دوزخ از منظر نهج البلاغه

**گل مريم** · 2013_07_05, 12:14 AM

معاد در نهج البلاغه
مولف : احمد باقريان ساروى

دوزخ

دوزخ ، جايگاه كيفر بدكاران و ناشايستگانى مانند كافران ، مشركان ، منافقان و گناهكاران غير قابل آمرزش است ، كه در نهج البلاغه غالبا با كلمه نار از آن سخن به ميان آمده است .

انسان هاى دوزخى پس از محاكمه در دادگاه بزرگ قيامت و محكوم شدن ، رهسپار دوزخ مى گردند، چنانكه امام عليه السلام فرمود:

...و اءما اءهل المعصية فاءنزلهم شر دار. ⁽^{نهج ، فيض ، خ 108، صبحى ، خ 109.)}
...و اما معصيت كاران ، پس خداوند آنان را در بدترين سراى فرود مى آورد...

**گل مريم** · 2013_07_05, 12:17 AM

تصوير دوزخ :

به تصوير كشيدن و تبيين جايگاه نديده ، و دور از جولانگاه عقل و انديشه آدمى كارى ناممكن است ، از اين رو براى اين هدف بايد منابع مرتبط به وحى و عصمت را جستجو كرد و پس از قرآن كريم ، نهج البلاغه بهترين و معتبرترين و جامع ترين كتاب براى اين منظور است ، كه در موارد متعدد، آتش سوزان دوزخ و سختى ها و دشوارى ها و شكنجه هاى آن را به تصوير كشيده است :
1)...فكانت معالجه القتال اءهون على من معالجة العقاب ، و موتات الدنيا اءهون على من موتات الاءخرة . ⁽^{نهج ، فيض ، خ 53، صبحى ، خ 54.)}
...پس درمان جنگ تحمل مشكلات آن بر من آسانتر از درمان كيفر خداوند آسانتر از كيفر اخروى است كه حاصل هماهنگى و تبعيت از انسان هاى مقام طلب و ناشايست مى باشد و مرگ هاى دنيا دشوارى هاى جنگ براى من آسانتر از مرگ عذاب ها ى آخرت است ...

2 ) و اءما اءهل المعصية فاءنزلهم شر دار، و غل الايدى الى الاءعناق و قرن النواصى بالاءقدام و اءلبسهم سراييل القطران و مقطعات النيران ، فى عذاب قد اشتد حره ، و باب قد اءطبق على اءهله ، فى نار لها كلب و لجب و لهب ساطع و قصيف هائل ، لا يظعن مقيمها، و لا يفادى اسيرها، و لا تفصم كبولها لا مدة للدار فتفنى و لا اءجل للقوم فيقضى . ⁽^{نهج ، فيض ، خ 108، صبحى ، خ 109.)}
...و اما آنان كه اهل معصيت و نافرمانى در برابر خداوند باشند، خداوند آنان را در بدترين سراى جاى داده و دستان آنان را به گردنشان بسته و موهاى پيشانى آنان را به پاهايشان پيوند زند، و پيراهن هايى از قير و پاره هايى آتش بر آنان بپوشاند، در عذابى كه حرارت آن بسيار دشوار است ، و در دروازه اى كه بر روى آنان بسته و در آتشى كه داراى زبانه هاى بلند و صداهاى ترساننده و شعله هاى افروخته و صداهاى بسيار بلند سرگردان كننده است ، آنكه در آن آتش جاى بگيرد توانايى كوچيدن از آن را ندارد، و آنكه در اسارت آن باشد رها شدنى نيست ، و زنجيرهاى آن بريده نمى شود، براى سراى دوزخ زمانى نيست كه سپرى گردد، و ساكنان آن براى سكونت در آن ، وقت معينى ندارند كه به پايان برسد...

**گل مريم** · 2013_07_05, 12:22 AM

3 )و كفى بالنار عقابا و وبالا و كفى بالله منتقما و نصيرا . ⁽^{نهج ، فيض ، خ 82، صبحى ، خ 83.)}
...و همين اندازه بس است كه آتش دوزخ ، كيفر و دشوارى براى گناهكاران و خداوند، انتقام گيرنده از آن گناهكاران و يارى دهنده براى نيكان باشد...

4 ) ...نار شديد كلبها، عال لجبها، ساطع لهبها، متغيظ زفيرها، متاءجح سعيرها، بعيد خمودها، ذاك و قودها، مخوف و عيدها، عم قرارها، مظلمة اءقطارها، حامية قدورها، فظيعة اءمورها... ⁽^{نهج ، فيض ، خ 232، صبحى ، خ 190.)}
...آتشى كه در بلعيدن سيرى ندارد، و پر اضطراب و متلاطم است و شعله آن بلند، و صداى آن هيجان آور و خشمناك و سوزندگى آن ، زبانه دار و فرو نشستن شعله هاى آن بسيار دور، دير خاموش مى شود و هيزم آن پر شعله ، و تهديد آن ترس آور و به سبب تاريك و ژرف بودن آن جايگاه آن براى دوزخيان فراگير، و همه اطراف آن ، تاريك ، و ديگ هاى آن داغ و سوزان ، و كارها كيفرهايى كه در آن انجام مى گيرد، رسوا كننده است ...

5 ) ... و اتقوا نارا حرها شديد و قعرها بعيد و حلينها حديد و شرابها صديد . ⁽^{نهج ، فيضى ، خ 119، صبحى ، خ 120.)}
...و بپرهيزيد از آتشى كه سوزش آن سخت و دشوار، و بسيار ژرفناك است و زيور آن آهن گداخته ، و نوشيدنى آن ، آب چركين است .

آنچه خوانده ايد گوشه هايى از سخنان امام عليه السلام در تصوير آتش دوزخ و كيفرهاى آن بوده است .

**zahra123** · 2021_12_12, 10:15 AM

اسلام، دنیا را وسیله‌ای در دست انسان برای رسیدن به کمال میداند. از نظر اسلام، دنیا مزرعه‌ی آخرت است. دنیا چیست؟ در این نگاه و با این تعبیر، دنیا عبارت است از انسان و جهان. زندگی انسان‌ها، تلاش انسان‌ها، خرد و دانایی انسان‌ها، حقوق انسان‌ها، وظایف و تکالیف انسان‌ها، صحنه‌ی سیاست انسان‌ها، اقتصاد جوامع انسانی، صحنه‌ی تربیت، صحنه‌ی عدالت؛ اینها همه میدان‌های زندگی است. به این معنا، دنیا میدان اساسىِ وظیفه و مسئولیت و رسالت دین است. دین آمده است تا در این صحنه‌ی عظیم و در این عرصه‌ی متنوع، به مجموعه‌ی تلاش انسان شکل و جهت بدهد و آن را هدایت کند. دین و دنیا در این تعبیر و به این معنای از دنیا، از یکدیگر تفکیکناپذیرند. دین نمیتواند غیر از دنیا عرصه‌ی دیگری برای ادای رسالت خود پیدا کند. دنیا هم بدون مهندسىِ دین و بدون دست خلاق و سازنده‌ی دین، دنیایی خواهد بود تهی از معنویت، تهی از حقیقت، تهی از محبت و تهی از روح. دنیا - یعنی محیط زندگی انسان - بدون دین، تبدیل میشود به قانون جنگل و محیط جنگلی و زندگی جنگلی. انسان در این صحنه‌ی عظیم باید بتواند احساس امنیت و آرامش کند و میدان را به سوی تعالی و تکامل معنوی باز نماید. در صحنه‌ی زندگی باید قدرت و زور مادی ملاک حقانیت به‌حساب نیاید. در چنین صحنه‌ای، آنچه میتواند حاکمیت صحیح را بر عهده بگیرد، جز دین چیز دیگری نیست. تفکیک دین از دنیا به این معنی، یعنی خالی کردن زندگی و سیاست و اقتصاد از معنویت؛ یعنی نابود کردن عدالت و معنویت. دنیا به معنای فرصت‌های زندگی انسان، به معنای نعمت‌های پراکنده‌ی در عرصه‌ی جهان، به معنای زیباییها و شیرینیها، تلخیها و مصیبت‌ها، وسیله‌ی رشد و تکامل انسان است. اینها هم از نظر دین ابزارهایی هستند برای این‌که انسان بتواند راه خود را به سوی تعالی و تکامل و بروز استعدادهایی که خدا در وجود او گذاشته است، ادامه دهد. دنیای به این معنا، از دین قابل تفکیک نیست. سیاست و اقتصاد و حکومت و حقوق و اخلاق و روابط فردی و اجتماعی به این معنا، از دین قابل تفکیک نیست. لذا دین و دنیا در منطق امام بزرگوار ما مکمل و آمیخته و درهم تنیده‌ی با یکدیگر است و قابل تفکیک نیست. این، درست همان نقطه‌ای است که از آغاز حرکت امام تا امروز، بیشترین مقاومت و خصومت و عناد را از سوی دنیاداران و مستکبران برانگیخته است؛ کسانی که زندگی و حکومت و تلاش و ثروت آنها مبتنی بر حذف دین و اخلاق و معنویت از جامعه است.