


از مشکلات جامعه امروزی ما، رواج بی حیایی، چشم چرانی، بی عفّتی، اختلاس، ربا خواری و حرام خوری است. از جامعه شیعی انتظار این است که دارای عفت و حیا، و گریزان از حرام خواری باشند.
حضرت صادق علیه السلام در این زمینه فرمود: «إنّما شیعَةُ عَلِیٍّ مَنْ عَفَّ بَطْنُهُ وَفَرْجُهُ واشْتَدَّ جِهادُهُ، وَعَمِلَ لِخالِقِه، وَرَجا ثَوابَهُ، وَخافَ عِقابَهُ، فإذا رَأیْتَ أولئکَ فَاُولئکَ شیعةُ جَعْفَرٍ؛⁽¹¹⁾
همانا شیعه علی کسی است که عفت شکم و دامن دارد، تلاشش زیاد، و عملش برای خدا باشد، و امید ثواب از او داشته باشد و از عقابش بترسد. پس اگر چنین افرادی را دیدی آنها شیعیان جعفر (امام صادق علیه السلام ) می باشند.»

در روایت دیگر فرمود: «وَاللّهِ ما شیعَةُ عَلیّ إلاّ مَنْ عَفَّ بَطْنُهُ؛⁽¹²⁾
به خدا سوگند شیعه علی نیست مگر کسی که عفت شکم دارد.»

[ملکوت]

همرنگی با امامان علیهم السلام


از آثار مهم محبت این است که محبّ تلاش می کند همرنگ با محبوب گردد. هر محبی تلاش می کند با پیروی از گفتار و رفتار محبوب، دل او را به دست آورد. و شیعه که ادعای محبت اهل بیت علیهم السلام را دارد، و سنگ آنها را به حق به سینه می زند، باید نهایت تلاش خویش را در همرنگی و اطاعت از آنها به کار برد.
حضرت صادق علیه السلام می فرماید:

«لَوْ کانَ حُبُّکَ صادِقا لاََطَعْتَهُ

إنَّ المُحِبَّ لِمَنْ یُحِبُّ مُطیعٌ؛

اگر دوستی تو صادقانه باشد، او را (محبوب و خدا را) اطاعت می کنی [زیرا] هر کس شخصی را دوست ای گروه شیعه! زینت ما باشید نه باعث ملامت و سرزنش ما، با مردم نیکو سخن بگویید، و زبانتان را حفظ کنید و آن را از زیاده روی و زشت گویی بازدارید.
می دارد مطیع او خواهد بود.»
حضرت صادق علیه السلام در مورد صفات شیعه فرمود: «لَیْسَ مِنْ شیعَتِنا مَنْ قالَ بِلِسانِهِ وَخالَفَنا فی أعْمالِنا وآثارِنا وَلکِنْ شیعَتُنا مَنْ وافَقَنا بِلِسانِهِ وَقَلْبِهِ وَاتّبَعَ آثارَنا وعَمِلَ بَأعْمالِنا أولئکَ شیعَتُنا؛⁽¹³⁾
از شیعیان ما نیست کسی که به زبان [شیعه بودن را] اظهار کند و در رفتار مخالف ما و رفتار ما باشد. شیعه کسی است که با زبان و قلبش موافق ما باشد و از آثار ما پیروی نماید و طبق رفتار ما رفتار کند. آنها شیعیان ما هستند.»


و در جای دیگر فرمود: «قَوْمٌ یَزْعَمونَ أنّی إمامُهُمْ، وَاللّهِ ما أنَا لَهُمْ بِإمامٍ لَعَنَهُم اللّهُ کُلّّما سَتَرْتُ سِتْرا هَتَکوهُ، أقولُ: کذا وکذا، فَیَقولون: اِنّما یَعْنی کذا وکذا. اِنَّما أَنَا إمامُ مَنْ أطاعَنی؛⁽¹⁴⁾
گروهی خیال می کنند که من امام آنها هستم، به خدا قسم من امام آنها نیستم، نفرین خدا بر آنها باد. [زیرا] هر گاه رازی را پنهان می کنم آنها آشکار می کنند، من می گویم: چنین و چنین است و آنها می گویند چنین و چنان اراده کرده است. همانا من امام کسی هستم که از من پیروی کند. و همچنین فرمود: «کَذِبَ مَنْ زَعَمَ أنّهُ مِنْ شیعَتِنا وَهُو مُتمسّکٌ بِعُرْوَةِ غَیْرِنا؛⁽¹⁵⁾ دروغ گفته است کسی که می پندارد از شیعیان ماست ولی چنگ به ریسمان دیگران می زند.»


راستی اگر امام صادق7 رفتارهای برخی از شیعیان را در این زمان می دید چگونه فریادش بلند می شد و از آنها بیزاری می جست؟!!

[ملکوت]

همدردی با دیگران


برخی افراد در بعضی از عبادات مثل نماز و دعا نمره قابل قبولی دارند، ولی در مسائل مالی و انفاق به دیگران، رفت و آمد و... نقص دارند. این افراد قطعا بدانند که در شیعه بودن آنان نقص است. شیعه مانند امامان خود اهل انفاق و همدردی با دیگران است،
امام صادق علیه السلام در این زمینه می فرماید: «یَابْنَ جُنْدَب! إنَّما شیعَتُنا یُعْرَفونَ بِخِصالٍ شَتّی: بِالسّخاءِ وَالْبَذْلِ لِلاِْخْوانِ، وَبِأنْ یُصَلّوا الْخَمْسِیْنَ لَیْلاً وَنَهارا، شیعَتُنا لا یَهِرّونَ هَریرَ الْکَلْب، وَلا یَطْمعونَ طَمَعَ الْغُرابِ، وَلایجاوِرون لَنا عَدُوّا، وَلایَسْألونَ لَنا مُبْغِضا وَلَو ماتوا جُوعا...؛⁽¹⁶⁾
ای پسر جُندب! به راستی شیعیان ما با ویژگیهایی شناخته می شوند: با بذل و بخشش به برادران و با گزاردن پنجاه رکعت نماز [واجب و مستحب] در شبانه روز؛ شیعیان ما چون سگ زوزه نمی کشند، و چون کلاغ طمع کار نباشند، با دشمن ما همجوار [و همراه] نشوند، درخواست کمک از کسی که کینه ما را در دل دارد نکنند، گرچه از گرسنگی بمیرند.»


در روایت دیگری می خوانیم که وقتی یکی از شیعیان، از گروهی از شیعیان در نزد امام صادق علیه السلام تعریف و تمجید نمود و آنها را پاک و پاکیزه خواند، حضرت فرمود: «کَیْفَ عِیادَةُ أغْنیائِهم لِفُقَرائِهم؟ قال: قَلیلَةٌ، قال: وَکَیْفَ مُشاهَدَةُ أغْنیائِهِمْ لِفُقَرائِهِم؟ قال: قَلیلَةٌ، قال: فَکَیْفَ صِلَةُ أغْنیائِهِمْ لِفُقَرائِهِمْ فی ذاتِ أیْدیهِمْ؟ فقال: إنّکَ لَتَذْکُرُ أخْلاقا قَلَّ ما هی عِنْدَنا، قال: فقَالَ: فَکَیْفَ تَزْعُمُ هؤلاءِ أنّهُمْ شیعَةٌ؟!؛⁽¹⁷⁾
عیادت ثروتمندانشان از همانا شیعه علی کسی است که عفت شکم و دامن دارد، تلاشش زیاد، و عملش برای خدا باشد، و امید ثواب از او داشته باشد و از عقابش بترسد.


فقرایشان چگونه است؟
عرض کرد: کم است. فرمود: دیدن (و سر زدن) ثروتمندانشان از فقرای آنها چگونه است؟ عرض کرد: اندک است. فرمود: کمک نمودن ثروتمندانشان نسبت به فقرای آنها چگونه است؟ عرض کرد: شما اخلاقی را بیان می کنید که نزد ما کم است. فرمود: پس چگونه آنها خود را شیعه می پندارند.»


اوصاف راستین شیعه بیش از آن است که در یک مقاله بگنجد. آنچه بیان شد، مهم ترین اوصاف و ویژگیهای شیعیان بود.⁽¹⁸⁾

جامعه امروزی تشیّع با خواسته امامان و آنچه از اوصاف شیعیان در کلام آن امامان بزرگوار مخصوصا رئیس مکتب جعفری، حضرت صادق علیه السلام آمده است، فاصله زیادی دارد

[ملکوت]

. اصول کافی، ج2، ص 74، ح3.
2. محسن فیض کاشانی، المحجّة البیضاء، ج4، ص356.
3. صدوق، خصال، ص 103، ح61؛ منتخب میزان الحکمة، ص 286، روایت3433.
4. تحف العقول، انتشارات آل علی علیهم السلام ، ص554.
5. امالی صدوق، ص 327، ح17؛ مشکوة الانوار، ص 173؛ منتخب میزان الحکمة، ص239.
6. حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 8، ص389، ح2.
7. شیخ عباس قمی، سفینة البحار، ج2، ص643.
8. اصول کافی، ج2، ص78، ح14؛ سفینة البحار، ج2، ص643.
9. الکافی، ج2، ص233؛ المحجّة البیضاء، ج4، ص353.
10. بحار الانوار، ج 83، ص22؛ جامع احادیث شیعه، ج4، ص58.
11. الکافی، ج2، ص233، ح9.
12. صدوق، صفات الشیعة، ص49.
13. حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج11، ص196؛ بحار الانوار، ج68، ص164.
14. همان، ح13، وج2، ص80، ح76؛ منتخب میزان الحکمة، ص285.
15. صفات الشیعة، ص45.
16. تحف العقول، ص540.
17. الکافی، ج2، ص173، ح10؛ منتخب میزان الحکمة، ص 286.
18. برای آگاهی بیشتر به منابع ویژه؛ مثل کتاب صفات الشیعة، تألیف شیخ صدوق، با تحقیق مؤسّسة الامام المهدی علیه السلام ؛ أهل البیت فی الکتاب والسنّة، تألیف محمدی الری شهری، نشر دارالحدیث؛ بحار الانوار، ج68، باب 19، «صفات الشیعة»، و میزان الحکمة، واژه شیعه مراجعه شود.

[ملکوت]

شیعه واقعی از نگاه امام باقر علیه السلام

جابر بن یزید جعفى شخصیتی بی نظیر در تاریخ حدیث است که روایات بسیاری را از امام باقر(ع) نقل کرده است.(۱) خود او می گوید: امـام بـاقـر هـفـتـاد هـزار حـدیـث بـراى مـن روایـت کـرد کـه هـیـچـگـاه یـکـى از آنـهـا را نـقـل نـکـردم . ابن شهر آشوب در مناقب ، جابر را(باب ) علم و اسرار و واسطه بین امام باقر و مردم شمرده است.(۲)

جابر یکی از چهار نفری است که گـفـتـه انـد عـلم امـامـان(ع) بـه آنها رسیده اسـت ..(۳)
اندرزهاى حکیمانه امام باقر(ع) به جابر که در واقع توصیه های امام به همه شیعیان می باشد بسیار خواندنی و قابل تأمل است .

امام باقر(ع) در بیانی روشنگرانه و حکیمانه به جابر می فرماید: تو را به پنج چیز سفارش مى‏کنم، اگر مورد ستم واقع شدى تو ستم‏ مکن، اگر به تو خیانت شود تو خیانت مکن، اگر به تو دروغ گویند تو دروغ ‏مگو، اگر تو را ستودند شاد مشو و اگر نکوهشت کردند بى‌تابى مکن .

امام(ع) در ادامه می فرمایند: « .... فإن عَرَفتَ مِن نَفسِکَ ما قیلَ فیکَ فَسُقوطُکَ مِن عَینِ اللّه ِ جَلَّ و عَزَّ عِندَ غَضَبِکَ مِنَ الحَقِّ أعظَمُ علَیکَ مُصیبَةً مِمّا خِفتَ مِن سُقوطِکَ مِن أعیُنِ النّاسِ ، و إن کُنتَ على خِلافِ ما قیلَ فیکَ فثَوابٌ اکتَسبتَهُ مِن غَیرِ أن یَتعَبَ بَدَنُکَ

و اعلَمْ بأنّکَ لا تکونُ لنا وَلِیّا حتّى لَوِ اجتَمعَ علَیکَ أهلُ مِصرِکَ و قالوا : إنّکَ رجُلُ سَوءٍ لَم یَحزُنْکَ ذلکَ ، و لَو قالوا : إنّکَ رجُلٌ صالِحٌ لَم یَسُرَّکَ ذلکَ ، و لکنِ اعرِضْ نَفسَکَ على کِتابِ اللّه ِ ؛ فإن کنتَ سالِکا سَبیلَهُ ، زاهِدا فی تَزهِیدِهِ ، راغِبا فی تَرغیبِهِ، خائفا مِن تَخویفِهِ ، فاثبُتْ و أبشِرْ ، فإنّهُ لا یَضُرُّکَ ما قیلَ فیکَ ، و إن کنتَ مُبائنا للقُرآنِ فما ذا الّذی یَغُرُّکَ مِن نَفسِکَ ؟ ! . »(۴)

در باره ‏آنچه در خصوص تو مى‏گویند بیندیش اگر آنچه درباره‏ات مى‏گویند در خودت‏ دیدى بدان که سقوط تو از چشم بیناى خداوند عزو جل در هنگامى که براى ‏کار درستى خشم کردى مصیبتى بزرگتر است برایت از این که بیم دارى از چشم مردم بیفتى و اگر بر خلاف واقع گفته‏اند این خود ثوابى است که بى‏رنج‏ آن را به دست آورده‏اى.

و بدان که تو دوست و پیرو ما نیستى مگر آن گاه که اگر همه همشهریانت بر ضد تو همداستان شوند و بگویند: تو مرد بدى هستى، این سخن تو را اندوهگین نسازد و اگر بگویند: تو مرد خوبى هستى، این سخن شادمانت نگرداند.

بلکه خودت را با قرآن بسنج، اگر پوینده راه آن بودى و به آنچه به بى اعتنایى بدان فراخوانده است بى اعتنا و به آنچه بدان ترغیب کرده است راغب بودى، پس پایدارى کن و خوش باش؛ زیرا که آنچه درباره تو گفته شده به تو زیانى نرساند و اما اگر از قرآن جدا بودى، چرا باید فریب نفست را بخورى.


ویژگی های شیعیان واقعی:

جابر بن یزید جعفى (ره) می گوید: امام محمد باقر(ع) به من فرمود:
اى جابر آیا براى تشیّع همین بس است که کسى ادعا کند محبت ما اهل‌بیت را؟!
سوگند به خدا که شیعیان ما نیستنـد مگر افرادى که تقواى خدا پیشه گیرند و او را اطاعت کنند.

شیعیان ما شناخته نمى‏شوند مگر به تواضع و خشوع دل،و نگاه‌دارى امانت،به زیاد یاد خدا کردن، به زیاد روزه گرفتن، نماز خواندن، احسان به پدر و مادر، مراعات فقراى همسایگان، از حال آنها با خبر بودن، از حال مسکینان و قرض داران و یتیمان با اطلاع بودن، و به آنها رسیدگى کردن، و در گفتار از راستى تجاوز نکردن، و تلاوت قرآن کردنو زبان را از گفت‌وگوى با مردم مگر چیزهایى که راجع به خیر آنها است بازداشتن و افراد امین و مورد اعتماد اقوام خود بودن در همه چیزها.(۵)


پی نوشت ها:
۱-(تنقیح المقال ، ج ۱، ص ۲۰۲.)
۲_(مناقب ، ج ۴، ص ۲۱۱.)
۳_(رجـال کـشـى ، ص ۴۸۵ و سـه نـفـر دیـگـر: سـلمـان فـارسـى ، السـیّد، و یونس بن عبدالرحمن.)
۴_(تحف العقول/ ۲۸۴)
۵. اصول کافى جلد ۳ صفحه ۱۱۸)