معارفی از سوره های قرآن (جزء بیست و شش)

[دژدان]

مـــعــارف قــــرآن
جــلــد 6
نــویـــسـنــده: جــمــعــے از نــویــســنــدگـان
فــــصــــل دوم
مــعــارفــے از جزء 26

معارفی از سوره های احقاف, محمد(ص), فتح, حجرات, ق, ذاریات

[دژدان]

---

بهشت و افق فکری

---

بهشت و نعمتهاى آن هر چه توصيف شوند، براى بشر به درستى قابل درك نيست و حقيقت آن بالاتر از افق فكرى انسان است.
در آيات فوق تصريح شده كه در بهشت نهرهايى از آب، شير، شراب و عسل جارى است و هر كدام از اين نوشيدنيها را توصيف كرده است.
البته توصيفها بيشتر ناظر به نفى جهات نقص و عيب همين نوشيدنيها در دنياست مثلًا آب در اين دنيا ممكن است گل آلود باشد يا شير ترش و بدمزه گردد و ... اما در بهشت اين نوشيدنيها از اين عيوب مبرّاست ولى آيا حقيقت اين نوشيدنيها با اين بيان به طور كامل روشن مى‌گردد؟ واقعيت آن است كه حقيقت نعمتهاى بهشتى را نمى‌توان با الفاظ روزمره زندگى دنيا بيان كرد. اين الفاظ كوچكتر از آن هستند كه بتوانند ترسيم كننده كامل نعمتهاى بهشت باشند بلكه تنها تصويرى جذاب و دورنما از آن حقايق ارائه مى‌دهند. اين معنا در قرآن نيز مورد تصريح واقع شده است:
«هيچ كس نمى‌داند چه نعمتهايى چشم روشن كنى براى آنها نهفته شده، اين پاداش كارهايى است كه انجام مى‌دادند.»
بعضى از مفسران كلمه «مثل» در اين آيه را به معناى اصلى‌اش حمل كرده‌اند نه به معناى وصف و گفته‌اند منظور اين است كه بهشت برتر از آن است كه به وصف درآيد بلكه بايد با آوردن مَثَل آن را به اذهان نزديك كرد و تصوير و دورنمايى از آن ايجاد نمود. 

ادامه:نوشابه های دوزخ

1398/04/19
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

نوشابه های دوزخ

---

در پايان آيه به نوشيدنى اهل دوزخ اشاره شده تا از راه مقايسه اضداد بتوان به نعمتها و عذابهاى بهشت و جهنم شناخت پيدا كرد و آن، نوشيدن آب حميم است، آبى كه به محض خوردن اندرون انسان را متلاشى مى‌سازد و اعضا و جوارحش را از درون پاره پاره مى‌كند.
اين آيه با سبك سؤالى كه انسان را در مقام پاسخ دادن به دقّت وا مى‌دارد، مى‌پرسد:
«آيا كسى كه از نهرهاى آب شيرين، خوش مزه، عسل مصّفى و شراب بهشتى مى‌نوشد و از انواع ميوه‌ها و مغفرت الهى نير برخوردار است بهتر است؟ يا كسى كه آب حميم به او مى‌نوشانند؟»

ادامه:فتح المبین

1398/04/20
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

فتح المبين‌

---

«انَّا فَتَحْنا لَكَ فَتْحاً مُبينَاً لِيَغْفِرَلَكَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ ما تَأَخَّرَوَ يُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ وَ يَهْدِيَكَ صِراطاً مُسْتَقيماً»
ما براى تو پيروزى آشكارى فراهم ساختيم! تا خداوند گناهان گذشته و آينده‌اى را كه به تو نسبت مى‌دهند، ببخشد (و حقانيت تو را ثابت نموده) و نعمتش را بر تو تمام كند و به راه راست هدايتت فرمايد.

در سال ششم هجرى، پيامبر صلى الله عليه و آله با 400 نفر از مسلمانان براى انجام عُمره به سوى مكه حركت كردند. سران قريش بر آن شدند تا از ورود آنان جلوگيرى كنند، وقتى آنان به منطقه «حديبيّه» در بيست كيلومترى شهر مكه رسيدند پيامبر شخصى را به سوى قريش فرستاد تا بدانان اطمينان دهد كه مسلمانان هدف جنگ ندارند و تنها به قصد عمره مى‌خواهند وارد مكّه شوند. پس از اندكى شايع گرديد كه فرستاده پيامبر توسط قريش كشته شده است. از اين رو پيامبر مسلمانان را براى يك نبرد سنگين آماده ساخت و از آنان بيعت گرفت تا با مشركان بجنگند و فرار نكنند.
قريش اين تصميم پيامبر را جدّى گرفتند و سرانجام پيمان صلح منعقد كردند كه در تاريخ اسلام به «صلح حديبيّه» معروف شده و قرآن از آن به فتح‌المبين تعبير كرده است.

ادامه دارد...

1398/04/22
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

فتح المبین

---

اما چرا خداوند متعال اين صلح را فتح آشكار ناميده است؟
دقت در شرايط زمانى و مكانى اين صلح و توجه به آثار بسيار ارزنده آن نشان دهنده «پيروزى بزرگ» بودن آن است پيامبر صلى الله عليه و آله در سالهاى قبل از حديبيّه جنگهاى متعدد با قريش داشته و به خصوص در سال پيش (سال پنجم) همه قريش با متحدانشان مدينه را محاصره كردند. در طى جنگها بسيارى از بزرگان قريش به دست ياران آن حضرت كشته شده و حالا پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله با يارانى كه اندك و آن هم با سلاح مسافر به نزديكى مقر حكومت قريش آمده است از ديد ظاهرى هيچ‌گونه چشم‌اندازى براى زنده برگشتن آنان نبود و كسانى كه ناظر بر واقعه بودند نيز جز نابودى، انتظار ديگرى براى لشكريان اسلام نمى‌كشيدند. آيه زير اين وضعيت را به خوبى تصوير كرده است:
«بَلْ ظَنَنْتُمْ انْ لَنْ يَنْقَلِبَ الرَّسُولُ وَ الْمُؤْمِنُونَ الى‌ اهْليهِمْ ابَداً ...»
ولى شما گمان كرديد پيامبر و مؤمنان هرگز به خانواده‌هاى خود باز نخواهند گشت.

ادامه دارد...

1398/04/23
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

فتح المبین

---

در چنين شرايطى صلح كردن مشركان و چشم پوشيدن آنان از جنگ و درگيرى و سالم ماندن همه نيروهاى اسلام، فتح بزرگى براى مسلمانان محسوب مى‌شد.
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در پاسخ به اعتراض يكى از اصحاب در مورد اين صلح كه گفت: اين چه فتحى است كه ما را از زيارت خانه خدا باز داشت و نگذاشت قربانيهايمان را در قربانگاه ذبح كنيم فرمود:
بد سخنى گفتى! اين (صلح) بزرگترين پيروزى بود كه مشركان راضى شدند بدون برخورد، شما را از سرزمين خود دور كنند و با وجود آن ناراحتى كه از شما ديده بودند به شما پيشنهاد صلح داده تمايل به صلح نشان دهند.
امام صادق عليه السلام نيز در اين‌ باره فرمود:
«وَ ما كانَتْ قَضِيَّةٌ اعْظَمَ بَرَكَةً مِنْها» واقعه‌اى (در تاريخ جنگهاى پيامبر) با بركت‌تر از اين قضيه (صلح حديبيّه) وجود نداشت.

ادامه:آثار صلح‌ حديبيّه

1398/04/24
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

آثار صلح‌ حديبيّه

---

با انعقاد صلح حديبيّه، نتايج فراوانى عايد اسلام و مسلمانان گشت كه به اهم آنها اشاره مى‌كنيم:

1_به رسميّت شناخته شدن اسلام و مسلمانان به واسطه انعقاد اين صلح:
مسلمانان براى اوّلين بار توسط كفّار قريش كه از سرسخت‌ترين دشمنان پيامبر اسلام بودند به رسميّت شناخته شدند؛ زيرا تا آن زمان هرگز حاضر به مذاكره و قبول سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله نشده بودند.

2_هموار شدن راه براى پذيرش اسلام توسط قبايل مختلف:
اين صلح سبب گرديد تا قبايلى كه از ترس قريش و تبليغات مسموم آنان جرأت نمى‌كردند با مسلمانان رابطه برقرار كنند، با مسلمانان همپيمان شوند و افراد آنان نيز يكباره يا به تدريج به اسلام روى آورند.
بنابر يكى از بندهاى صلحنامه، قبايل عرب مختار بودند با هر كدام از قريش يا مسلمانان همپيمان شوند و در همان مجلس صلح، خزاعه كه تا آن زمان جرأت نداشتند نسبت به مسلمانان اظهار علاقه كنند خود را همپيمان مسلمانان معرفى كردند و بنوبكر هم هم پيمان قريش شدند. 

ادامه دارد...

1398/04/25
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

آثار صلح‌ حديبيّه

---

3_گسترش دامنه تبليغات اسلام در داخل و خارج جزيره‌العرب:
با فارغ شدن فكر پيامبر صلى الله عليه و آله از سوى قريش، آن حضرت به تبليغات دامنه‌دارى براى دعوت به اسلام دست زد؛ و با نوشتن نامه‌هايى به سران كشورهاى مختلف آنان را به اسلام دعوت نمود.

4_سركوبى يهوديان خيبر:
با انعقاد صلح و آسوده شدن فكر مسلمانان از ناحيه قريش فرصت مناسبى پديد آمد تا پيامبر صلى الله عليه و آله يهوديان توطئه‌گر را سركوب كند. يهوديان بعد از جنگ بدر با مسلمانان درافتادند و از آن به بعد يكى از تحريك كنندگان اصلى‌ قريش عليه مسلمانان بودند؛ از جمله جنگ احزاب كه با تشويق و تحريك آنان بود و حالا هم كه پيامبر پادشاهان بزرگى چون كسرى‌ و هرقل را به اسلام دعوت كرده و پيام خود را به آنان رسانده است، ممكن بود، آنان درصدد توطئه برآيند و يهود را وسيله توطئه خود كنند، بنابر اين لازم بود اين كانون توطئه از بين برده شود.
به همين جهت، پيامبر صلى الله عليه و آله بيست روز بعد از بازگشت از حديبيّه بر آنان هجوم برد و قلعه‌هاى آنان را فتح كرد. اين پيروزى همان فتح قريبى بود كه خداى تعالى در آيات 18 تا 20 همين سوره فتح از آن خبر داده است. و چون اين فتح پيامد صلح حديبيّه و اقدام شجاعانه افراد حاضر در آن سفر خطرناك بود، پيامبر غنايم آن را فقط به شركت‌كنندگان در حديبيّه داد و هيچ كس ديگر را در آن شريك نكرد.

ادامه دارد...

1398/04/26
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

آثار صلح‌ حديبيّه

---

1_به رسميّت شناخته شدن اسلام و مسلمانان
2_هموار شدن راه براى پذيرش اسلام توسط قبايل مختلف
3_گسترش دامنه تبليغات اسلام در داخل و خارج جزيره‌العرب
4_سركوبى يهوديان خيبر

5_به دست آوردن غنايم فراوان:
از ديگر ثمرات اين صلح، پيروزى‌هاى بعدى است كه سبب شد غنايم زيادى نصيب مسلمانان گردد. يكى از موارد، همان غنايمى است كه در جنگ خيبر نصيبشان شد.
با توجه به موارد فوق بود كه روز به روز دامنه حوزه نفوذ اسلام گسترش يافت و افراد بيشترى مسلمان شدند به طورى كه دو سال بعد، براى فتح مكه ده هزار سرباز در ركاب رسول خدا صلى الله عليه و آله به حركت درآمد و مانور آن سپاه چنان قريش را به هراس انداخت كه بدون درگيرى، عده‌اى تسليم شدند.

ادامه:ايمان و آرامش دل‌ها 

1398/04/27
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

ايمان و آرامش دل‌ها

---

«هُوَ الَّذى‌ انْزَلَ السَّكينَةَ فى‌ قُلُوبِ الْمُؤْمِنينَ لِيَزْدادُوا ايْماناً مَعَ ايمانِهِمْ وَ لِلَّهِ جُنُودُالسَّماواتِ وَالْارْضِ وَ كانَ اللَّهُ عَليماً حَكيماً.
او كسى است كه آرامش را در دلهاى مؤمنان فرو فرستاد تا ايمانى بر ايمانشان بيفزايد و لشكريان آسمان‌ها و زمين از آنِ خداست و خدا دانا و حكيم است.

---

معناى سكينه‌

---

«سكينه» از ماده سكون و به معناى «آرامش قلب» است. مشتقات اين ماده در قرآن به همين معنا آمده است؛ مثلًا خلقت همسر را براى سكون و آرامش يافتن انسان برشمرده است. سكون، آرامش و اطمينان قلب خود از ثمرات ايمان و ياد خداست. كسى كه خداوند را تنها خالق، مدير، مدبّر و مؤثر در جهان دانست و يقين كرد كه جز خير و خوبى براى وى نمى‌خواهد، به وقار و اطمينان قلبى مى‌رسد و در همه احوال به خداوند اعتماد مى‌كند و خوف و هراسى براى او نيست و تند باد هيچ حادثه‌اى او را به اضطراب و لرزش وا نخواهد داشت.

ادامه:سكينه، موهبت الهى‌

1398/04/29
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

سكينه، موهبت الهى‌

---

انسان‌ها به ويژه مؤمنان در طول زندگى در گرداب‌هاى گوناگون حوادث هولناك و اضطراب‌زا گرفتار مى‌شوند و چه بسا شدت و حدّت حادثه در آنها زمينه اضطراب و دودلى به وجود آورد و در اينجا جز عنايت و دستگيرى الهى نمى‌تواند آنان را به اطمينان و آرامش برساند و از آنجا كه خداوند ياور و پيشتيبان مؤمنان است سكينه و آرامشى خاص از جانب خدا بر قلب مؤمنان راستين و مقاوم نازل مى‌گردد و آنان را تأييد كرده، هرگونه اضطراب و دودلى را از روح و روان آنان مى‌زدايد و ايمان قبلى آنان را افزايش مى‌دهد.
اين ايجاد آرامش از امدادهاى خداوند به مؤمنان مى‌باشد.

ادامه:موارد نزول سكينه‌ 

1398/04/30
https://t.me/shahrenuraniquran