همایش تالیان منتظر .... تلاوت کل قرآن کریم قرآن کریم

[گل مريم]

فهرست کامل سوره های قرآن کریم


شماره صفحه بر مبنای صفحات قرآن عثمان طه می باشد.

لطفا برای دیدن متن قرآن بر روی نام سوره ها

شناسنامه سوره ها بر روی ردیف هر سوره

خواص و آثار سوره ها بر روی جزء هر سوره

و برای آشنایی بیشتر با سوره های قرآن کریم بر روی شماره صفحه هر سوره کلیک نمایید.

ردیف	نام سوره	شماره صفحه	جزء	ردیف	نام سوره	شماره صفحه	جزء	ردیف	نام سوره	شماره صفحه	جزء	ردیف	نام سوره	شماره صفحه	جزء	ردیف	نام سوره	شماره صفحه	جزء	ردیف	نام سوره	شماره صفحه	جزء	ردیف	نام سوره	شماره صفحه	جزء	ردیف	نام سوره	شماره صفحه	جزء
1	فاتحه	1	1	16	نحل	267	14	31	لقمان	411	21	46	احقاف	502	26	61	صف	551	28	76	انسان	578	29	91	شمس	595	30	106	قریش	602	30
2	بقره	2	1	17	اسراء	282	15	32	سجدة	415	21	47	محمد	507	26	62	جمعه	553	28	77	مرسلات	580	29	92	لیل	595	30	107	ماعون	602	30
3	آل عمران	50	3	18	کهف	293	15	33	احزاب	418	21	48	فتح	511	26	63	منافقون	554	28	78	نبأ	582	30	93	ضحی	596	30	108	کوثر	602	30
4	نساء	77	4	19	مريم	305	16	34	سبأ	428	22	49	حجرات	515	26	64	تغابن	556	28	79	نازعات	583	30	94	شرح	596	30	109	کافرون	603	30
5	مائده	106	6	20	طه	312	16	35	فاطر	434	22	50	ق	518	26	65	طلاق	558	28	80	عبس	585	30	95	تین	597	30	110	نصر	603	30
6	انعام	128	7	21	انبياء	322	17	36	يس	440	22	51	ذاريات	520	26	66	تحریم	560	28	81	تکویر	586	30	96	علق	597	30	111	مسد	603	30
7	اعراف	151	8	22	حج	332	17	37	صافات	446	23	52	طور	523	27	67	ملک	562	29	82	انفطار	587	30	97	قدر	598	30	112	اخلاص	604	30
8	انفال	177	9	23	مومنون	342	18	38	ص	453	23	53	نجم	526	27	68	قلم	564	29	83	مطففین	587	30	98	بینة	598	30	113	فلق	604	30
9	توبه	187	10	24	نور	350	18	39	زمر	458	23	54	قمر	528	27	69	حاقه	566	29	84	انشقاق	589	30	99	زلزلة	599	30	114	ناس	604	30
10	يونس	208	11	25	فرقان	359	18	40	غافر	467	24	55	الرحمن	531	27	70	معارج	568	29	85	بروج	590	30	100	عادیات	599	30
11	هود	221	11-12	26	شعراء	367	19	41	فصلت	477	24	56	واقعه	534	27	71	نوح	570	29	86	طارق	591	30	101	قارعة	600	30
12	يوسف	235	12	27	نمل	377	19	42	شوري	483	25	57	حدید	537	27	72	جن	571	29	87	اعلی	591	30	102	تکاثر	600	30
13	رعد	249	13	28	قصص	385	20	43	زخرف	489	25	58	مجادله	542	28	73	مزمل	574	29	88	غاشیة	592	30	103	عصر	601	30
14	ابراهيم	255	13	29	عنکبوت	396	20	44	دخان	496	25	59	حشر	545	28	74	مدثر	575	29	89	فجر	593	30	104	همزه	601	30
15	حجر	262	14	30	روم	404	21	45	جاثية	499	25	60	ممتحنه	549	28	75	قیامة	577	29	90	بلد	594	30	105	فیل	601	30

التماس دعا

[مهاجر]

و در زمين قدرتشان دهيم و [از طرفى] به فرعون و هامان و لشكريانشان آنچه را كه از جانب آنان بيمناك بودند بنمايانيم (۶)		وَنُمَكِّنَ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَنُرِي فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا مِنْهُم مَّا كَانُوا يَحْذَرُونَ ﴿۶﴾
و به مادر موسى وحى كرديم كه او را شير ده و چون بر او بيمناك شدى او را در نيل بينداز و مترس و اندوه مدار كه ما او را به تو بازمى‏گردانيم و از [زمره] پيمبرانش قرار مى‏دهيم (۷)		وَأَوْحَيْنَا إِلَى أُمِّ مُوسَى أَنْ أَرْضِعِيهِ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ وَلَا تَخَافِي وَلَا تَحْزَنِي إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ ﴿۷﴾
پس خاندان فرعون او را [از آب] برگرفتند تا سرانجام دشمن [جان] آنان و مايه اندوهشان باشد آرى فرعون و هامان و لشكريان آنها خطاكار بودند (۸)		فَالْتَقَطَهُ آلُ فِرْعَوْنَ لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَحَزَنًا إِنَّ فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا كَانُوا خَاطِئِينَ ﴿۸﴾
و همسر فرعون گفت [اين كودك] نور چشم من و تو خواهد بود او را مكشيد شايد براى ما سودمند باشد يا او را به فرزندى بگيريم ولى آنها خبر نداشتند (۹)		وَقَالَتِ امْرَأَتُ فِرْعَوْنَ قُرَّتُ عَيْنٍ لِّي وَلَكَ لَا تَقْتُلُوهُ عَسَى أَن يَنفَعَنَا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَدًا وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ ﴿۹﴾
و دل مادر موسى [از هر چيز جز از فكر فرزند] تهى گشت اگر قلبش را استوار نساخته بوديم تا از ايمان‏آورندگان باشد چيزى نمانده بود كه آن [راز] را افشا كند (۱۰)		وَأَصْبَحَ فُؤَادُ أُمِّ مُوسَى فَارِغًا إِن كَادَتْ لَتُبْدِي بِهِ لَوْلَا أَن رَّبَطْنَا عَلَى قَلْبِهَا لِتَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ ﴿۱۰﴾
و به خواهر [موسى] گفت از پى او برو پس او را از دور ديد در حالى كه آنان متوجه نبودند (۱۱)		وَقَالَتْ لِأُخْتِهِ قُصِّيهِ فَبَصُرَتْ بِهِ عَن جُنُبٍ وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ ﴿۱۱﴾
و از پيش شير دايگان را بر او حرام گردانيده بوديم پس [خواهرش آمد و] گفت آيا شما را بر خانواده‏اى راهنمايى كنم كه براى شما از وى سرپرستى كنند و خيرخواه او باشند (۱۲)		وَحَرَّمْنَا عَلَيْهِ الْمَرَاضِعَ مِن قَبْلُ فَقَالَتْ هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى أَهْلِ بَيْتٍ يَكْفُلُونَهُ لَكُمْ وَهُمْ لَهُ نَاصِحُونَ ﴿۱۲﴾
پس او را به مادرش بازگردانيديم تا چشمش [بدو] روشن شود و غم نخورد و بداند كه وعده خدا درست است ولى بيشترشان نمى‏دانند (,۱۳		فَرَدَدْنَاهُ إِلَى أُمِّهِ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُهَا وَلَا تَحْزَنَ وَلِتَعْلَمَ أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ ﴿۱۳﴾ 386

[مشعشع]

وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَاسْتَوَىٰ آتَيْنَاهُ حُكْمًا وَعِلْمًا ۚ وَكَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ ﴿١٤﴾ وَدَخَلَ الْمَدِينَةَ عَلَىٰ حِينِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا رَجُلَيْنِ يَقْتَتِلَانِ هَٰذَا مِنْ شِيعَتِهِ وَهَٰذَا مِنْ عَدُوِّهِ ۖ فَاسْتَغَاثَهُ الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسَىٰ فَقَضَىٰ عَلَيْهِ ۖ قَالَ هَٰذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ ۖ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِينٌ ﴿١٥﴾ قَالَ رَبِّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي فَغَفَرَ لَهُ ۚ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ ﴿١٦﴾ قَالَ رَبِّ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَيَّ فَلَنْ أَكُونَ ظَهِيرًا لِلْمُجْرِمِينَ ﴿١٧﴾ فَأَصْبَحَ فِي الْمَدِينَةِ خَائِفًا يَتَرَقَّبُ فَإِذَا الَّذِي اسْتَنْصَرَهُ بِالْأَمْسِ يَسْتَصْرِخُهُ ۚ قَالَ لَهُ مُوسَىٰ إِنَّكَ لَغَوِيٌّ مُبِينٌ ﴿١٨﴾ فَلَمَّا أَنْ أَرَادَ أَنْ يَبْطِشَ بِالَّذِي هُوَ عَدُوٌّ لَهُمَا قَالَ يَا مُوسَىٰ أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ ۖ إِنْ تُرِيدُ إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ وَمَا تُرِيدُ أَنْ تَكُونَ مِنَ الْمُصْلِحِينَ ﴿١٩﴾ وَجَاءَ رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَىٰ قَالَ يَا مُوسَىٰ إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ ﴿٢٠﴾ فَخَرَجَ مِنْهَا خَائِفًا يَتَرَقَّبُ ۖ قَالَ رَبِّ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ ﴿٢١﴾ «387»

چون به توانايى [جسمى و عقلى] خود رسيد و رشد و كمال يافت ، به او حكمت و دانش داديم ؛ و اين‏گونه نيكوكاران را پاداش مى‏دهيم .«14» [موسى] به شهر وارد شد در حالى كه اهل آن [در خانه‏ها استراحت مى‏كردند و از آنچه در شهر مى‏گذشت] بى‏خبر بودند ، ناگاه دو مرد را در آنجا يافت كه با هم [به قصد نابودى يكديگر] زد و خورد مى‏كردند ، اين يك از قومش ، و آن ديگر از دشمنانش ، آنكه از پيروانش بود از موسى بر ضد كسى كه از دشمنانش بود درخواست يارى كرد ، پس موسى مشتى به او زد و او را كشت ، گفت : اين [نزاع ميان آن دو] از عمل شيطان است ، قطعاً او گمراه كننده و دشمنى‏اش آشكار است .«15» گفت : اى پروردگار من [از اينكه از جايگاهم درآمدم و وارد شهر شدم] به خود ستم كردم [مرا از شرّ دشمنانم حفظ كن] و آمرزشت را نصيب من فرما . پس خدا او را آمرزيد ؛ زيرا او بسيار آمرزنده و مهربان است .«16» گفت : اى پروردگار من به خاطر قدرتى كه به من عطا كردى ، هرگز پشتيبان مجرمان نخواهم شد .«17» [موسى آن شب را] در آن شهر با حالت بيم و نگرانى صبح كرد ، در حالى كه [آثار و عواقب حادثه اتفاق افتاده را] انتظار مى‏كشيد ؛ ناگهان ديد آنكه ديروز از او يارى خواسته بود ، دوباره وى را به فريادرسى مى‏خواند ، [موسى به او] گفت : همانا تو گمراهى آشكار هستى ، [و گمراهيت از اينكه بدون قدرت و نيرو با فرعونيان به زد و خورد مى‏پردازى پيداست . ] «18» هنگامى كه خواست با كسى كه دشمن هر دوى آنان بود به سختى برخورد كند [و از آن بنى‏اسرائيلى مظلوم دفاع نمايد ، مرد ستمديده با ارزيابى اشتباهش در حقّ موسى به تصور آنكه موسى قصد وى را دارد] گفت : اى موسى ! آيا مى‏خواهى مرا بكشى چنان كه ديروز يك نفر را كشتى؟ تو مى‏خواهى در اين سرزمين فقط ياغى و سركش باشى، ونمى‏خواهى از مصلحان به شمار آيى !«19» مردى از دورترين [نقطه] شهر شتابان آمد [و] گفت : اى موسى ! اشراف و سران [فرعونى] درباره تو مشورت مى‏كنند كه تو را نابود كنند ! بنابراين [از اين شهر] بيرون برو يقيناً من از خيرخواهان توام .«20» پس موسى ترسان و نگران در حالى كه [حوادث تلخى را] انتظار مى‏كشيد از شهر بيرون رفت ، [در آن حال] گفت : اى پروردگار من مرا از اين مردم ستمكار نجات بده .«21» «387»

[مشعشع]

وَلَمَّا تَوَجَّهَ تِلْقَاءَ مَدْيَنَ قَالَ عَسَىٰ رَبِّي أَنْ يَهْدِيَنِي سَوَاءَ السَّبِيلِ ﴿٢٢﴾ وَلَمَّا وَرَدَ مَاءَ مَدْيَنَ وَجَدَ عَلَيْهِ أُمَّةً مِنَ النَّاسِ يَسْقُونَ وَوَجَدَ مِنْ دُونِهِمُ امْرَأَتَيْنِ تَذُودَانِ ۖ قَالَ مَا خَطْبُكُمَا ۖ قَالَتَا لَا نَسْقِي حَتَّىٰ يُصْدِرَ الرِّعَاءُ ۖ وَأَبُونَا شَيْخٌ كَبِيرٌ ﴿٢٣﴾ فَسَقَىٰ لَهُمَا ثُمَّ تَوَلَّىٰ إِلَى الظِّلِّ فَقَالَ رَبِّ إِنِّي لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ ﴿٢٤﴾ فَجَاءَتْهُ إِحْدَاهُمَا تَمْشِي عَلَى اسْتِحْيَاءٍ قَالَتْ إِنَّ أَبِي يَدْعُوكَ لِيَجْزِيَكَ أَجْرَ مَا سَقَيْتَ لَنَا ۚ فَلَمَّا جَاءَهُ وَقَصَّ عَلَيْهِ الْقَصَصَ قَالَ لَا تَخَفْ ۖ نَجَوْتَ مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ ﴿٢٥﴾ قَالَتْ إِحْدَاهُمَا يَا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ ۖ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمِينُ ﴿٢٦﴾ قَالَ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُنْكِحَكَ إِحْدَى ابْنَتَيَّ هَاتَيْنِ عَلَىٰ أَنْ تَأْجُرَنِي ثَمَانِيَ حِجَجٍ ۖ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْرًا فَمِنْ عِنْدِكَ ۖ وَمَا أُرِيدُ أَنْ أَشُقَّ عَلَيْكَ ۚ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّالِحِينَ ﴿٢٧﴾ قَالَ ذَٰلِكَ بَيْنِي وَبَيْنَكَ ۖ أَيَّمَا الْأَجَلَيْنِ قَضَيْتُ فَلَا عُدْوَانَ عَلَيَّ ۖ وَاللَّهُ عَلَىٰ مَا نَقُولُ وَكِيلٌ ﴿٢٨﴾ «388»

هنگامى كه به سوى مدين روى آورد ، گفت : اميد است پروردگارم مرا به راه راست [كه انسان را به نتيجه مطلوب مى‏رساند] راهنمايى كند .«22» چون به آب مدين رسيد ، گروهى از مردم را بر آن يافت كه دام‏هايشان را آب مى‏دادند ، و غير آنان دو زن را ديد كه [دام‏هايشان را از رفتن به سوى آب] بازمى‏دارند ؛ گفت : چه چيزى شما را بر بازداشتن [گوسفندان] وادار مى‏كند ؟ گفتند : ما [اين دام‏هايمان را] آب نمى‏دهيم تا [اين] شبانان [دام‏هايشان را] برگردانند و پدر ما پيرى كهنسال است [به اين علت از انجام اين كار معذور است . ] «23» پس [موسى] دام‏هايشان را [به جهت كمك كردن به آن دو] آب داد ، سپس به سوى سايه برگشت و گفت : اى پروردگار من به آنچه از خير بر من نازل مى‏كنى نيازمندم . «24» پس يكى از آن دو [زن] در حالى كه با حالت حيا گام برمى‏داشت ، نزد او آمد [و] گفت : پدرم تو را مى‏طلبد تا پاداش اينكه [دام‏هاى] ما را آب دادى به تو بدهد . چون نزد او آمد و داستانش را بيان كرد ، گفت : ديگر نترس كه از آن گروه ستمكار نجات يافتى .«25» يكى از آن دو زن گفت : اى پدر ! او را استخدام كن ؛ زيرا بهترين كسى كه استخدام مى‏كنى آن كسى است كه نيرومند و امين باشد [و او داراى اين صفات است . ] «26» گفت : مى‏خواهم يكى از اين دو دخترم را به نكاح تو درآورم به شرط آنكه هشت سال اجير من باشى ، و اگر [اجيرى را] به ده سال تمام كردى ، آزادى [و ربطى به اصل قرار داد ندارد] ، من نمى‏خواهم بر تو سخت گيرى كنم، و به خواست خدا مرا از شايستگان خواهى يافت .«27» ]موسى] گفت : اين قرارداد ميان من و تو باشد ، هر يك از اين دو مدت را به پايان برسانم هيچ ستمى بر من نيست ، و خدا بر آنچه مى‏گوييم وكيل است .«28» «388»

[مشعشع]

فَلَمَّا قَضَىٰ مُوسَى الْأَجَلَ وَسَارَ بِأَهْلِهِ آنَسَ مِنْ جَانِبِ الطُّورِ نَارًا قَالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ نَارًا لَعَلِّي آتِيكُمْ مِنْهَا بِخَبَرٍ أَوْ جَذْوَةٍ مِنَ النَّارِ لَعَلَّكُمْ تَصْطَلُونَ ﴿٢٩﴾ فَلَمَّا أَتَاهَا نُودِيَ مِنْ شَاطِئِ الْوَادِ الْأَيْمَنِ فِي الْبُقْعَةِ الْمُبَارَكَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ أَنْ يَا مُوسَىٰ إِنِّي أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ ﴿٣٠﴾ وَأَنْ أَلْقِ عَصَاكَ ۖ فَلَمَّا رَآهَا تَهْتَزُّ كَأَنَّهَا جَانٌّ وَلَّىٰ مُدْبِرًا وَلَمْ يُعَقِّبْ ۚ يَا مُوسَىٰ أَقْبِلْ وَلَا تَخَفْ ۖ إِنَّكَ مِنَ الْآمِنِينَ ﴿٣١﴾ اسْلُكْ يَدَكَ فِي جَيْبِكَ تَخْرُجْ بَيْضَاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ وَاضْمُمْ إِلَيْكَ جَنَاحَكَ مِنَ الرَّهْبِ ۖ فَذَانِكَ بُرْهَانَانِ مِنْ رَبِّكَ إِلَىٰ فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ ۚ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ ﴿٣٢﴾ قَالَ رَبِّ إِنِّي قَتَلْتُ مِنْهُمْ نَفْسًا فَأَخَافُ أَنْ يَقْتُلُونِ ﴿٣٣﴾ وَأَخِي هَارُونُ هُوَ أَفْصَحُ مِنِّي لِسَانًا فَأَرْسِلْهُ مَعِيَ رِدْءًا يُصَدِّقُنِي ۖ إِنِّي أَخَافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ ﴿٣٤﴾ قَالَ سَنَشُدُّ عَضُدَكَ بِأَخِيكَ وَنَجْعَلُ لَكُمَا سُلْطَانًا فَلَا يَصِلُونَ إِلَيْكُمَا ۚ بِآيَاتِنَا أَنْتُمَا وَمَنِ اتَّبَعَكُمَا الْغَالِبُونَ ﴿٣٥﴾ «389»

چون موسى آن مدت را به پايان برد و با خانواده‏اش رهسپار [مصر] شد ، از جانب [كوه] طور آتشى ديد ، به خانواده‏اش گفت : درنگ كنيد كه من آتشى ديدم ، [مى‏روم] شايد خبرى از آن براى شما بياورم يا پاره‏اى از آتش را مى‏آورم تا گرم شويد .«29» چون نزد آن آمد ، از جانب راست آن وادى در آن جايگاه مبارك از آن درخت ندا رسيد كه اى موسى ! يقيناً منم خدا پروردگار جهانيان ،«30» عصايت را بيفكن . چون آن را ديد كه تند و سريع حركت مى‏كند ، گويا مارى باريك و تيزرو است ، پشت كنان گريخت و به پشت سر برنگشت . [ندا آمد :] اى موسى ! پيش آى و مترس ، بى‏ترديد تو [از آسيب آن] در امانى ،«31» دستت را در گريبانت ببر تا بدون هيچ عيبى سفيد و درخشان بيرون آيد ، و براى [از بين رفتن] ترسى كه دچارش شده‏اى دو دستت را بر سينه بگذار ، يقيناً اين دو معجزه از ناحيه پروردگار تو به سوى فرعون و اشراف و سران قومش مى‏باشد كه همواره مردمى بدكار و نافرمان هستند .«32» گفت : اى پروردگارم من يك نفر از آنان را كشته‏ام ، مى‏ترسم مرا بكشند ،«33» و برادرم هارون زبانش از من گوياتر است ، پس او را همراه من بفرست كه ياور و دستيارم باشد تا [در همه امور] مرا تصديق كند ؛ زيرا مى‏ترسم [فرعون و فرعونيان] تكذيبم كنند .«34» [خدا] گفت : به زودى نيرويت را به وسيله برادرت افزون كنم ، و براى هر دوى شما به خاطر معجزاتى [كه در اختيارتان نهاده‏ام] قدرتى قرار مى‏دهم كه آنان به شما دست نيابند ، شما و آنان كه از شما پيروى كنند [بر مواضع و مشكلات] پيروزيد .«35» «389»

[مشعشع]

فَلَمَّا جَاءَهُمْ مُوسَىٰ بِآيَاتِنَا بَيِّنَاتٍ قَالُوا مَا هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ مُفْتَرًى وَمَا سَمِعْنَا بِهَٰذَا فِي آبَائِنَا الْأَوَّلِينَ ﴿٣٦﴾ وَقَالَ مُوسَىٰ رَبِّي أَعْلَمُ بِمَنْ جَاءَ بِالْهُدَىٰ مِنْ عِنْدِهِ وَمَنْ تَكُونُ لَهُ عَاقِبَةُ الدَّارِ ۖ إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ ﴿٣٧﴾ وَقَالَ فِرْعَوْنُ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ مَا عَلِمْتُ لَكُمْ مِنْ إِلَٰهٍ غَيْرِي فَأَوْقِدْ لِي يَا هَامَانُ عَلَى الطِّينِ فَاجْعَلْ لِي صَرْحًا لَعَلِّي أَطَّلِعُ إِلَىٰ إِلَٰهِ مُوسَىٰ وَإِنِّي لَأَظُنُّهُ مِنَ الْكَاذِبِينَ ﴿٣٨﴾ وَاسْتَكْبَرَ هُوَ وَجُنُودُهُ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَظَنُّوا أَنَّهُمْ إِلَيْنَا لَا يُرْجَعُونَ ﴿٣٩﴾ فَأَخَذْنَاهُ وَجُنُودَهُ فَنَبَذْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ ۖ فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الظَّالِمِينَ ﴿٤٠﴾ وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ ۖ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ لَا يُنْصَرُونَ ﴿٤١﴾ وَأَتْبَعْنَاهُمْ فِي هَٰذِهِ الدُّنْيَا لَعْنَةً ۖ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ هُمْ مِنَ الْمَقْبُوحِينَ ﴿٤٢﴾ وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ مِنْ بَعْدِ مَا أَهْلَكْنَا الْقُرُونَ الْأُولَىٰ بَصَائِرَ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَرَحْمَةً لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ ﴿٤٣﴾ «390»

چون موسى آيات روشن ما را براى آنان آورد ، گفتند : اين جز جادويى ساختگى و دروغين نيست ، و ما اين [ادعاى نبوّت و دعوت به توحيد] را از پدران پيشين خود نشنيده‏ايم [كه به ما گفته باشند كسى در ميانشان به عنوان پيامبر و دعوت كننده به توحيد آمده باشد ! ! ] «36» موسى گفت : پروردگارم به كسى كه از نزد او هدايت آورده و به كسى كه سرانجام نيك براى اوست داناتر است ؛ بى‏ترديد ستمكاران [در هيچ كارى] پيروز نمى‏شوند .«37» فرعون گفت : اى اشراف و سران [مملكت] ! من براى شما هيچ معبودى جز خود نمى‏شناسم ، پس اى هامان ! برايم بر گِل آتش بيفروز [تا آجر محكم و قوى به دست آيد] ، آنگاه برايم برجى بلند بساز شايد بر معبود موسى آگاهى يابم ، البته من او را از دروغگويان مى‏پندارم . «38» او و سپاهيانش به ناحق در زمين سركشى و تكبّر كردند ، و پنداشتند كه آنان را به سوى ما بازنمى‏گردانند ،«39» پس او و سپاهيانش را گرفتيم و در دريا افكنديم ؛ با تأمل بنگر كه سرانجام ستمكاران چگونه شد ؟«40» و آنان را [به كيفر طغيانشان] پيشوايانى كه دعوت به آتش مى‏كنند قرار داديم ، و روز قيامت يارى نمى‏شوند ،«41» و آنان را در اين دنيا با لعنت بدرقه كرديم ، و روز قيامت از زشت‏رويان [و مطرودان] از رحمت خدايند ، «42» پس از آنكه اقوام پيشين را [چون قوم نوح و هود و صالح و لوط] هلاك كرديم ، به موسى كتاب داديم كه براى مردم وسيله بينايى و هدايت و رحمت بود ، تا متذكّر و هوشيار شوند .«43» «390»

[صبور]

وَمَا كُنْتَ بِجَانِبِ الْغَرْبِيِّ إِذْ قَضَيْنَا إِلَىٰ مُوسَى الْأَمْرَ وَمَا كُنْتَ مِنَ الشَّاهِدِينَ ( 44 ) وَلَٰكِنَّا أَنْشَأْنَا قُرُونًا فَتَطَاوَلَ عَلَيْهِمُ الْعُمُرُ ۚ وَمَا كُنْتَ ثَاوِيًا فِي أَهْلِ مَدْيَنَ تَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِنَا وَلَٰكِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ ( 45 ) وَمَا كُنْتَ بِجَانِبِ الطُّورِ إِذْ نَادَيْنَا وَلَٰكِنْ رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ لِتُنْذِرَ قَوْمًا مَا أَتَاهُمْ مِنْ نَذِيرٍ مِنْ قَبْلِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ ( 46 ) وَلَوْلَا أَنْ تُصِيبَهُمْ مُصِيبَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ فَيَقُولُوا رَبَّنَا لَوْلَا أَرْسَلْتَ إِلَيْنَا رَسُولًا فَنَتَّبِعَ آيَاتِكَ وَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ ( 47 ) فَلَمَّا جَاءَهُمُ الْحَقُّ مِنْ عِنْدِنَا قَالُوا لَوْلَا أُوتِيَ مِثْلَ مَا أُوتِيَ مُوسَىٰ ۚ أَوَلَمْ يَكْفُرُوا بِمَا أُوتِيَ مُوسَىٰ مِنْ قَبْلُ ۖ قَالُوا سِحْرَانِ تَظَاهَرَا وَقَالُوا إِنَّا بِكُلٍّ كَافِرُونَ ( 48 ) قُلْ فَأْتُوا بِكِتَابٍ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ هُوَ أَهْدَىٰ مِنْهُمَا أَتَّبِعْهُ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ ( 49 ) فَإِنْ لَمْ يَسْتَجِيبُوا لَكَ فَاعْلَمْ أَنَّمَا يَتَّبِعُونَ أَهْوَاءَهُمْ ۚ وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَوَاهُ بِغَيْرِ هُدًى مِنَ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ ( 50 )





اى پيامبر ، تو در جانب غربى آن درّه حضور نداشتى آن گاه که تورات را بر موسى نازل کرديم و به وسيله آن عهدى را که با او داشتيم استوار ساختيم آرى تو از حاضران در آن صحنه و شاهدان آن ماجرا نبودى . ( 44 ) ليکن ما پس از آن که امت هايى را بعد از او پديد آورديم و زمانى طولانى بر آنان گذشت ، داستان موسى را بر تو خوانديم . و نيز تو در ميان اهل مدين ( شعيب و مردمش ) اقامت نداشتى و شاهد ماجراهاى موسى در آن ديار نبودى تا بتوانى آن را باز گويى و آيات ما را که بيانگر سرگذشت موسى است ، بر اين مشرکان بخوانى . آرى ، تو نبودى و خبر نداشتى ولى ما تو را به سوى قومت به رسالت فرستاديم و آن اخبار را به تو وحى کرديم . ( 45 ) و اى پيامبر ، تو در کنار کوه طور ، آن گاه که موسى را از آن درخت ندا داديم و او را به رسالت برگزيديم ، حضور نداشتى تا خود ، آن داستان را گزارش دهى ، ولى به خاطر رحمت و لطفى که از جانب پروردگارت بود ، تو را از آن داستان باخبر ساختيم تا مردمى را که پيش از تو هشداردهنده اى برايشان نيامده بود هشدار دهى ، باشد که متوجه شوند و دريابند . ( 46 ) و اگر نبود اين که وقتى به سزاى گناهانى که به دست خود پيش فرستاده اند عذاب به آنان مى رسيد و نداشتن پيامبر را بهانه ساخته و بر ما احتجاج مى کردند ، ما هرگز پيامبرى به سوى آنان نمى فرستاديم; آرى اگر پيامبرى به رسالت نيايدشان مى گويند : پروردگارا ، چرا پيامبرى به سوى ما نفرستادى اگر مى فرستادى از آيات تو پيروى مى کرديم و از مؤمنان مى شديم . ( 47 ) پس اين پيامبر را به رسالت فرستاديم و قرآن را بر او نازل کرديم ولى هنگامى که قرآن ـ آن کتاب راست و درست ـ از جانب ما برايشان آمد ، گفتند : چرا قرآن يکجا به او داده نشد ، آن گونه که تورات يکجا به موسى داده شد ؟ آيا اين مشرکان ، پيش تر ( آن گاه که اهل کتاب قرآن را تصديق کردند ) به توراتى که به موسى داده شد کافر نشدند ؟ ] آن گاه [ که گفتند : تورات و قرآن هر دو سحر و افسونند و يکديگر را تأييد مى کنند . و نيز گفتند : ما هر رسالتى را که از جانب خدا ادعا شود منکريم . ( 48 ) اى پيامبر ، به آنان بگو : اگر راست مى گوييد که تورات و قرآن سحر و افسونند ، شما از جانب خداوند کتابى بياوريد که از اين دو کتاب هدايت آفرين تر باشد در اين صورت من نيز از آن پيروى مى کنم . ( 49 ) پس اگر به پيشنهاد تو پاسخ ندادند و همچنان بر افسون خواندن آنها اصرار ورزيدند ، بدان که آنان در پى حق نيستند ، بلکه پيرو هواهاى خويشند . و کيست گمراه تر از آن کس که بدون رهنمودى از جانب خدا از هواى خويش پيروى کند ؟ اينان گمراهند ، زيرا کسى که از هواى خويش پيروى کند ، از حق رويگردان شده و ستمکار است و خداوند ستمکاران را هدايت نمى کند . ( 50 )

◄ 391 ►

[صبور]

۞ وَلَقَدْ وَصَّلْنَا لَهُمُ الْقَوْلَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ ( 51 ) الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِهِ هُمْ بِهِ يُؤْمِنُونَ ( 52 ) وَإِذَا يُتْلَىٰ عَلَيْهِمْ قَالُوا آمَنَّا بِهِ إِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّنَا إِنَّا كُنَّا مِنْ قَبْلِهِ مُسْلِمِينَ ( 53 ) أُولَٰئِكَ يُؤْتَوْنَ أَجْرَهُمْ مَرَّتَيْنِ بِمَا صَبَرُوا وَيَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ ( 54 ) وَإِذَا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ وَقَالُوا لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَكُمْ أَعْمَالُكُمْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ لَا نَبْتَغِي الْجَاهِلِينَ ( 55 ) إِنَّكَ لَا تَهْدِي مَنْ أَحْبَبْتَ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ ۚ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ ( 56 ) وَقَالُوا إِنْ نَتَّبِعِ الْهُدَىٰ مَعَكَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنَا ۚ أَوَلَمْ نُمَكِّنْ لَهُمْ حَرَمًا آمِنًا يُجْبَىٰ إِلَيْهِ ثَمَرَاتُ كُلِّ شَيْءٍ رِزْقًا مِنْ لَدُنَّا وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ ( 57 ) وَكَمْ أَهْلَكْنَا مِنْ قَرْيَةٍ بَطِرَتْ مَعِيشَتَهَا ۖ فَتِلْكَ مَسَاكِنُهُمْ لَمْ تُسْكَنْ مِنْ بَعْدِهِمْ إِلَّا قَلِيلًا ۖ وَكُنَّا نَحْنُ الْوَارِثِينَ ( 58 ) وَمَا كَانَ رَبُّكَ مُهْلِكَ الْقُرَىٰ حَتَّىٰ يَبْعَثَ فِي أُمِّهَا رَسُولًا يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِنَا ۚ وَمَا كُنَّا مُهْلِكِي الْقُرَىٰ إِلَّا وَأَهْلُهَا ظَالِمُونَ ( 59 )






همانا اين سخن را پياپى ، آيه اى پس از آيه ديگر و سوره اى پس از سوره ديگر به آنان رسانديم شايد متوجه شوند و دريابند . ( 51 ) گروهى از کسانى که پيش از نزول قرآن کتاب آسمانى به آنان داديم ، به قرآن ايمان مى آورند . ( 52 ) و هنگامى که قرآن بر آنان تلاوت شود مى گويند : ما به اين قرآن ايمان داريم . اين حق است و از سوى پروردگارمان آمده است . ما پيش از آن که قرآن نازل شود ، در برابر آن تسليم بوديم . ( 53 ) به اينان دو بار مزدشان داده خواهد شد ، به اين سبب که در دو نوبت ايمان آوردند و هر بار بر مرارت هاى راه ايمان شکيبايى کردند; و آنان با خلق و خوى نيکو و مدارا با مردم ، آزار و اذيّت آنان را از خود دور مى سازند و از آنچه روزىِ آنان کرده ايم براى خدا و در راه او انفاق مى کنند . ( 54 ) و آن گاه که سخن بيهوده اى چون دشنام و درشتى بشنوند از آن دورى کرده پاسخ نمى دهند ، بلکه براى ترک مشاجره مى گويند : سود و زيان کردارهاى ما از آنِ ماست و به شما نمى رسد و سود و زيان کردارهاى شما نيز از آنِ شما است و به ما نمى رسد . سپس وداع کرده و مى گويند : شما از سوى ما در امن و امانيد ، و در دل مى گويند : ما خواهان همنشينى با جاهلان نيستيم . ( 55 ) اى پيامبر ، کار تو نيست که ايمان را بر قلب مردمى که دوستشان دارى بنشانى و آنان را به سر منزل هدايت برسانى ، بلکه خداست که بر دل هر کس که بخواهد ـ چنان که براى گروهى از اهل کتاب خواست ـ ايمان را افاضه مى کند و او داناتر است به کسانى که هدايت پذيرند . ( 56 ) گروهى از مشرکان مکه ، بهانه اى ديگر ساز کرده و گفتند : اگر از قرآن ، اين کتاب هدايت ، پيروى کنيم و همراه تو باشيم ، بى درنگ ما را از ديارمان مى ربايند و با کشتن ما و غارت اموالمان ، سرزمين مکه را از وجود ما تهى مى کنند . آيا آنان را در حرمى امن ، جاى نداديم ؟ حرمى که ميوه ها و محصولات فراوانى به سوى آن آورده مى شود و در آن جمع مى گردد; محصولاتى که از جانب ما روزىِ آنان شده است; ولى بيشترشان نمى دانند که ما از آنان حراست مى کنيم و امنيّتشان را برقرار مى سازيم و به آنان روزى مى دهيم . ( 57 ) و اين حقيقت را نيز بدانند که اين گونه نيست که اگر مردم آنان را از ميان نبرند بقايشان تضمين شده باشد; چه بسيار شهرها که مردمش مُتنعِّم بودند و در زندگى سرمستى کردند و ما آنان را نابود ساختيم . اى پيامبر ، اين ويرانه ها که در معرض ديدِ آنهاست ، خانه هاى آنهاست که پس از هلاکتشان جز شمارى از آنها مسکونى نشد . اينک ماييم که آن خانه ها را از آنان به ارث برده ايم . ( 58 ) هرگز پروردگار تو شهرها را نابود نمى کند مگر اين که در مرکز آنها پيامبرى بفرستد که آيات ما را بر مردمش تلاوت کند; و ما آبادى ها را به عذاب ويران نمى کنيم مگر اين که مردمانِ آنها با تکذيب پيامبر و انکار آياتِ ما ستمکار شوند . ( 59 )

◄ 392 ►

[صبور]

وَمَا أُوتِيتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَمَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَزِينَتُهَا ۚ وَمَا عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ وَأَبْقَىٰ ۚ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ( 60 ) أَفَمَنْ وَعَدْنَاهُ وَعْدًا حَسَنًا فَهُوَ لَاقِيهِ كَمَنْ مَتَّعْنَاهُ مَتَاعَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ثُمَّ هُوَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنَ الْمُحْضَرِينَ ( 61 ) وَيَوْمَ يُنَادِيهِمْ فَيَقُولُ أَيْنَ شُرَكَائِيَ الَّذِينَ كُنْتُمْ تَزْعُمُونَ ( 62 ) قَالَ الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ رَبَّنَا هَٰؤُلَاءِ الَّذِينَ أَغْوَيْنَا أَغْوَيْنَاهُمْ كَمَا غَوَيْنَا ۖ تَبَرَّأْنَا إِلَيْكَ ۖ مَا كَانُوا إِيَّانَا يَعْبُدُونَ ( 63 ) وَقِيلَ ادْعُوا شُرَكَاءَكُمْ فَدَعَوْهُمْ فَلَمْ يَسْتَجِيبُوا لَهُمْ وَرَأَوُا الْعَذَابَ ۚ لَوْ أَنَّهُمْ كَانُوا يَهْتَدُونَ ( 64 ) وَيَوْمَ يُنَادِيهِمْ فَيَقُولُ مَاذَا أَجَبْتُمُ الْمُرْسَلِينَ ( 65 ) فَعَمِيَتْ عَلَيْهِمُ الْأَنْبَاءُ يَوْمَئِذٍ فَهُمْ لَا يَتَسَاءَلُونَ ( 66 ) فَأَمَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَعَسَىٰ أَنْ يَكُونَ مِنَ الْمُفْلِحِينَ ( 67 ) وَرَبُّكَ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ وَيَخْتَارُ ۗ مَا كَانَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ ۚ سُبْحَانَ اللَّهِ وَتَعَالَىٰ عَمَّا يُشْرِكُونَ ( 68 ) وَرَبُّكَ يَعْلَمُ مَا تُكِنُّ صُدُورُهُمْ وَمَا يُعْلِنُونَ ( 69 ) وَهُوَ اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ لَهُ الْحَمْدُ فِي الْأُولَىٰ وَالْآخِرَةِ ۖ وَلَهُ الْحُكْمُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ ( 70 )



و تمام نعمت هاى دنيوى که به شما داده شده ، ساز و برگ زندگى دنيا و مايه آرايش و جمال آن است; دنيايى که فانى و نابود شدنى است ، و پاداشى که در سراى آخرت نزد خداست بهتر و پايدارتر است; پس آيا درنمى يابيد که شايسته است پاداش اخروى را بر متاع و زيور دنيا ترجيح دهيد ؟ ( 60 ) آيا کسى که او را به آمرزش و بهشت که وعده اى نيکوست وعده داده ايم و او قطعاً به آن خواهد رسيد ، با آن کس که وى را از متاع زندگى دنيا بهره مند ساخته ايم و او تنها به بهرهورى از آن دل خوش کرده و از آن وعده نيکو محروم شده و در قيامت از کسانى است که براى کيفر احضار مى شوند ، برابر است ؟ ( 61 ) و روزى که خداوند ندايشان مى دهد و مى گويد : کجايند شريکان من ، که شما آنها را در عبادت و تدبير امور شريک من مى پنداشتيد ؟ ( 62 ) معبودان اهل شرک که آن سخن ( وعده عذاب ) بر آنان حتمى شده است گويند : پروردگارا ، اين مشرکان را ما به بيراهه افکنديم; ما چون خود گمراه بوديم آنان را گمراه ساختيم ، ولى اجبارى از ناحيه ما بر آنان نبود ، همان گونه که ما خود نيز ـ بدون اجبار ـ گمراهى را برگزيديم . ما از اينان به درگاه تو تبرى مى جوييم . آنان به اجبار ما ، ما را نمى پرستيدند . ( 63 ) و به مشرکان گفته مى شود : معبودهايتان را که شريک خدا مى پنداشتيد فراخوانيد تا شما را از عذاب برهانند . آنان معبودانشان را مى خوانند ، ولى آنها به پرستشگران خود پاسخى نمى دهند و در نتيجه عذاب را در برابر خود مى بينند . اى کاش پيش از اين هدايت شده بودند . ( 64 ) و ياد کن روزى را که خداوند مشرکان را ندا مى دهد و مى گويد : در پاسخ فرستادگان من که شما را به ايمان و کار شايسته مى خواندند ، چه گفتيد ؟ ( 65 ) مشرکان در آن روز دستاويزى نخواهند يافت که چرا دعوت پيامبران را نپذيرفته اند و آنان را تکذيب کرده اند; چرا که خبرها بر آنان پوشيده مى ماند و نمى توانند پاسخى که مايه رهايى آنان از عذاب است بيابند ، و از يکديگر نيز پرسش نمى کنند تا بتوانند بهانه اى براى تکذيب پيامبران پيدا کنند . ( 66 ) اين است سرنوشت کسى که کفر ورزيده و به سوى خدا باز نيامده است; اما آن کس که به سوى خدا باز آمده و ايمان آورده و کار شايسته کرده است اميد است که از زمره سعادتمندان باشد . ( 67 ) و پروردگار تو هر چه را بخواهد مى آفريند و هر شريعت و قانونى را که براى انسان ها اراده کند مقرر مى دارد . آنان در برابر قوانين و احکامى که خداوند مقرر کرده است هيچ حق انتخاب ندارند . خداوند منزّه و برتر از شرکورزىِ آنان است . ( 68 ) پروردگارت آنچه را که سينه هايشان پنهان مى دارد و آنچه را خود آشکار مى کنند ، همه را مى داند . ( 69 ) تنها پروردگار تو داراى مقام اُلوهيت است . جز او معبودى شايسته پرستش نيست; در دنيا و آخرت همه ستايش ها به او اختصاص دارد ، حکمرانى ـ چه در تکوين و چه در تشريع ـ از آنِ اوست و براى پاداش و جزا به سوى او بازگردانده مى شويد . ( 70 )

◄ 393 ►

[صبور]

قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ اللَّيْلَ سَرْمَدًا إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ مَنْ إِلَٰهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِضِيَاءٍ ۖ أَفَلَا تَسْمَعُونَ ( 71 ) قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ النَّهَارَ سَرْمَدًا إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ مَنْ إِلَٰهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِلَيْلٍ تَسْكُنُونَ فِيهِ ۖ أَفَلَا تُبْصِرُونَ ( 72 ) وَمِنْ رَحْمَتِهِ جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ( 73 ) وَيَوْمَ يُنَادِيهِمْ فَيَقُولُ أَيْنَ شُرَكَائِيَ الَّذِينَ كُنْتُمْ تَزْعُمُونَ ( 74 ) وَنَزَعْنَا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا فَقُلْنَا هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ فَعَلِمُوا أَنَّ الْحَقَّ لِلَّهِ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَفْتَرُونَ ( 75 ) ۞ إِنَّ قَارُونَ كَانَ مِنْ قَوْمِ مُوسَىٰ فَبَغَىٰ عَلَيْهِمْ ۖ وَآتَيْنَاهُ مِنَ الْكُنُوزِ مَا إِنَّ مَفَاتِحَهُ لَتَنُوءُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ إِذْ قَالَ لَهُ قَوْمُهُ لَا تَفْرَحْ ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْفَرِحِينَ ( 76 ) وَابْتَغِ فِيمَا آتَاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ ۖ وَلَا تَنْسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيَا ۖ وَأَحْسِنْ كَمَا أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكَ ۖ وَلَا تَبْغِ الْفَسَادَ فِي الْأَرْضِ ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ ( 77 )







بگو : به من خبر دهيد ، اگر خدا تا روز قيامت شب را بر شما پايدار گرداند ، جز خداوند کدامين معبود مى تواند حکم او را نقض کند و نورى پديد آورد که بتوانيد در پرتو آن در طلب معاش برآييد ؟ آيا نمى شنويد و درنمى يابيد ؟ ( 71 ) بگو : به من خبر دهيد ، اگر خدا تا روز قيامت روز را بر شما پايدار گرداند ، جز خداوند کدامين معبود مى تواند حکم او را بشکند و شبى را براى شما پديد بياورد که در آن آرامش بيابيد ؟ آيا نمى بينيد و درنمى يابيد ؟ ( 72 ) خداوند از پرتو رحمتش شب را براى شما قرار داد تا در آن آرامش يابيد و روز را قرار داد تا در آن از پى روزى که فضل و بخشش اوست برويد و باشد که خدا را سپاس بگزاريد . ( 73 ) و ياد کن روزى را که خداوند ندايشان مى دهد و مى گويد : کجايند آن شريکان من که شما آنها را در عبادت و تدبير امور شريک من مى پنداشتيد ؟ ( 74 ) و در آن روز از ميان هر امتى ، گواهى که ناظر اعمال آنان بوده است بيرون مى آوريم ، آن گاه به آن امت ها خواهيم گفت : برهان خود را بر اين پندار که خداوند شريکانى دارد ، ارائه کنيد ، ولى آن روز که روز آشکار شدن حقيقت است خواهند دانست که خداوند حق است و اُلوهيَّت ويژه اوست ، و آنچه به دروغ مى بافتند از آنان پنهان مى شود و از ذهن ها زايل مى گردد . ( 75 ) همانا قارون از قوم موسى و از طايفه بنى اسرائيل بود که به ناحق سلطه جويى مى کرد و در پى بيدادگرى عليه آنان بود ، و ما از گنج ها چندان به او داديم که حمل کليدهاى آنها حتى بر گروهى نيرومند ، گران بود; آن گاه که مردم طايفه اش به او گفتند : به اين دارايى ها مسرور و سرمست مباش که خداوند شادمانانِ سرمست را دوست ندارد . ( 76 ) با اين ثروتى که خداوند به تو ارزانى کرده است ، در پىِ دستيابى به سراى آخرت باش و براى آبادانى آن بکوش ، و بدان که بهره واقعى انسان از دنيا آن چيزى است که براى آخرت او سودمند باشد; پس مبادا با ترک انفاق بهره واقعى خود را از ثروت دنيا از کف بدهى ! از سرِ احسان و نيکوکارى انفاق کن; همان گونه که خداوند به تو نيکى کرده و بى آن که بر او حقى داشته باشى به تو عطا فرموده است . هرگز اين ثروت و شوکت را وسيله فسادجويى در زمين قرار مده ، چرا که خداوند فسادگران را دوست ندارد . ( 77 )

◄ 394 ►

[صبور]

قَالَ إِنَّمَا أُوتِيتُهُ عَلَىٰ عِلْمٍ عِنْدِي ۚ أَوَلَمْ يَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ قَدْ أَهْلَكَ مِنْ قَبْلِهِ مِنَ الْقُرُونِ مَنْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُ قُوَّةً وَأَكْثَرُ جَمْعًا ۚ وَلَا يُسْأَلُ عَنْ ذُنُوبِهِمُ الْمُجْرِمُونَ ( 78 ) فَخَرَجَ عَلَىٰ قَوْمِهِ فِي زِينَتِهِ ۖ قَالَ الَّذِينَ يُرِيدُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا يَا لَيْتَ لَنَا مِثْلَ مَا أُوتِيَ قَارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظِيمٍ ( 79 ) وَقَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَيْلَكُمْ ثَوَابُ اللَّهِ خَيْرٌ لِمَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا وَلَا يُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ ( 80 ) فَخَسَفْنَا بِهِ وَبِدَارِهِ الْأَرْضَ فَمَا كَانَ لَهُ مِنْ فِئَةٍ يَنْصُرُونَهُ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَمَا كَانَ مِنَ الْمُنْتَصِرِينَ ( 81 ) وَأَصْبَحَ الَّذِينَ تَمَنَّوْا مَكَانَهُ بِالْأَمْسِ يَقُولُونَ وَيْكَأَنَّ اللَّهَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ ۖ لَوْلَا أَنْ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْنَا لَخَسَفَ بِنَا ۖ وَيْكَأَنَّهُ لَا يُفْلِحُ الْكَافِرُونَ ( 82 ) تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا ۚ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ ( 83 ) مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيْرٌ مِنْهَا ۖ وَمَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا يُجْزَى الَّذِينَ عَمِلُوا السَّيِّئَاتِ إِلَّا مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ ( 84 )








قارون در پاسخ مردمش گفت : ثروتى که به من داده شده در نتيجه دانشى است که خود دارم . من راه هاى به دست آوردن ثروت را به خوبى مى دانم; پس دارايى هاى من حق مسلّم من است ، نه آن که بخششى از سوى خدا باشد . آيا قارون نمى دانست که خداوند از ميان نسل هايى که پيش از او بودند کسانى را بر اثر گناهانشان نابود کرد که از او قوى تر بودند و اندوخته هايى افزون تر داشتند ؟ سنت الهى بر اين است که از مجرمان درباره گناهانشان پرسش نمى شود و براى عذرخواهى مهلت نمى يابند . ( 78 ) قارون غرق در زينت و زيور خود در ميان قومش حضور يافت . کسانى که خواهان زندگانى دنيا بودند و از آخرت و پاداش هاى آن بى خبر بودند ، گفتند : اى کاش ما نيز مانند آنچه به قارون داده شده است مى داشتيم; راستى او از خوشبختى بهره اى فراوان دارد . ( 79 ) و کسانى که از دانش برخوردار شده بودند ، به جاهلان گفتند : واى بر شما; پاداش الهى براى کسى که ايمان آورده و کار شايسته کرده بهتر از همه ثروت و مکنتى است که او دارد . اين حقيقت را جز به شکيبايان نمى توان فهماند . ( 80 ) سرانجام ، طغيان او سبب شد که ما زمين را بشکافيم و او و خانه اش را در آن نهان سازيم . در آن حال ، او جز خدا هيچ گروهى نداشت که بتوانند ياريش دهند و از عذاب رهايى اش بخشند ، و خود نيز از کسانى نبود که بتواند از خويشتن دفاع کند . او دريافت که نمى تواند از خدا بى نياز باشد ، و براى دستيابى به خيرها و دفع ناگوارى ها ، نيرو و نبوغ علمى کافى نيست . ( 81 ) و آنان که روز گذشته آرزوى موقعيت قارون را داشتند ، فرداى آن روز با پشيمانى مى گفتند : واى ! گويى اين انديشه خطا بود که دستيابى به مال و ثروت فضل خداوندى نيست و علم و درايت آدمى براى آن بسنده است . حقيقت اين است که خدا روزى دهنده است . او روزى را براى هر کس از بندگانش که بخواهد فراخ مى گرداند و بر هر که بخواهد تنگ مى گيرد . اگر خداوند نعمتش را از ما دريغ کرده بود ، قطعاً ما را نيز در زمين فرو برده بود . آنان پندار روز گذشته خود را پندارى کفرآميز خواندند و با پشيمانى مى گفتند : واى گويى حقيقت اين است که کافران به نيکبختى نمى رسند . ( 82 ) آن خانه آخرت ( بهشت برين ) را ويژه کسانى قرار مى دهيم که خواهان زورگويى در زمين و تسلّط بر بندگان خدا نباشند و نخواهند فسادانگيزى کنند و مرتکب نافرمانى خدا شوند . و فرجام نيکو ( سراى آخرت ) از آنِ تقواپيشگان است . ( 83 ) آنان که کار شايسته آورند پاداشى بهتر از آن خواهند داشت ، و آنان که کار ناشايسته آورند ، کسانى از ايشان که گناهان بسيارى مرتکب شده اند جز آنچه کرده اند سزا داده نمى شوند . ( 84 )

◄ 395 ►