مــعــارفــے از ســوره هاے قــرآن (ســوره ڪــهف)

[دژدان]

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ

مــعــارف قــرآن
جــلــد 4
نــویــســنــده: جــمــعــے از نــویــســنــدگــان
فــصــل اول
مــعــارفــے از ســوره ڪــهف

[دژدان]

مبنای تکلیف

حضرت موسى براى بار دوم، قول صبر و سكوت مى‌دهد، ولى وقتى كار بظاهر خلاف شرع دوم را مى‌بيند كه قبيح‌تر از كار اول است، شديدتر اعتراض مى‌كند و حضرت خضر هم مثل دفعه قبل، او را در اعتراض كردن معذور مى‌شمرد، به اين دليل كه حقيقت را نمى‌داند.
و امّا افعال حضرت خضر؛ گرچه معيوب كردن كشتى در نگاه اول، كارى ناپسند بود ولى چون مى‌توانست با اين معيوب كردن جزئى، آن كشتى را از غصب شدن توسط پادشاه ستمگر برهاند، اين كار براى حفظ آن مصلحت جايز و لازم بود و هيچ قبحى نداشت؛ همچنان كه كشتن يك فرد نيز در نگاه اول محكوم بود ولى خضر مى‌دانست كه اين فرد در صورت زنده‌ماندن كافر مى‌شود و دو انسان مؤمن را كافر مى‌كند، از اين رو كشتن او براى وى، به امر خدا جايز و لازم بود و ساختن ديوارى شكسته در شهرى كه مردم آن اهل كرامت‌هاى اخلاقى، از جمله ميهمان نوازى نبودند نيز در نگاه اول كارى‌ 
لغو بود ولى او ديوار را به خاطر محفوظ ماندن گنج يتيمان فردى صالح، تعمير كرد و كارى پسنديده انجام داد و حضرت موسى نيز وقتى وجه اين اعمال را شنيد، قانع شد.

#در_ادامه: درس مهم داستان
1397/08/07
21
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

درس مهم داستان

درس مهم اين داستان آن است كه افراد نبايد در مقابل اعمالى كه بظاهر خلاف شرع يا عقل است، ساكت بنشينند و اولياى امور نيز نبايد اين اعتراضها و انتقادها را ناپسند شمرده و سركوب كنند، بلكه بايد با توجيه منطقى، افراد را قانع سازند.

ادب بندگى‌ حضرت خضر

وقتى تفسير كارهايش را بيان مى‌كند، در #مورد_اول معيوب كردن كشتى مى‌گويد: من آن را معيوب كردم، معيوب كردن نيز كار زشتى است- گرچه در اينجا به خاطر غايت و هدف، يك كار خير محسوب مى‌شود- ليكن نبايد اين كار زشت را به خدا نسبت داد. در #مورد_دوم مى‌فرمايد:
«ما ترسيديم كه اين فرزند پدر و مادر را به كفر وادارد». در اينجا ضمير متكلم مع الغير به كار رفته است چون «بيم كافر شدن پدر و مادر» هم از جانب عبد و هم از جانب پروردگار صحيح است، زيرا خداوند به مقتضاى رأفت و رحمتش، نمى‌خواهد بندگانش كافر شوند. در #مورد_سوم نيز فرمود: «خداوند خواست كه آنها به سن بلوغ برسند و گنجشان را استخراج كنند» چون رسيدن آنها به سن بلوغ، فقط به اراده خداست و اراده ديگرى در آن تأثير ندارد.
پس #مورد_اول، خود به خود كارى شرّ و قبيح بود و #مورد_دوم، خيرِ آميخته به شرّ بود و #مورد_سوم خير محض بود و حضرت خضر كه پرورده درگاه خداوند بود، مورد #اول را به خود نسبت داد و #دوم را از جهت خيرش به خداوند و از جهت شرّش به خود و مورد #سوم را فقط به خداوند نسبت داد و اين تعليمى است با ارزش.

#در_ادامه: زيانكاران خودپسند
1397/08/08
20
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

زيانكاران خودپسند

«قُلْ هَلْ نُنَبِّئُكُمْ بِالْاخْسَرينَ اعْمالًا الَّذينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِى الْحَيوةِ الدُّنْيا وَ هُمْ‌ يَحْسَبُونَ انَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعاً» (كهف، آيات 103- 104)
بگو آيا به شما خبر دهيم كه زيانكارترين (مردم) كيانند، آنان كه تلاشهايشان در زندگى دنيا گم و (نابود) شده با اين حال گمان مى‌كنند، كار نيك انجام مى‌دهند!

بطور معمول، زيان وقتى تحقق مى‌يابد كه انسان به سود مورد نظر خود نرسد، و خسران وقتى تحقق مى‌يابد كه انسان نه تنها به سود مورد نظر خود نرسيده، بلكه قدرى از سرمايه خود را نيز از دست داده باشد.
گاهى خسران و زيان به علت بى‌تجربگى و نداشتن مهارت كافى و يا حوادث غيرمنتظره حاصل مى‌شود كه بطور معمول اين نوع خسران و زيان با اندوختن تجارب و كوشش و تلاش بيشتر قابل جبران است، ولى گاهى انسان سرمايه خود را در راهى به كار مى‌گيرد كه در واقع غير زيان حاصلى ندارد و فرد خيال مى‌كند كه سود كرده است و اين نوع خسارت و زيان نه تنها قابل جبران نيست بلكه هر روز دامنه آن زيادتر هم مى‌شود، از اين رو، خداوند متعال افرادى را كه در مسير باطل گام بر مى‌دارند و خيال مى‌كنند كه در مسير حق هستند و كارشان نيكوست، زيانكارترين مردم معرفى مى‌كند؛ زيرا اگر كسى مرتكب گناهى شود و بداند كه خلاف كرده است، سرانجام به حق روى مى‌آورد و توبه مى‌كند، ولى اگر گناه كرده و خيال كند كه كار نيكو انجام مى‌دهد، نه تنها در صدد جبران بر نمى‌آيد، بلكه با شدّت هر چه تمامتر به كار خود ادامه مى‌دهد و مصداق زيانكارترين مردم خواهد شد.

#ادامه_دارد...
1397/08/09
20
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

زیانکاران خودپسند

در روايات اسلامى، تفسيرهاى گوناگونى براى «اخْسَرينَ اعْمالًا» آمده است كه هر يك اشاره به مصداق روشنى از اين مفهوم وسيع دارد بى آنكه آن را محدود كند.
از جمله، در روايتى از حضرت على عليه السلام مراد از «اخْسَرينَ اعْمالًا» يهود و نصارا دانسته شده كه در آغاز، بر حق بودند، سپس بدعتهايى در دين گذاردند، در حالى كه اين بدعتها، آنان را به انحراف كشانيد و گمان مى‌كردند، كار نيكى انجام مى‌دهند.
در حديث ديگرى نيز منظور از آن را رهبانها و گروههاى بدعتگزار از مسلمانان دانسته‌اند و در بعضى از روايات، منظور از آن را منكران ولايت حضرت على (ع) تفسير كرده‌اند.

#در_ادامه: ريشه زيانكارى‌
1397/08/10
20
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

ريشه زيانكارى‌

اينك جاى اين سؤال است كه چرا عدّه‌اى با اينكه در راه باطل گام بر مى‌دارند، خيال مى‌كنند برحق هستند و اعمالشان نيكوست؟
در جواب بايد گفت: تعقل و تفكر نكردن در تمييز حق از باطل، تعصب بيجا، غرور و تكبر، خودمحورى و حب ذات از مهمترين عوامل پيدايش اين پندار غلط است.
گاهى چاپلوسى ديگران و زمانى در گوشه انزوا نشستن و تنها نزد قاضى رفتن، سبب پيدايش اين حالت مى‌شود و تمام كارها و افكار انحرافى و زشت در نظر او زينت داده مى‌شود تا جايى كه به جاى احساس شرمندگى و ننگ از اين زشتيها، احساس غرور مى‌كند، همان گونه كه قرآن مى‌فرمايد:

«وَ اذْ زَيَّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ فَرَاهُ حَسَناً»
اعمال زشتش در نظرش زينت داده شده و آن را نيكو مى‌پندارد.

در بعضى ديگر از آيات قرآن، عامل تزيين اين زشتيها، شيطان معرفى شده است و بطور مسلم ابزار شيطان در وجود انسان همان خُلق و خوهاى زشت و انحرافى است.
«زَيِّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ اعْمالَهُمْ»
شيطان اعمال مشركان را در نظرشان زينت داده است.

پایان سوره

1397/08/12
20
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

پرسش‌ ها

1- امدادهاى الهى در داستان اصحاب كهف را بر شماريد.

2- آيا ثروت و فرزند، موجب نزديكى انسان به خدا است؟
چرا؟

3- در چه صورت، خداوند بر نعمتى كه به انسان داده است، مى‌افزايد؟

4- چگونه نتيجه ظلم در درجه اول به خود ظالم بر مى‌گردد؟

5- تأثير توجه خلقت در انسان چيست؟

6- چرا موسى (ع) براى يافتن فرد عالم به مجمع‌البحرين رفت؟

7- چرا در ابتدا حضرت خضر (ع) از پذيرفتن تقاضاى موسى (ع) خوددارى كرد؟

8- نكات تربيتى داستان موسى و خضر (ع) را بطور خلاصه بنويسيد.

9- علم حضرت خضر (ع) چه علمى بود؟

10- چه كسانى از ديدگاه قرآن زيانكارترين مردمند؟ چرا؟