سجده موجودات

[گل مريم]

سجده موجودات

معنى لغوى سجده

راغب در (المفردات ) مى گويد:
((السجود، اصله : التطامن و التذلل و جعل ذلك عبارة عن التذلل لله و عبادته و هو عام فى الانسان و الحيوانات و الجمادات و ذلك ضربان : سجود باختيار، و ليس ذلك الا للناس ... و سجود تسخير، و هو للانسان و الحيوانات و النبات ...))

اصل كلمه سجود بمعنى سر فرود آوردن و اظهار خوارى كردن است و اين كلمه جهت تعبير از خوارى در مقابل حق و عبادت او قرار داده شده است . و آن شامل انسان و حيوانات و جمادات مى گردد. و آن سجود بر دو قسم است : سجود اختيارى كه مخصوص انسان است ... و سجود تسخيرى كه بر انسان و حيوانات و نباتات صدق مى كند...

جوهرى در (صحاح اللغة ) مى گويد:
((سجد: خضع ... و منه سجود الصلاة و هو وضع الجبهة على الارض ...)).
سجده كرد، يعنى : خضوع و فروتنى نمود... و از همان ماده است ، سجده نماز و آن بمعنى : قرار دادن پيشانى بر زمين است ...

همين معنى براى سجده در (القاموس المحيط) فيروزآبادى نيز آمده است .

در (المصباح المنير) فيومى آمده است :
((سجد سجودا: تطامن و كل شيى ء ذل فقد سجد... و سجد البعير خفض ‍ رأسه عند ركوبه و سجد الرجل وضع جبهته بالارض . و السجود لله تعالى فى الشرع عبارة عن هيئة مخصوصة ...)).
سجده نمود يعنى سر فرود آورد و خضوع كرد و هر چيزى كه رام شود و ذليل گردد همانا سجده نموده است ... و شتر سجده نمود سرش را هنگام سوار شدن بر او، فرود آورد. و مرد سجده كرد يعنى پيشانى خود را بر زمين نهاد. و سجود براى خداوند تعالى در شرع عبارتست از يك هيئت و شكل مخصوص ....

[گل مريم]

مراد از سجده موجودات

سجده موجودات در برابر حق تعالى خضوع و رام بودن آنان در مقابل خالق خويش است بگونه اى كه هيچگاه از اراده او سرپيچى نمى نمايند. استعمال كلمه سجود در اين معنى بنحو حقيقت مى باشد.

سجده انسانها و برخى از موجودات گاهى به معنى بر زمين افتادن و سر به خاك ساييدن هم استعمال گشته كه اين معنى براى كلمه سجود مجاز شمرده مى شود. بنابراين حقيقت معنى سجده همان فرمان بردارى و خضوع و رام بودن موجودات در برابر خداوند مى باشد و بر خاك افتادن ظاهرى ، يكى از نمودهاى سجده است كه حكايت از خضوع و كرنش ‍ مى نمايد و بهمين سبب سجده ناميده شده است . استعمال سجده در اين كيفيت و حالت مخصوص ، استعمال مجازى ناميده مى شود.

همانگونه كه در گذشته اشاره شد، موجودات عالم بنا به اقتضاى وجودى خويش داراى يك نحوه از شعور و ادراك بوده و بحسب آن شعور، از خالق خويش فرمان بردارى نموده و از اراده او سرپيچى نمى كنند.

خضوع آنان در برابر اراده حق كه در مقام مدح و ثناى آنها در قرآن و روايات بكار رفته است به لحاظ همان شعور ذاتى آنان مى باشد.

[گل مريم]

سجده موجودات در قرآن كريم

((الم تر ان الله يسجد له من فى السموات و من فى الارض و الشمس و القمر و النجوم و الجبال و الشجر و الدواب و كثير من الناس و كثير حق عليه العذاب ...))^{(حج / 18)}.
آيا نمى نگرى كه هر آنكه در آسمانها و زمين است و نيز خورشيد و ماه و ستارگان و كوه ها و درختان و همه جنبندگان و بسيارى از مردم و بسيارى كه عذاب بر آنان ثابت گشته است براى خداوند سجده مى كنند...

((و لله يسجد من فى السموات و الارض طوعا و كرها و ظلالهم با لغدو و الاصال ))^{(رعد / 15)}.
((و هر آنكه در آسمانها و زمين است به همراه سايه هايش در هر صبح و شامگاهان از روى ميل يا اكراه براى خداوند سجده مى كنند)).

((اولم يروا الى ما خلق الله من شيى ء يتفيؤا ظلاله عن اليمين و الشمائل سجدا لله و هم داخرون . و لله يسجد ما فى السموات و ما فى الارض من دابة و الملائكة و هم لايستكبرون ))^{(نحل / 9 - 48)}.
آيا به مخلوقات خدا نظر نيانداخته اند تا ببينند كه هر موجودى چگونه سايه خود را از راست و چپ سجده كنان گسترانيده و همگى در مقابل حق فروتن مى باشند. و هر آنچه در آسمانها و زمين است از جنبندگان و فرشتگان بدون هيچ تكبرى براى خداوند سجده مى نمايد.

((و النجم و الشجر يسجدان ))^{(الرحمن / 6.)}.
و گياه و درخت هم در مقابل حق سجده مى كنند

   

نام كتاب : تسبيح موجودات
نام نويسنده : محمد جواد اسعدى