رواياتى پيرامون ياران امام مهدى عليه السلام

[گل مريم]

رواياتى پيرامون ياران امام مهدى عليه السلام

---

برگرفته از آثار آية الله سيد محمد كاظم قزويني

در سـتـايش از اين گروه وارسته و شايسته اى كه خداوند اينان را برگزيده و به هـمـراهى و يارى حضرت مهدى عليه السلام مفتخرشان ساخته ، روايات بسيارى وارد شده اسـت .
در ايـن روايـات ضـمـن ترسيم شخصيت ارزشمند و نقش سازنده و اوصاف برجسته آنان ، از چگونگى پيوستن آنان به امام عصر عليه السلام در مكه ، سخن رفته و فراتر اينكه ، آياتى از قرآن شريف در مورد آنان تاءويل شده است .
مـا نـخـست برخى از روايات را در اين مورد مى آوريم و آنگاه به شرح و توضيح آنها مى پردازيم :

1ـ از دو امـام گـرانـمـايـه حـضـرت بـاقـر و حـضـرت صـادق عـليـهـمـاالسـلام در تاءويل اين آيه شريفه :
((و لئن اخرنا عنهما العذاب الى امة معدوده .))^{(سوره هود، آيه 8.)} آمده است كه :
((ان الامـة المـعدودة ، هم اءصحاب المهدى فى آخر الزمان ، ثلاثمائة و ثلاثة عشر رجلا، كعدة اءهل بدر، يجتمعون فى ساعة واحدة ، كما يجتمع قزع الخريف .))^{(يـنـابـيـع المـودة ، ج 3، ص 79 و تـفـسـيـر بـرهـان ذيل آيه شريفه .)}
يعنى :
امـت ^{(واژه ((امـة )) از مـاده ((ام )) اسـت و در اصـل بـه مـفـهـوم انـضمام چيزهايى به يكديگر است . به همين جهت به هر گروهى كه در هـدف يـا زمـان و مـكـان واحـدى گرد آيند نيز، امت گفته مى شود. اما اين واژه گاه به معناى ((وقـت )) هـم آمـده اسـت از جـمله در سوره يوسف ، آيه 45 و نيز ظاهر همين آيه شريفه كه بـه مـعـنـاى وقت است ، اما تفسير حقيقى و تاءويل آن ، طبق روايات رسيده از خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله ((ياران حضرت مهدى هستند.)) بنابراين ((امة معدوده )) مى شود: گروهى كه ، شمارشان محدود است .
و آيه اينطور ترجمه مى شود: ((اگر ما مجازات ستمكاران را به قيام مهدى عليه السلام و ياران او واگذاريم ... .)} مـورد اشـاره در آيـه شـريفه ، ياران حضرت مهدى در واپسين حركت تاريخ و آخـرالزمـان هـسـتـند. آنان به شمار ياران پيامبر صلى الله عليه و آله در جنگ بدر، 313 نـفـرنـد و بـسـان ابـرهـاى پـراكـنـده پـايـيـزى ـ كـه بـنـاگـاه بـراى نزول باران رحمت ، به خواست خدا متراكم و منسجم مى گردند ـ ظرف يك ساعت از سراسر جهان در مكه ، برگرد وجود آن خورشيد جهان افروز، گرد مى آيند.

[گل مريم]

12ـ و از اميرمؤمنان عليه السلام آورده اند كه فرمود:

(( ...اءلا و ان المهدى اءحسن الناس خلقا و خلقا، ثم اذا قام ، يجتمع اليه اءصحابه ، عـلى عـدّة اءهـل بـدر و هـم ثـلاثـمـائة و ثـلاثـة عـشـر رجـلا، كاءنّهم ليوث قد خرجوا من غـابـاتـهـم ، مـثـل زبـر الحـديـد، لو اءنـّهـم هـمـّوا بـازالة الجـبـال الرواسـى لا زالوهـا عـن مـواضـعـهـا فـهـم الذيـن وحـدوا الله حـق تـوحـيـده ، لهـم بـالليـل اءصـوات كـاءصـوات الثـواكـل ، خـوفـا و خـشـيـة مـن الله تـعـالى قـوام الليـل ، صـوام النـهـار، كـاءنـّمـا ربـّاهـم اءب واحـد وامّ واحـدة ، قـلوبـهـم مجتمعة بالمحبة والنصيحة ... اءلا و انّى اءعرف اءسماءهم و امصارهم ... .)) ^{(الزام الناصب ، ج 2، ص 200، نوائب الدهور ميرجهانى ، ج 2، ص 114.)}
يـعنى :
بهوش باشيد كه مهدى عليه السلام زيباترين انسانها در سيما و كاملترينها در اخلاق و ارزشهاى معنوى و انسانى است . هنگامى كه قيام كند ياران اصلى او كه شمارشان 313 نـفـر و بـه شمار ياران پيامبر در جنگ بدر است ، همگى بسان شيرانى از قرارگاه خـويـش خـارج گشته و برگرد آن گرامى حلقه مى زنند. آنان براستى بسان پاره آهنى هستند كه بر متلاشى نمودن كوهها تصميم بگيرند آنها را نابود مى سازند.

آنـان خـداى را آنـگـونـه كـه شايسته است به يكتايى و يگانگى مى پرستند، شبانگاهان نداى دلنواز نيايش و گريه هاى آنان از خوف خدا، بسان مادران جوان مرده ، طنين افكن است . شب زنده دارانند و روزه گيران و از نظر معنوى و اخلاقى همه بسان هم هستند، گويى يك پـدر و مادر آنان را پرورانده اند و دلهايشان لبريز از مهر و خيرخواهى ... است ، بهوش باشيد كه نام بلند آنان را مى دانم و از شهرهايشان نيز آگاهم ... .

[گل مريم]

13ـ امام باقر عليه السلام فرمود:
(( يـبـايـع القـائم ـ بـيـن الركـن و المـقـام ـ ثـلاثـمـائة و نـيـف ، عـدّة .اءهـل بـدر، فـيـهـم النـجـبـاء مـن اءهـل مـصـر و الاءبـدال ⁽¹⁾ مـن اءهل الشام و الاءخيار من اهل العراق . )) ^{(بحارالانوار، ج 52، ص 304 و اختصاص ، ص 208.)}
يـعـنـى : بـا قـائم آل مـحـمـد(ص ) ميان ركن و مقام ، 313 شخصيت بزرگ به شمار ياران پيامبر در بدر، بيعت مى نمايند در ميان اينان چهره هاى برجسته اى از مصر و شايستگانى از شام و خوبانى از عراق هستند.

1- مـجـمـع البـحـريـن مى گويد: ((ابدال )) گروهى از شايستگان هستند كه زمين هـيـچـگـاه از آنان تهى نيست و هرگاه يكى از آنان از جهان رخت بربست ، خداوند ديگرى را جايگزين او خواهد ساخت .
فيروزآبادى در قاموس آورده : ((ابدال ، گروهى هستند كه خداوند به بركت آنان زمين را بـرپـا داشـتـه اسـت ، شـمـار آنـان 70 نـفـر اسـت ، و 40 نـفر آنان از سوريه و لبنان و فـلسـطـيـن و اردن خـواهند بود و 30 نفرشان از ديگر نقاط گيتى . هرگاه يكى از آنها از دنيا برود، خداوند ديگرى را جايگزين او سازد.))
برخى نيز گفته اند: ((ابدال ، يعنى برترين ها و با فضيلت ترينها)).

[گل مريم]

14ـ و نيز حذيفه از پيامبر گرامى (ص ) آورده است كه :
(( اذا كان عند خروج القائم ، ينادى مناد من السماء: اءيّها الناس ، انّ الله قطع عنكم مـدّة الجـبـّاريـن و ولّى الاءمـر خير امّة محمد(ص ) فالحقوا بمكّة ، فيخرج النجباء من مصر و الاءبدال من الشام و عصائب العراق ، رهبان بالليل ، ليوث بالنهار، كاءنّ قلوبهم زبر الحديد فيبايعونه بين الركن و المقام . )) ^{(بحارالانوار، ج 52، ص 304.)}
يعنى :

هنگامى كه زمان ظهور قائم فرا رسد ندا كننده اى از آسمان ندا مى دهد كه : هان اى مـردم ! خـداونـد سـلطـه خـودكامگان را از سر شما برداشت و سررشته كارها و تدابير امـور گـيتى را، شايسته ترين و والاترين امت محمد(ص ) به كف با كفايت خويش گرفت ، ايـنـك خـود را بـه مـكـه بـرسـانـيـد و آنـگـاه اسـت كـه چـهـره هـاى پـرفـضيلتى از مصر، شايستگانى از شام و گروههايى از عراق ، بسوى مكه مى شتابند.
انـسـانـهـاى شـايـسـته و وارسته اى كه عبادت كنندگان شبهايند و شيران بيشه شجاعت و شهامت روزها و قلبهايشان بسان قطعه آهن است . اينان ميان ركن و مقام با سالار شايستگان گيتى و اصلاحگر بزرگ عصرها و نسلها دست بيعت مى دهند.

[گل مريم]

تفسيرى بر روايات گذشته :

---

برگرفته از آثار آية الله سيد محمد كاظم قزويني

از رواياتى كه در صفحات گذشته ترسيم گرديد نكات متعددى دريافت مى گردد كه بجاست به مهمترين آنها اشاره شود:

1ـ ياران بلند آوازه امام مهدى عليه السلام

شـمـا خـوانـنـده گرامى ! در روايات گذشته ملاحظه كرديد كه هر كدام از ياران خاص آن حـضـرت از نـظـر نـام ، نـشـان ، حـسـب ، نـسـب ، پـدر، مادر، ريشه خانوادگى و كنيه كاملا شناخته شده اند.
برخى از نويسندگان در تاءويل و تفسير واژه ((حليه )) ^{(بحارالانوار، ج 52، ص 368.)} بر اين عقيده اند كه اشـاره بـه گـذرنـامـه آنـهـاسـت كـه هـمـواره بـه هـمـراه آنـهـاسـت ، اما ما بر اين تفسير و تـاءويـل پـافـشارى نداريم چرا كه اگر منظور اين بود كه عبارت مى بايستى اينگونه باشد:
(( و معه كتاب فيه اسمه و اسم ابيه ... ))

بـنـظر ما عبارت بيانگر اين نكته است كه : هر كدام از ياران خاص امام عصر عليه السلام شناخته شده و بلند آوازه خواهند بود و نه گمنام و ناشناخته .

اميرمؤمنان عليه السلام در اشاره بدين نكته است كه مى فرمايد:

(( اءسماؤ هم فى السماء معروفة و فى الاءرض مجهولة ... )) ^{(ينابيع المودة ، ص 437.)}

يـعـنـى : نـام يـاران مـهـدى عـليـه السـلام در آسمان شناخته شد است و در زمين (تا آمدن آن گرامى ) ناشناخته .

[گل مريم]

2ـ امتيازات آنان

خـداونـد ايـن شـمـار از شـخصيتها را، تنها بدان جهت به افتخار بزرگ يارى و ياورى آن حـضـرت مفتخر مى سازد كه همگى داراى امتيازات و شايستگيها و صلاحيتهاى بى شمارند، بـه گـونـه اى كـه نـه در روزگـاران و نـسلهاى گذشته نظيرى داشته اند و نه در ميان نسلهاى آينده نظيرى خواهند داشت .

اميرمؤمنان عليه السلام در اشاره به شخصيت و امتيازات آنان مى فرمايد:

(( لم يسبقهم الاءوّلون و لا يدركهم الآخرون . )) ^{(مـعـجـم احـاديـث الامـام المـهـدى عـليـه السـلام ، ج 3، ص 100 بـه نقل از مستدرك حاكم ، ج 4 ص 554 و...)}
يـعـنـى : آنان در شايستگيها و امتيازات بر اوج رفيعى هستند، نه از نسلهاى گذشته كسى از آنان پيشى گرفته است و نه از آيندگان كسى به مقام والاى آنان مى رسد.
بـرخـى از آنـان بـه كـرامـت و مـقـامى مى رسند كه زمين زير پاى آنان بسان طومارى درهم پـيـچـيـده و نـزديـك مـى شود و مسافت طولانى را بصورت اعجازآميزى در مدتى كوتاه مى پيمايند كه
امام صادق عليه السلام در مورد آنان مى فرمايد:
(( فـيـصـيـر اليـه اءنصاره من اءطراف الاءرض ، تطوى لهم الاءرض طيّا. )) ^{(مصدر ياد شده ، ج 3، ص 290.)}
يـعـنـى : يـاران مهدى عليه السلام از نقاط مختلف زمين بسوى او حركت مى كنند و زمين زير پاى آنان در هم پيچيده و دور، نزديك مى گردد.

[گل مريم]

يك واقعيت ناشناخته

گـرچـه مـا بـطور دقيق ، چگونگى (( طى الارض )) را نمى دانيم اما اين را مى دانيم كه اين كار شگفت براى برخى از بندگان خدا ميسر است .

قرآن شريف در داستان حضرت سليمان عليه السلام و تخت ملكه ((سبا)) بدان تصريح مى كند و مى فرمايد:
(( قـال يـا ايـهـا المـلاء اءيـّكـم يـاءتـيـنـى بـعـرشـهـا قـل ان يـاءتـونـى مـسـلمـيـن ((38)) قـال عـفـريـت مـن الجـنّ: انـا آتـيـك بـه قـبـل ان تـقـوم مـن مـقـامـك و انـّى عـليـه لقـوى امـيـن ((39)) قـال الّذى عـنـده علم من الكتاب انا آتيك به قبل ان يرتدّ اليك طرفك ، فلمّا رآه مستقرا عنده قال : هذا من فضل ربّى ((40))... . )) ^{(سوره نمل ، آيه 38 ـ 40.)}
يـعـنـى : سـليـمـان گـفـت : ((هـان اى بـزرگـان ! كـدامـيـك از شـما تخت او را پيش از آنكه فرمانبردارانه نزد من بيايند، برايم مى آورد؟))
عـفـريـتى از جنّها گفت : ((من پيش از آنكه از جايت برخيزى آن را نزد تو حاضر مى كنم ، چرا كه من بر اين كار هم توانا هستم و هم امين .))
و آن كـس كـه از دانش كتاب ، بهره اى داشت گفت : ((من پيش از آنكه چشم بر هم نهى آن را نزد تو مى آورم .))
و آنـگاه هنگامى كه آن تخت را نزد خويش ديد گفت : ((اين از فزون بخشى پروردگار من است ...))

ايـن آيـه شـريـفه به صراحت بيانگر امكان (( طى الارض )) و تحقق آن است ، نـشـانـگـر آن اسـت كه تخت ملكه سبا در ظرف كمتر از يك لحظه در برابر سليمان عليه السـلام حـاضـر گـرديـد، آن هـم از فـاصـله اى بـسـيار دور، همچون فاصله ((يمن )) در ((جزيرة العرب )) تا ((اردن )).

راسـتـى چـگـونـه مـى تـوان سـريـعـتر از سرعت صوت تخت ملكه سبا را از يمن به اردن انتقال داد؟

روشن است كه معيارهاى مادى و طبيعى در پاسخگويى به اين حقايق ماوراى طبيعى ، ناتوان و نارسايند.

[گل مريم]

3ـ ايمان استوار و كامل

يـاران خـاصّ حـضـرت مـهـدى عـليـه السـلام از نـظـر مـعـنـويـت و ايـمـان كـامل و استوار نداشتن ذره اى ترديد در دلها و جانها نيز، بى نظيرند.

آنان در اوج يقين و اخـلاصـند و بخاطر قوت و استوارى و كمال ايمان به خدا، ذره اى ترس و دلهره در كران تا كران وجودشان نيست چرا كه انسان به هر اندازه كه ايمانش به خدا افزون گردد، به هـمـان انـدازه تـوان و تـلاش ‍ و شـهـامـت و شـجـاعـتـش افـزون مـى گـردد.

بـه هـمـيـن دليـل اسـت كه ياران آن حضرت به هنگامى كه به ميدان كارزار گام مى سپارند نه كسى تـوان ايـسـتادن در برابر آنان را دارد و نه پديده اى مى تواند مانع اجراى برنامه هاى نـجات بخش و دستورات صادر شده از سوى فرماندهى بلند مرتبه آنان گردد.

آنها بر هـر نيرويى كه ميان خود و هدفهاى بلندشان بخواهد مانع ايجاد كند پيروز مى گردند و آن را با قدرت و صلابت عادلانه ، از سر راه عدالت جهانى او، بر مى دارند.

[گل مريم]

4ـ ويژگى تواضع و فروتنى

آنـان قـهـرمانانى فروتن ، متواضع و برخوردار از ارزش اخلاقى و انسانى اند و هرگز مغرور و مست قدرت نمى شوند.

آنها به مقام والاى حضرت مهدى عليه السلام آنگونه كه شايسته و بايسته است آگاهى و اعـتـقاد دارند. به همين جهت است كه نه تنها از وجود گرانمايه آن حضرت كه از زين مركب او نـيـز مفتخرانه تبرك مى جويند و آن را مسح مى كنند. چرا كه حضرت مهدى عليه السلام سـرچـشـمـه تـمـامى خوبيها و شايستگى هاست و همه خيرات و بركات از چشمه سار وجود گرانمايه او جارى مى گردد.

آنان بسان فداكارانى هوشيار، بر گرد آن سرچشمه بركات و والاييها و ارزشها، حلقه مـى زنـنـد و جـان خـويش را در همه فراز و نشيبها و ميدانهاى جهاد و پيكار عادلانه او، سپر بلاى جان گرامى او مى سازند و دستورات و خواسته هايش را به سرعت برق ، لبيك مى گويند.

[گل مريم]

5ـ شب زنده داران و نيايشگران

ياران آن گرامى عبادت كنندگان خاضع و خاشعند،
شبانگاهان را با نماز و نيايش و سوز و گـداز عـارفـانـه و عـاشـقـانه به بارگاه خدا، به سحر مى آورند،
در نمازهاى خويش زمزمه هايى بسان زمزمه زنبوران عسل دارند،
در ركوع و سجود و قيام و قعودند و روزها در اوج آمـادگـى و شـهـامـت بـر مـركـبـهـاى خـويش ، براى انجام دستورات حضرت مهدى عليه السـلام ايـستاده اند
و بى هيچ درنگ و تاءمل و توقف در سريعترين فرصت ممكن دستورات آن حضرت را، اجرا مى كنند.

[گل مريم]

6ـ در اوج عرفان و آگاهى

از ويـژگيهاى آنان ، اوج آگاهى و عمق دانايى و درايت آنهاست ، دلهايشان به نور معرفت درخـشـنـده و نـوربـاران اسـت و از نـادانـى و بـى فـرهنگى و قشريگرى و سطحى نگرى بـدورنـد، چـرا كـه واقـعيتها را به شايستگى مى فهمند و در اوج شناخت ، درايت عرفان و انديشه اند.


7ـ اتّحاد و برادرى

در رواياتى كه گذشت به اين نكته تصريح شده است كه بيشتر ياران خاص آن حضرت ، در اوج جوانى و نشاط و اقتدار و طراوتند و در ميان آنان چهره هاى سالخورده اندك است ،

از ديگر ويژگيهاى آنان ، اين است كه انديشه هايشان متحد و يگانه ، ديدگاهشان همانند، دلهـايـشـان بـه هـم پيوسته و به هم گره خورده است ، نه اختلافى در انديشه و راءى و گـفـتـار آنـان خـواهـى ديـد و نـه در رفـتـارشـان و هـمـگـى بـسـان يـك دل ، يك قلب ، يك مغز و يك زبان هستند.