تفسیر سوره لقمان

[عزیزانی]

سوره مبارکه لقمان



جزو ء خلاصه شده از تفسیر سوره مبارکه لقمان

شروع میکنم با نام خداوند هستی بخش مهربان



نام سوره:

1-سوره لقمان
2-در تمام قرآن 2 بار این کلمه آمده آن هم در این سوره
3-مواعظ ونصایح لقمان از آیه 12 تا 19 است (8آیه)
4-لذا بخاطر تجلیل از مقام :1*معنوی
2*علمی
3*عظمت
این سوره لقمان نامیده شد.




لقمان :

1- مرد حکیمی بود که سخنان حکمت آمیز بیان میکرد
2-به نظر جمعی از دانشمندان پیامبر بود.



آیات این سوره :

1-قاریان حجاز 23 آیه

2- اکثر قراء 34 آیه


سوره لقمان :
1-قبل از هجرت در مکه نازل شده

2-آیات 27 تا 29 (3 آیه) آیات مدنی است

سوره لقمان:
1-بعد از سوره روم
2-قبل از سوره سجده

[عزیزانی]

محتویات سوره لقمان:

1-اشاره به عظمت واهمیت قرآن ونقش سازنده واهداف عالیه آ دارد.
2-انسانها را به دو گروه تقسیم می کند:
1*نیکو کاران وصالحان
2*گمراهان ومستکبران وصفات وعافیت آنها را در دنیا وآخرت شرح میدهد.

3-زمین و آسمان بدون تکیه گاه وبدون ستون (آیه 10 جاذبه زمین را بیان میکند)

4-نصایح لقمانبه فرزندش(8 آیه) از 12 تا 19

5-حقوق والدین ولزوم اطاعت از فرمان آنها

6-ترسیمی از وسعت جهان واسرار وپدیده های غیر قابل شمارش تبین کتاب تکوینی که با قدرت اللهی نگاشته
اوراق آن بیشمار است هر ورقش سطوری بیشمار دارد ودر هر سطرش کلمات بیشماری
بطوریکه تمام مردم روی زمین نویسنده درختان جنگلها قلم ودیده ها مرکب باشد باز توان نوشتن وبه پایان رسانیدن این چنین کتابی را نخواهد داشت.

7-ارائه آیات ونشانه های توحید خداشناسی قدرت وعظمت اللهی دلائل وبراهین وجود خ0داوند تعالی است.

8-انسان تا گرفتار مصائب وبلاهاست عاجز ودرمانده است تمام اتکا وامیدش به خداست
آنگاه که رهایی پیدا کرد والطاف خدا را به فراموشی میسپارد وناسپاسی میکند.

9-احوال دهشت انگیز قیامت که نباید انسان را غافل کند.

10- پنج علم از علوم اختصاصی خداوند است وغیر او کسی از آن اطلاع ندارد:



عبارتند از:
1. رستاخیز
2.نزول باران وتعداد قطرات وآثار وخصوصیات آن
3.آنجه در رحم مادران است
4.فردا چه سرنوشتی در انتظار ماست
5. انسان در کجا وچگونه خواهد مرد.



آغاز وفرجام این سوره:

سوره لقمان با حروف مقطعه الم وبا توجه دادن انسان به عظمت وآیات حکیمانه قرآن
وبا اشاره واهداف وآثار آن در جامعه آغاز میشود.

باذکر 5 موضوع که علم آنها اختصاص به خدا دارد پایان میپذیرد.

[عزیزانی]

تفسیر نمونه:

مشهور مفسران در مکه نازل شده
شیخ طوسی(تبیان)
آیه 4 را استثنا کرده
به خاطر اینکه خدا از نماز وزکات صحبت کرده


فخر رازی :
علاوه برآیه 4 آیه 27 را هم استثنا کرده
از علم وسیع خدا صحبت کرده



محتوای سوره:

1-بعد از ذکر حرف مقطعه عظمت قرآن وهدایت ورحمت بودن آن برای مومنان وسخن از کسانی که لجاجت میکنند.
وبا ایجاد سر گرمی ها دیگران را از قرآن منحرف میکنند.

2- نشانه های خدا در آفرینش آسمان -کوه-زمین-جنبندگان-نزول باران وپرورش گیاه

3-حکمتهای لقمان به فرزند خود
از توحید ومبارزه با شرک شروع شد با توصیه به نیکی به والدین وامر به معروف ونهی از منکر
وشکیبایی در برابر حوادث سخت وخوشرویی با مردم وتواضع وفروتنی واعتدال در امور

4-دلایل توحید سخن از تسخیر آسمان وزمین وعلم بی پایان خدا

5-معاد وزندگی پس از مرگ


فضیلت سوره لقمان:
پیامبر (ص)فرمودند:کسی که سوره لقمان را بخواند لقمان در قیامت رفیق ودوست اوست
وبه عدد کسانیکه کارنیک یا بد انجام بدهند(به حکم امر به معروف ونهی از منکر در برابر آنها)
ده حسنه به او داده میشود.

روایت از محمد باقر علیه السلام:
کسی که سوره لقمان را در شب بخواند 30 فرشته را مامور حفظ او تا به صبح در برابر شیطان ولشکر شیطان میکند
واگر در روز بخواند 30 فرشته را تا غروب مامور محافظت از او در مقابل لشکر شیطان میشوند.

[عزیزانی]

شروع میکنم با نام خداوند هستی بخش مهربان

1-الم:
* عظمت قرآن واهمیت آن بیان میشود.
*این آیات که از حروف الفبای ساده تشکیل شده محتوی بزرگ وعالی دارد که سرنوشت انسان را دگرگون میکند.


2-تلک آیات الکتاب الحکیم
تلک:
اشاره به دور
کنایه از عظمت این آیات گویی در اوج آسمانها ونقطه دوردست است.


چرا کتاب را به حکیم وصف کرده؟

1-بخاطر استحکام ومحتوای آن است:
الف-هرگز باطل به آن راه پیدا نمی کند.
ب-هر گونه خرافه را از خود دور میسازد.
ج-جز حق نمیگوید وجز به راه حق دعوت نمی کند.

2- قرآن دانشمند حکیمی است در عین خاموشی
-با هزار زبان سخن میگوید
-تعلیم میدهد
-اندرز می دهد
-تشویق میکند
-داستانهای عبرت انگیز بیان می کند


هیچ مانعی ندارد که هر دومعنا حکمترا در نظر بگیریم

[عزیزانی]

شروع میکنم با نام خداوند هستی بخش مهربان

1-الم:
* عظمت قرآن واهمیت آن بیان میشود.
*این آیات که از حروف الفبای ساده تشکیل شده محتوی بزرگ وعالی دارد که سرنوشت انسان را دگرگون میکند.

---------------------------------------
2-تلک آیات الکتاب الحکیم

تلک:
اشاره به دور
کنایه از عظمت این آیات گویی در اوج آسمانها ونقطه دوردست است.

---------------------------------------
چرا کتاب را به حکیم وصف کرده؟

1-بخاطر استحکام ومحتوای آن است:
الف-هرگز باطل به آن راه پیدا نمی کند.
ب-هر گونه خرافه را از خود دور میسازد.
ج-جز حق نمیگوید وجز به راه حق دعوت نمی کند.

2- قرآن دانشمند حکیمی است در عین خاموشی
-با هزار زبان سخن میگوید
-تعلیم میدهد
-اندرز می دهد
-تشویق میکند
-داستانهای عبرت انگیز بیان می کند


هیچ مانعی ندارد که هر دومعنا حکمترا در نظر بگیریم

[عزیزانی]

3/هدی ورحمه للمحسنین

در این آیات هدف نهایی نزول قرآن بیان میشود.

هدف: هدایت ---رحمت برای نیکوکاران است

هدایت مقدمه رحمت است.


انسان در پرتو قرآن :
1- حقیقت را پیدا میکند.
2-اعتقاد به آن پیدا می کند.
3-عمل به آن میکند.


پذیرش حق مایه هدایت
مرحله ایمان بشارت
عمل صالحرحمت است
4-به دنبال آن رحمت واسعه ونعمت بی پایان را در بر دارد.


قرآن :
1- دراین آیه هدایت ورحمت برای محسنین
2--درسوره نمل هدایت وبشارت برای مومنین
3- بقره متقین


بنابر این سه آیه فوق ،سه مرحله پی در پی از مراحل تکامل بندگان خدا را بازگو می کند مرحله پذیرش حق -مرحله ایمان - ومرحله عمل
وقرآن در این سه مرحله به ترتیب مایه (هدایت-بشارت ورحمت )است.



تفاوت تعبیر برای این است که انسان بدون تقوا :
1-روح پذیرش حقایق را پیدا نمی کند.
2- لذا هدایتی هم نمی باشد.

[عزیزانی]

الذین یقیمون الصلاه ویوتون ازکاه وهم بالاخره هم یوقنون(4)

کسانی که برپا می دارند نماز را ومیپردازند زکات را وایشان به آخرت ایشان یقین دارند.

آیه محسنین را به سه گروه تقسیم میکند:

1-آنها نماز به پا می دارند ارتباط با خدا

2-زکات می دهند ارتباط با خلق خدا

3-به آخرت یقین دارند انگیزه برای پرهیز از گناه




اولئک علی هدی من ربهم واولئک هم المفلحون(5)

آنان بر هدایتی از جانب پروردگارشان هستند وآنان ایشانند که رستگارانند.

سرانجام محسنین


آنها که بر طریق هدا یتند:

1-هدایت از طرف پروردگار تضمین شده است.

2-علی هدایت راهبر است وبر این مرکب مسلطند.





از اینجا معلوم میشود هدایت:

1/در ابتدای سوره لقمان پذیرش حق است.

2/در اینجا (آیه 5) برنامه وصول به مقصد است.


اولئک هم المفلحون :

1*اینجا حصر است آنان ایشانند که رستگارانند
2*تنها راه رستگاری همین است راه نیکو کاران است



راه نیکوکاران :
*کسانی که با خدا وخلق ارتباط دارند.
*راه کسانی که مبداءومعاد ایمان دارند.

[عزیزانی]

ومن الناس من یشتری لهو الحیث لیضل عن سبیل الله بغیر علم ویتخذ ها هزوا اولئک لهم عذاب مهین (6)

واز مردم بعضی معامله میکنند سخنان باطل را تا گمراه کنند از راه از روی جهل ونادانی

ومیگیرند آن را به عنوان مسخره ، برای آنها عذاب خوار کننده است.


المیزان::
لهو: به معنای هر چیزی که آدمی را از مهمش بیاندازد.

لهو الحیث: سخنی است که آدمی را از حق منصرف نموده وبه خود مشغول سازد مانند حکایات خرافی داستانهایی که آدمی را به فسق وفجور برساند.

نمونه:
لهو الحدیث:معنای وسیعی دارد هر گونه سخن یا آهنگ سرگرم کننده وغفلت زا که انسان را به بیهودگی یا گمراهی میکشاند را در برمیگیرد.


لهو الحدیث:
1*آهنگ های شهوت آلود یا غنا باشد.
2*خواه سخنانی که از طریق محتوی انسان را به بیهودگی وفساد سوق می دهد نه اطریق آهنگ.
3*گاه از طریق آهنگ وسخنان بیهوده باشد مثل اشعار عاشقانه خوانندگان که هم محتوی وهم آهنگش گمراه کننده است.
4* داستانهای خرافی که سبب انحراف مردم از راه مستقیم است.
5*سخنان سخریه آمیزی که به منظور محو حق وتضعیف پایه های ایمان مثل ابوجهل
که نقل می کنند که میگفت آیا میخواهید زقوم محمد(ص) که شما را به آن تهدید میکند نشان دهم
(کره وخرما را میخرید ومیگفت این زقوم است)
6* در احادیث ائمه تعابیر دیگر دیده میشود
امام صادق علیه السلام میفرماید:
مجلس غنا وخوانندگی لهو وباطل مجلسی است که خدا به اهل آن نظر نمی کند آنها را مشمول لطفش قرار نمی دهد.



این مصداق همان چیزی است که خداوند فرمود:بعضی مردم هستند که سخنان بیهوده را خریداری میکنند تا مردم را گمراه کنند.

[عزیزانی]

غنا چیست؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟

غنا:
معنای خاص: آهنگهای تحریک آمیز شهوت آور متناسب با مجالس فسق وفجور.
معنای عام:
غنای حرام
غنای حلال : 1* صدای خوش که مفسده انگیز نیست 2* متناسب با مجالس فسق وفجور نباشد.


در حرام بودن غنا اختلاف نیست بلکه در تفسیر آن است.

تفسیر نمونه:
غنا مصادیق مشکوک هم دارد . انسان نمیداند فلان صوت مناسب مجالس فسق وفجور هست یا نه؟
حکم برائت ومحکوم به حلیّت است. پس آهنگهای مجالس میادین ورزشی حرام نیست.

فلفسفه غنا:
مفاسد غنا:
1- تشویق به فساد اخلاقی (بسیاری از افراد تحت تاثیر آهنگهای غنا راه تقوا را رها کردند وبه شهوات وفساد روی آوردند.
جراید است که در جایی آهنگ بوده ودختران وپسران بخ هم حمله ور شدند.
در تفسیر روح المعانی سخنی از سران بنی امیه نقل میکند از غنا بپرهیزید چون شخصیت را درهم میشکند
جانشین شراب میشود وهمان کاری را میکند که مستی انجام میدهد.

2- غافل شدن از یاد خدا :غنا انسان را آنچنان مست میکند که از یاد خدا غافل میسازد .



لهو الحدیث:
1* یکی از عوامل ضلالت از سبیل الله است.
2* موجب عذاب اللهی است


امام علی علیه السلام میفرماید:
کل ما الهی عن ذکر الله فهو من المیسر ( هرچیزی که انسان را از یاد خدا غافل میکند آن در حکم قمار است.)

[عزیزانی]

حکم کلی حرمت غنا

حرمت غنا :غنا به طور اجمال از نظر مشهور علمای شیعه حرام وشهرتی در حد اجماع واتفاق دارد.

اهل سنت هم همین عقیده را دارند هر چند استثنا دئاتی قائل شده اند که از بحث ما خارج است.

قرطبی معتقد است اگر شامل اشعار عاشقانه در مورد زنان وتوصیف زیبایی های آنها وذکر شراب ومحرمات دیگر باشد

همه ی علما در حرمت آن متفقند چون مصداق لغو و غنای مذموم است.

اما در اعیاد وجشنهای عروسی -برای حفر خندق- یا تحریک شتران میخوانند اشکالی ندارد.

وخواندن حدی (آواز مخصوص) برای شتران اصلا غنا نیست.


دلایل تحریم غنا:
1- ومن الناس من یشتری لهو الحدیث / 6 لقمان/

2-واجتنبوا قول الزور /حج30/ امام صادق(ع) میفرمایند:قول الزور سخن باطل همان غنا ست

3-والذین لا یشهدون الزور /فرقان72/ زور معنای غنا دارد

4-جابربن انصاری از پیامبر (ص)نقل میکند:کان ابلیس اول من تغنی(شیطان اولین کسی بود که غنا خواند.)

5- امام صادق(ع):الغنا بیت الغنا لاتومن فیه الفجیعه ولاتجاب فیه الدعوه ولا یدخله الملک

خانه ای که در آن غنا باشد ایمن از مرگ ومصیبت دردناک نیست ودعا در آن به اجابت نمی رسد وفرشتگان وارد آن نمیشوند.

6-امام صادق(ع):الغنا یورث النفاق ویعقب الفقر (غنا روح نفاق را پرورش میدهد وفقر وبدبختی را می آورد.

7-امام صادق(ع):المغنیه ملعونه ومن ادّاها ملعون وآکل کسبها ملعون
(زن خواننده وکسی که اجرتی به او میدهد وکسی که آن پول را مصرف می کند ملعون ودور از رحمتند.)

8-ابن مسعود از پیامبر(ص):نقل میکند:الغنا ینبت النفاق فی القلب کما ینبت الماء البقل
(غنا روح نفاق را در رقلب پرورش می دهد همانگونه آب گیاه را)




روایات اهل تسنن:

از ابوحنیفه راجب غنا سوال کردند گفت:ینبت النفاق (روح نفاق را در آدمی میر ویاند.)

مالک از علمای تسنن در جواب این سوال گفت:یفعل الفسّاق (فسّاق انجام میدهند.)

شافعی میگوید:شهادت اصحاب غنا قبول نیست.

​