معارفی از سوره حج

[گل مريم]

مـــعــارف قــــرآن
جــلــد 4
نــویـــسـنــده: جــمــعــے از نــویــســنــدگـان
فــــصــــل چهارم
مــعــارفــے از ســــوره حج

[دژدان]

دفاع‌

---

«اذِنَ لِلَّذينَ يُقاتَلوُنَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ انَّ اللَّهَ عَلى‌ نَصْرِهِمْ لَقَديرٌ الَّذينَ اخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ الَّا انْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَ لَوْ لا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوامِعُ وَ بِيَعٌ وَ صَلَواتٌ وَ مَساجِدُ يُذْكَرُ فيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثيراً وَ لَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ انَّ اللَّهَ لَقَوِىٌ عَزيزٌ» (حج، آيات 39- 40)

به كسانى كه جنگ بر آنان تحميل مى‌شود، اجازه جهاد داده شد، زيرا مورد ستم قرار گرفته‌اند و خدا بر يارى آنها تواناست. همانهايى كه بناحق از ديارشان رانده شدند (و جرمى نداشتند) جز اينكه مى‌گفتند: پروردگار ما اللَّه است و اگر خداوند بعضى را به وسيله بعضى ديگر دفع نمى‌كرد، ديرها و صومعه‌ها و معابد يهود و نصارا و مساجدى كه نام خدا در آنها بسيار برده مى‌شود، ويران مى‌گرديد و خداوند، كسانى را كه او را يارى كنند (و از آيينش دفاع نمايند) يارى مى‌كند، خداوند قوى و شكست‌ناپذير است.

هنگامى كه مسلمانان در مكه بودند، پيوسته مورد آزار و ضرب و شتم مشركان قرار گرفته، با تنى مجروح و دلى شكسته خدمت پيامبر اكرم (ص) مى‌آمدند و از اين وضع، شكايت مى‌كردند. رسول خدا (ص) نيز آنان را به صبر دعوت مى‌كرد و مى‌فرمود:
من به جنگ‌ مأمور نشده‌ام؛ تا اينكه از مكه به مدينه هجرت نمود و اين آيه نازل گرديد كه اوّلين آيه در مورد جهاد بود.

#در_ادامه: اجازه دفاع‌

1397/11/15
20
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

اجازه دفاع‌

جنگ دفاعى اسلام به خاطر حمايت از مكتب، عقيده و دفاع از مردم و عزت و شرافت اسلامى انجام مى‌شود و چنين دفاعى نه تنها حكم شرع، بلكه مقتضاى فطرت سالم و عقل هر انسان آزاده‌اى است. به همين دليل است كه نخستين حكم جهاد با عنوان «اجازه» بيان شده؛ يعنى پيش از آنكه امر به دفاع نازل شود، مسلمانان بنا بر فطرت انسانى خود مشتاق مبارزه عليه ستمگران بودند و اجازه چنين جهادى را درخواست مى‌كردند. بنابراين، مى‌توان گفت كه حكم دفاع در اسلام، پاسخ مثبت به يكى از نيازهاى فطرى و ارزشهاى ارجمند انسانى است.

فلسفه جهاد

از آيه مزبور [آیات 40_39]استفاده مى‌شود كه تمام مراكز عبادت، در سايه جهاد فى سبيل‌ اللَّه پابرجا و استوار مى‌ماند. «آرى اگر افراد با ايمان و غيور، دست روى دست بگذارند و تماشاچى فعاليتهاى ويرانگرانه طاغوتها و مستكبران و افراد بى‌ايمان و ستمگر باشند و آنها ميدان‌ را خالى ببينند، اثرى از معابد و مراكز عبادت الهى باقى نخواهند گذارد. چرا كه معبدها جاى بيدارى است و محراب ميدان مبارزه و جنگ است و مسجد در برابر خودكامگان سنگر است و اصولًا هر گونه دعوت به خداپرستى بر ضد جبارانى است كه مى‌خواهند مردم آنها را همچون خدا بپرستند و لذا اگر آنها فرصت پيدا كنند، تمام اين مراكز را با خاك، يكسان خواهند كرد. اين يكى از اهداف تشريع جهاد و اذن براى جنگ است.»

#در_ادامه: يارى خدا به مجاهدان‌

1397/11/16
20
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

يارى خدا به مجاهدان‌

در پايان آيه مزبور[آیات 40_39] بار ديگر با تأكيد فراوان وعده نصرت الهى به مجاهدان تكرار شده ...
تا مدافعان خط توحيد تصور نكنند، در ميدان مبارزه حق و باطل و در برابر انبوه عظيم دشمنان سرسخت، تنها و بدون تكيه‌گاه خواهند بود.
از پرتو اين وعده الهى بود كه مدافعان راه خدا در ميدانهاى جنگ على‌رغم اندك بودن بر دشمنان پيروز مى‌شدند، بگونه‌اى كه جز از طريق نصرت و يارى الهى، قابل تفسير و توجيه نبود.

روزى نيكو

«وَالَّذينَ هاجَرُوا فى سَبيلِ اللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوا اوْ ماتُوا لَيَرْزُقَنَّهُمُ اللَّهُ رِزْقاً حَسَناً وَ إِنَّ اللَّهَ اَ وَ خَفُ الرَّازِقغَ لَيُدْخِلَشُ‌مْ مُدْخَلًا يَرْضَوْنَهُ وَ انَّ اللَّهَ لَعَلرٌ حَلرٌ»(حج، آیات 59_58)
و كسانى كه در راه خدا هجرت كردند، سپس كشته شدند يا مردند، خداوند به آنها روزى نيكو مى‌دهد كه او بهترين روزى‌دهندگان است، خداوند آنها را در محلى وارد مى‌كند كه از آن خشنود خواهند شد و خداوند دانش فراوان و شكيبايى بسيار دارد.

#هجرت يا #مهاجرت به معنى ترك كردن و جدا شدن از غير مى‌باشد و در عرف به‌ «رفتن» و «كوچ كردن» از محلى به محل ديگر گفته مى‌شود، ليكن در اصطلاح قرآنى به معنى رفتن از ديار كفر به ديار ايمان است. 

#در_ادامه: شکل های مختلف هجرت

1397/11/17
20
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

شکل های مختلف هجرت

الف_هجرت آفاقى:
انسانى كه براى اصلاح جامعه به مبارزه بر مى‌خيزد، گاه به علت كمبود نيرو و توانايى لازم، عدم رشد فكرى مردم براى درك ضرورت اصلاح و قوى بودن دشمن، در مبارزه خود ناكام مى‌ماند. در اين هنگام، تاكتيك مبارزه اقتضا مى‌كند كه به منظور حفظ نهضت، تأمين امكانات و نيروهاى لازم و فراهم شدن زمينه‌هاى مساعد فرهنگى، از محيط اجتماعى خود به مكان مناسب ديگرى هجرت كند، اگر چه اين كوچ، با سختيها و مشكلات فراوانى از قبيل گرسنگى، آوارگى، فقر، بيمارى و گاهى مرگ، همراه باشد. از اين رو، خداوند فرموده است: كسانى كه در راه خدا هجرت كردند، و سپس (در اين راه) كشته شده، يا با مرگ طبيعى از دنيا رفتند، خداوند به آنان روزى پسنديده عطا خواهد كرد.
نمونه اين نوع هجرت در تاريخ اسلام، هجرت مسلمانان از مكه به حبشه و مدينه بود كه در پيروزى اسلام و مسلمانان نقش بسيار مهمى ايفا كرد.

ادامه دارد...  

1397/11/18
20
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

هجرت آفاقی

مصداق ديگر هجرت آفاقى جايى است كه انسان براى حفظ دين و اعتقاد خود از سرزمينش كوچ كند.
زمانى كه محيط اجتماعى چنان فاسد و گمراه‌ كننده باشد كه امكان هر نوع رشد و تكامل را از انسان سلب كند و آدمى را به فساد و گناه وا دارد و به او ظلم و اجحاف شود، بايستى از آن محيط كوچ كرد كه در غير اين صورت هيچ عذرى پذيرفته نيست.
قرآن در اين باره مى‌فرمايد:

«انَّ الَّذينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ ظالِمى‌ انْفُسِهِمْ، قالُوا فيمَ كُنْتُمْ قالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفينَ فِى الْارْضِ قالُوا الَمْ تَكُنْ ارْضُ اللَّهِ واسِعَةٌ فَتُهاجِرُوا فيها ...»

بى گمان كسانى كه فرشتگان در حالى جانشان را مى‌گيرند كه بر خويشتن ستم كرده‌اند. از آنان مى‌پرسند: در چه حالى بوديد؟ گويند: مستضعفانى در روى زمين بوديم، گويند آيا سرزمين خدا پهناور نبود تا در آن هجرت كنيد؟

#در_ادامه: هجرت انفسی  

1397/11/20
20
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

شکل های مختلف هجرت

الف_هجرت آفاقی

ب_هجرت انفسى:
هجرت انفسى يا هجرت از نفس، هجرتى است كه از درون انسان، يعنى از هواها، خودخواهي ها و دلبستگي هايى كه او را زمين گير كرده و از تكامل باز داشته‌اند آغاز مى‌شود، اين هجرت، مهمترين و بزرگترين مبارزه انسان بر ضد قويترين دشمن خود است كه حتى پيروزى انسان در جهاد بيرونى در گرو اين مبارزه است و به فرموده پيامبراكرم (ص) اين جهاد در مقايسه با جهاد با كافران و طاغوتها، جهاد اكبر است، در روايات نيز چنين آمده است:

«افْضَلُ الْهِجْرَةِ انْ تَهْجُرَ السُّوءَ»

با فضيلت‌ترين هجرت اين است كه از بدى هجرت كنى.

#در_ادامه: هجرت علمى 

1397/11/21
20
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

شکل های مختلف هجرت

الف_هجرت آفاقی
ب_هجرت انفسی

ج_هجرت علمى:
انسان به اقتضاى نيروى كنجكاوى و حقيقت‌ جويى‌اش از اوان كودكى تا مرگ، همواره در حال پژوهش و جستجوست و پرسشهاى او حدى نمى‌شناسد. اين پرسشها براى او چنان با اهميت است كه در صورت لزوم، همانند سلمان و ابوعلى سينا براى يافتن پاسخ به سفرهاى دور و درازى مى‌رود و در اين راه از جان و مال و مقام خود مى‌گذرد و گاهى نيز به حكم مسؤوليت دينى و انسانى‌اش براى نجات جامعه از چنگال جهل و نادانى و در پاسخ به اين نداى قرآنى كه مى‌فرمايد «چرا از هر گروه دسته‌اى به سفر نروند تا دانش دين بياموزند و چون بازگشتند مردم را هشدار دهند» براى تعليم به سرزمينهاى ديگر سفر مى‌كنند كه اين نيز مى‌تواند مصداقى از هجرت در راه خدا باشد.

#در_ادامه: معناى رزق نيكو 

1397/11/22
20
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

معناى رزق نيكو

رزق به عطا و بخششى گفته مى‌شود كه بتوان از آن بهره‌مند شد، خواه طعام باشد يا علم و يا غير آن.
به عقيده عدّه‌اى از مفسران، رزق حسن به نعمتهايى گفته‌مى‌شود كه وقتى چشم انسان به آن مى‌افتد، چنان شيفته آن مى‌شود كه نمى‌تواند ديده از آن برگيرد و به غير آن نگاه كند.
خداوند در آيات فوق، رزق نيكو را پاداش كسانى قرار داده است كه در راه خدا هجرت كرده‌اند و در اين راه شهيد شده يا رحلت كرده‌اند و شايد علّت آن اين باشد كه چون آنان در اين جهان، منزل و مأواى خود را به خاطر خدا ترك گفته‌اند و در اين راه انواع مشكلات و سختيها را تحمّل كرده‌اند، آوارگى و گرسنگى را پذيرفته و محروميتها را با اختيار به دوش كشيده‌اند، خداوند متعال نيز براى جبران آن سختيها، نعمتهايى به آنها وعده مى‌دهد كه از هيچ نظر با نعمتهاى دنيوى، قابل مقايسه نيست؛ زيرا استفاده و لذّتى كه از نعمتهاى دنيوى حاصل مى‌شود، نسبى، ناقص و همراه با خستگى و ملالت است، در حالى كه نعمتهاى بهشتى، جاودان و بى‌پايان و وصف‌ناشدنى است.

#در_ادامه: خداوند بهترين رزّاق‌

1397/11/23
20
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

خداوند بهترين رزّاق‌

خداوند در پايان آيات مزبور، خود را به عنوان بهترين روزى دهنده معرّفى كرده است؛ زيرا
#اول آنكه روزى‌ دهى او از روى علم به نوع نياز موجودات و متناسب با مقدار آن و همسنخ با آن مى‌باشد، در حالى كه روزى ديگران ممكن است هماهنگ با نوع نياز از حيث مقدار و سنخيّت نباشد،
#دوم آنكه، روزى دهىِ او هميشگى است، ولى روزى‌دهىِ ديگران موقّتى است،
#سوم آنكه، روزيى كه ديگران مى‌دهند، ممكن است به خاطر سود شخصى و همراه با منّت و خواهش باشد و حال آنكه خداوند، بى‌آنكه كسى از او بخواهد و حتى قبل از خلقت موجودات و بدون هيچ منّتى روزى آنها را در اختيارشان گذارده است،
#چهارم آنكه، روزيى كه ديگران مى‌دهند، در حقيقت، از خود آنها نيست، چرا كه مالك حقيقى هر چيزى خداوند است.
#پنجم آنكه, خداوند از حيث روزى‌ دهى، لطيف، قوى و عزيز است، يعنى هيچ موجودى از مخلوقاتش كه نيازمند رزق اوست، از وى غايب نيست و از پذيرفتن رزقش سر باز نمى‌زند و به خاطر اينكه قوى است، توانايى روزى‌دادن به بندگانش را دارد و چون عزيز است كسى نمى‌تواند مانع او از اين كار شود.
#ششم آنكه، روزى‌ دهىِ او عام و شامل تمام موجودات‌ است، در حالى كه روزى دهى ديگران به افراد خاصّ و معدودى اختصاص دارد؛ از اين روست كه خداوند، بحق، بهترين رازق است.

#در_ادامه: توصيه‌اى به متخصّصان‌

1397/11/24
20
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

توصيه‌اى به متخصّصان‌

با توجه به آنچه گذشت، معلوم شد كسانى كه براى رضاى خدا ديار و موطن خويش را ترك مى‌گويند و براى پيشبرد اهداف خدايى هجرت مى‌كنند، مورد نظر خاص خداوند هستند و وعده «رزق حسن» شامل حال آنان است كه از آن جمله‌اند كسانى كه «هجرت علمى» انجام دادند، ولى لازم است به اين مهاجران هشدار داد كه: اى عزيزانى كه براى كسب علم و تكنيك، هجرت مى‌كنيد، و به كشورهاى ديگر مى‌رويد، بدانيد كه وعده «رزق حسن» شامل حال شماست، به شرطى كه بعد از كسب علم، به وطن باز گرديد و دانش و تخصص خويش را در راه پيشبرد كشور اسلامى و مسلمانان جهان به خدمت گيريد.
بايد به متخصصان و انديشمندان كشورهاى اسلامى هشدار داد كه مبادا به اميد زرق و برق دنياى ناپايدار، وطن اسلامى خويش راترك كنيد و به كشورهاى غربى و اروپايى برويد و بهره علمى خويش را براى آنان مباح گردانيد و چرخ نظامهاى استكبارى را به چرخش درآوريد و از هموطنان خويش دريغ ورزيد، كه اين خيانتى است به اسلام و مسلمين، و قهر خدا در كمين خائنان است.
همچنين بايد به دولتمردان تذكر داد كه از دانشمندان و متخصصان عالى مقام، قدردانى كنند و امكانات لازم را براى زندگى و تحقيق و تفحص در اختيار آنان قرار دهند تا كشور اسلامى از ثمره علم و دانش آنان هر چه بيشتر بهره‌گيرد.

#پایان_سوره

1397/11/25
20
https://t.me/shahrenuraniquran