دعای روز ششم ماه مبارک رمضان

[شهاب ثاقب]

[زنبق بنفش]

شرح دعای روز ششم در بیان آیت الله مجتهدی(ره)؛
برخي از گناهان خدا را به غضب مي‌آورد

«اَللّهُمَّ لا تَخْذُلْنى فيهِ لِتَعَرُّضِ مَعْصِيَتِكَ وَلاتَضْرِبْنى بِسِياطِ نَقِمَتِكَ وَزَحْزِحْنى فيهِ مِنْ مُوجِباتِ سَخَطِكَ بِمَنِّكَ وَاَياديكَ يا مُنْتَهى رَغْبَةِ الرّاغِبينَ»

«خدايا در اين ماه به خاطر دست زدن به نافرمانيت خوارم مساز و تازيانه‌هاى عذابت را بر من مزن و از موجبات خشمت بدان نعمت‌بخشى و الطافى كه نسبت به بندگان دارى دورم بدار. اى آخرين حد اشتياق مشتاقان» *

شرح فرازهای دعا

مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی شرحی بر فرازهای این دعا دارد که در پی می آید:
«اَللّهُمَّ لا تَخْذُلْنی فیهِ لِتَعَرُّضِ مَعْصِیَتِکَ» هر انسانی هنگامی که معصیت پروردگار خویش را می‌نماید یقیناً با اصرار بر آن معصیت، روزی خوار و ذلیل خواهد شد؛ چرا که معصیت نمودن ذات اقدس الهی، به جنگ برخاستن با اوست. به طوری که خداوند امر به عملی می‌نماید و در مقابل بنده‌ای از آن سرپیچی می‌نماید که در آن هنگام است که آن بنده در مقابل قدرت پروردگار عالمیان خوار و ذلیل خواهد شد. اما آن رئوفیت و رحمانیت خداوند است که از بندگان خویش به سرعت راضی گشته و آنها را عفو می‌نماید به طوری که در دعای ابوحمزه ثمالی می‌خوانیم که
”انت الهی وسع فضلا و اعظم حلما من ان تقایسنی بفعلی و خطیئتی و فالعفو، العفو، العفو”‌

"(خدایا) تویی معبود من، فضل تو گسترده‌تر و حلم تو بزرگ‌تر از آن است که مرا با عمل و خطایم بسنجی پس (از تو طلب عفو و بخشش دارم) مرا ببخش، مرا ببخش، مرا ببخش.

پس در این روز ما هم از خداوند می‌خواهیم که ما را به واسطه گناهانی که در هر لحظه از عمرمان انجام می‌دهیم خوار و ذلیلمان ننماید و گناهان ما را بیامرزد.”‌اهل گناه ولو اگر تحصیلات عالی رتبه دانشگاهی هم داشته باشد و لباس‌های فاخر به تن کند، باز هم خوار است. اما بندگی خدا را کردن باعث می‌شود تا محبت آن شخص به مقدار بسیار زیادی در دل دیگران باشد. قرآن می‌گوید:
«إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا»‌
یعنی هر که ایمان بیاورد و عمل صالح بکند، ما هم دوستی‌اش را در دل مردم می‌افکنیم. مردم اهل عمل را دوست دارند.

تازیانه عذاب، نتیجه گناه انسان است

«وَلاتَضْرِبْنی بِسِیاطِ نَقِمَتِکَ»؛ چه زمانی قهر خداوند انسان را می‌گیرد؟ خداوند بالاتر از آن است که ما بخواهیم در مورد صفات او صحبتی کنیم اما این را باید بدانیم هنگامی انسان مورد قهر الهی قرار می‌گیرد که دائماً به سرپیچی از دستورات الهی پرداخته و معصیت او را انجام دهد و ما این را باید در نظر داشته باشیم که خداوند هیچ نیازی به اطاعت و فرمان برداری بندگانش ندارد چرا که او بی نیازترین بی نیازان است «الله الصمد»؛ خداوند بی نیاز است،.

قهر الهی برای این است که انسان خود را شناخته و به سیر کمالات و خودسازی بپردازد تا به درجات عالی انسانی برسد چراکه اگر انسان رها گذاشته می‌شد تا به هر کاری که می‌خواست دست زند، آنگاه بود که دیگر هیچ انسانی با انسانیت در روی زمین زندگی نمی‌کرد. «ولولا فضل الله علیکم و رحمته لکنتم من الخاسرین»؛ و اگر فضل و رحمت خداوند شامل حال شما نبود هر آینه از زیان کاران بودید؛‌ و نباید این را فراموش کنیم که خداوند، ما را برای اینکه نافرمانی اش را کنیم، نیافریده است بلکه «وما خلقت الجن والانس الا لیعبدون»؛ و ما خلق نکردیم جن و انس را مگر ما را به یکتایی پرستش کنند.

پس انسان جاهل و نادان چگونه از پروردگار خویش که بر مصلحت تمام بندگانش آگاه است سرپیچی نموده و به معصیت او مشغول می‌گردد، پس در این روز ما از خداوند می‌خواهیم که ما را جزء کسانی که قهر او بر آنان واجب گشته، قرار ندهد یعنی ما را از اطاعت کنندگان و فرمان برداران دستوراتش قرار دهد نه از نافرمانان و سرپیچی کنندگان... الان این گرفتاری‌هایی که گریبان عالم بشریت را فراگرفته است هر روز خبر از آمدن سیل و طوفان است، همه تازیانه عذاب است. جمله ذرات زمین و آسمان / لشگر حقند گاه امتحان. سیل و رانش زمین، لشگر خدا هستند که برای عذاب بندگان مأمور هستند و برای جلوگیری از آنها نباید گناه کنیم.

تفاوت آمرزش گناه جاهل و عالم
«وَزَحْزِحْنی فیهِ مِنْ مُوجِباتِ سَخَطِکَ» خدایا من را از موجبات سخطت دور گردان، چیزهایی که موجب سخط توست. روایتی است که برخی گناهان خدا را به غضب می‌آورد و آنگاه خدا قسم می‌خورد که به عزت و جلال خودم دیگر تو را آمرزش نمی‌کنم. حدیث هست که 70 گناه جاهل را می‌آمرزد قبل از آنکه یک گناه عالم را بیامرزد. در سوره حمد می‌خوانیم: « اهدنا الصراط المستقیم »(خدایا) ما را به راه راست هدایت نما، صراط الذین انعمت علیهم غیر المغضوب علیهم ولضالین» راه کسانی که بر آنان انعام فرموده‌ای نه راه کسانی که بر آنان غضب نموده‌ای و نه گمراهان‌.

انعمت علیهم چه کسانی هستند؟

جواب آن را که خداوند به چه کسانی نعمت داده است را می‌توانیم با یک آیه بیان نماییم؛ «و من یطع الله و الرسول فاولئک مع الذین انعم الله علیهم من النبیین و الصدیقین و الشهداء و الصالحین و حسن اولئک رفیقا» یعنی : و آنان که خداوند و رسول را اطاعت کنند البته آنان (یعنی اطاعت کنندگان از خدا و رسول) با کسانی که خداوند به آنان انعام (لطف و عنایت کامل) فرموده یعنی با پیامبران و صدیقان و شهیدان و نیکوکاران محشور خواهند شد و ایشان در بهشت چه نیکو رفیقانی خواهند بود‌.

مغضوب علیهم و ضالین چه کسانی هستند؟
کسانی که خداوند بر آنان غضب می‌فرماید کسانی هستند که از شیطان پیروی می‌کنند به طوری که خداوند در قرآن گفته شیطان را چنین بیان می‌فرماید: « لعنه الله و قال لا تخذن من عبادک نصیبا مفروضا» خداوند او را لعنت نمود (و از رحمت خود دور ساخت) و (شیطان در جواب) گفت: من از بندگان تو قسمتی را زیر بار اطاعت خود خواهم کشید. «ولا ضلنهم ولا منینهم..» یعنی: آنان را گمراه کنم و به آرزوهای دور و دراز در افکنم.

پس کسانی که پیروی از شیطان نموده و از دستورات خداوند سرپیچی کنند، مستحق خشم و غضب الهی می‌گردند. زیرا از گمراهان خواهند بود چنانچه خداوند در قرآن می‌فرماید: « اولئک ماواهم جهنم ولایجدون عنها محیصا» یعنی: ایشان را (یعنی شیطان و پیروانش را) منزل و جایگاه، جهنم است و از آن، مفر و گریزگاهی نخواهند یافت.‌ پس ما در این روز از ذات اقدس پروردگار می‌خواهیم ما را از چیزهایی که موجب خشم و غضب او می‌گردد (یعنی پیروی از دستورات شیطان) دور گرداند.

چرا خداوند خوبها را هم عذاب می کند

ای کاش در مساجد که این دعاها خوانده می‌شود، معنی آن نیز بیان شود تا مردم وقتی دعا می‌کنند، با حضور قلب این دعاها را بخوانند و در خودشان بیان کنند. به مردم بگویند که به خاطر گناه عذاب می‌شوند و این حادثه‌ها در سراسر جهان به خاطر گناه است. خدا به شعیب پیامبر فرمود، می‌خواهم 100هزار تن از قومت را عذاب کنم. 40 هزار تن افراد بد و 60 هزار تن از افراد خوب. خطاب رسید که چرا خوب‌ها بیشترند، فرمود: برای اینکه خوب‌ها هم با بدها خوش و بش کردند.

[گل مريم]

دعای روز ششم ماه مبارک رمضان