مرگ

[گل مريم]

كيفيت قبض روح‏


در كيفيت قبض روح، درضمن احاديث معراج آمده است كه حاصلش اين است:

لوحى جلوى حضرت عزرائيل است كه نام همه افراد در آن ثبت شده، هر كس اجلش برسد، اسم او پاك مى‏ شود و فوراً عزرائيل در آن واحد، قبض روحش مى‏ كند. ممكن است هزارها نفر نامشان پاك شود و عزرائيل هم قبض روحشان نمايد، تعجبى ندارد؛ مثل بادى كه هزار چراغ را يك مرتبه خاموش كند. همه به خدا بر مى ‏گردد. عزرائيل قبض روح مى‏ كند؛ اما در حقيقت خدا ميرانده؛ چون از طرف خداوند جل و علا است و از اين رو قرآن مجيد قبض روح را به خدا نسبت داده است‏^{( الله يتوفى الانفس حين موتها... زمر 42. )}.

و در جاى ديگر نسبت به عزرائيل داده است‏^{(قل يتوفكم ملك الموت الذى وكل بكم... سجده:11. )}.

و در جاى ديگر به ملائكه‏^{( فكيف اذا توفتهم الملائكة... محمد (صلى الله عليه و آله و سلم): 27. )} كه اعوان و انصار عزرائيل‏ اند، هر سه صحيح است؛ چون عزرائيل و اعوان و ياران او به امر خداوند جانها را مى‏ گيرند، مانند سلطانى كه به وسيله لشكر و سردارانش كشورى را فتح مى‏ كند، پس صحيح است كه گفته شود لشكر فلان كشور را فتح كرد؛ چنانچه اگر بگويند فلان سردار فتح كرد، نيز درست است و در حقيقت سلطان كه تدبير و حكمرانى لشكر با او است فتح كرده است و اين مثال براى نزديك شدن مطلب به فهم است و گرنه اصل مطلب از اينها بالاتر است.


بالجمله، خداست كه در موقع مرگ، جان را مى‏ گيرد؛ ولى متوجه باشيد كه پروردگار عالم دنيا را دار اسباب قرار داده، از آن جمله براى مرگ هم اسبابى معين فرموده؛ مانند از بام افتادن، مريض شدن، كشته شدن و غيره؛ البته اينها بهانه و سبب است؛ چون بسيارى هستند كه مرضهاى سخت‏تر از او هم داشتند و نمردند، پس اين به تنهايى موجب مرگ نمى‏ شود. اگر پيمانه عمرش تمام شده باشد، جانش را پروردگار عالم قبض مى‏ فرمايد و گرنه چه بسيار اشخاصى كه صحيح و سالم بودند و بدون هيچ گونه سابقه كسالتى مردند.