امتحانات و آزمایشات حضرت علی علیه السلام

[ملکوت]

حضرت علی علیه السلام در زمان زندگی پیامبر (ص) در هفت مورد و بعد از رحلت آن حضرت نیز در هفت مورد، مورد آزمایش الاهی در ارتباط با پیامبر اسلام (ص) قرار گرفتند.

امتحانات و آزمایشاتی که برای حضرت علی علیه السلام در زمان حیات پیامبر صلی الله علیه و آله و بعد از حیات حضرتش به وقوع پیوست؛ 14 مورد است که در بحار الانوار جلد 38 باب 62 به این موضوع پرداخته است. «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ أَتَی رَأْسُ الْیَهُودِ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام عِنْدَ مُنْصَرَفِهِ مِنْ وَقْعَةِ النَّهْرَوَانِ وَ هُوَ جَالِسٌ فِی مَسْجِدِ الْکُوفَةِ فَقَالَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ إِنِّی أُرِیدُ أَنْ أَسْأَلَکَ عَنْ أَشْیَاءَ لَا یَعْلَمُهَا إِلَّا نَبِیٌّ أَوْ وَصِیُّ نَبِیٍّ قَالَ سَلْ عَمَّا بَدَا لَکَ یَا أَخَا الْیَهُودِ قَالَ إِنَّا نَجِدُ فِی الْکِتَابِ أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا بَعَثَ نَبِیّاً أَوْحَی إِلَیْهِ أَنْ یَتَّخِذَ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ مَنْ یَقُومُ بِأَمْرِ أُمَّتِهِ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَنْ یَعْهَدَ إِلَیْهِمْ فِیهِ عَهْداً یُحْتَذَی عَلَیْهِ وَ یُعْمَلُ بِهِ فِی أُمَّتِهِ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَمْتَحِنُ الْأَوْصِیَاءَ فِی حَیَاةِ الْأَنْبِیَاءِ وَ یَمْتَحِنُهُمْ بَعْدَ وَفَاتِهِمْ فَأَخْبِرْنِی کَمْ یَمْتَحِنُ اللَّهُ الْأَوْصِیَاءَ فِی حَیَاةِ الْأَنْبِیَاءِ وَ کَمْ یَمْتَحِنُهُمْ بَعْدَ وَفَاتِهِمْ مِنْ مَرَّةٍ وَ إِلَی مَا یَصِیرُ آخِرُ أَمْرِ الْأَوْصِیَاءِ إِذَا رَضِیَ مِحْنَتَهُمْ فَقَالَ لَهُ عَلِیٌّ علیه السلام وَ اللَّهِ الَّذِی لَا إِلَهَ غَیْرُهُ الَّذِی فَلَقَ الْبَحْرَ لِبَنِی إِسْرَائِیلَ وَ أَنْزَلَ التَّوْرَاةَ عَلَی مُوسَی لَئِنْ أَخْبَرْتُکَ بِحَقٍّ عَمَّا تَسْأَلُ عَنْهُ لَتُقِرَّنَّ بِهِ قَالَ نَعَمْ قَالَ وَ الَّذِی فَلَقَ الْبَحْرَ لِبَنِی إِسْرَائِیلَ وَ أَنْزَلَ التَّوْرَاةَ عَلَی مُوسَی لَئِنْ أَجَبْتُکَ لَتُسْلِمَنَّ قَالَ نَعَمْ فَقَالَ لَهُ عَلِیٌّ علیه السلام إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَمْتَحِنُ الْأَوْصِیَاءَ فِی حَیَاةِ الْأَنْبِیَاءِ فِی سَبْعَةِ مَوَاطِن‏ ...»( بحار الانوار جلد 38 باب 62)

[ملکوت]

با توجه به این که حدیث طولانی است، ما در ترجمه فقط به چهارده مورد، امتحانات حضرت علی علیه السلام اکتفا می کنیم.

امتحانات حضرت علی علیه السلام در زمان حیات رسول الله صلی الله علیه و آله:


1. جریان حدیث الدار: در سه سال اول بعثت، که پیامبر، مأمور شد تا دعوتش را از اقوام شروع نماید که در آن جلسه فقط حضرت علی بیعت کردند.


2- لیلة المبیت: شب هجرت پیامبر از مکه به مدینه و خوابیدن حضرت علی در بستر حضرت رسول.


3- در جنگ بدر: با این که سن حضرت کمتر از سایر رزمندگان بود؛ ولی اکثر کشتگان قریش به دست با کفایت حضرتش انجام شد.


4- در جنگ احد: که اکثر مسلمانان، پیامبر را تنها گذاشته و فرار کردند جبرئیل ندا داد: «لا سیف الا ذوالفقار و لا فتی الا علی» و حضرت علی تا آخرین لحظه ایستادگی کرده و از جان پیامبر دفاع کردند.


5- در جنگ خندق و مبارز طلبیدن عمرو بن عبدود: که هیچ یک از اصحاب پیامبر جرأت مقابله با ایشان را نداشت و حضرت علی علیه السلام به مبارزه شتافت و ایشان را از پا درآورد.


6- در جنگ خیبر: که مسلمین در جنگ با یهودیان خیبر، سه روز شکست خوردند و در روز چهارم، حضرت علی علیه السلام با پیروزی برگشتند.


7- در تلاوت آیات اولیه سوره برائت در مکه: اکثر مردم مکه به دلیل کشته شدن بزرگانشان در جنگ، توسط حضرت علی علیه السلام تشنه خون حضرت بودند. ولی حضرت مأموریتش را به نحو احسن و بدون هیچ ترسی انجام داد.

[ملکوت]

امتحانات حضرت علی علیه السلام بعد از رحلت پیامبر:


1- صبر بر مصیبت عظیم رحلت جانسوز رسول الله صلی الله علیه و آله: که به خاطر علاقه عجیب مولا به پیامبر برای حضرتش بسیار کشنده بود. انجام غسل و دفن رسول الله و جمع آوری قرآن.


2- حوادث روی کار آمدن خلیفه اول و سکوت در برابر حقش.


3- روی کار آمدن خلیفه دوم و صبر بر گرفتن حقش.


4- تشکیل شورای فرمایشی: توسط عمر و همطراز کردن حضرت علی علیه السلام با اعضای شورا و اعتراض نکردن کسی مبنی بر این که عمر، در بستر بیماری، هذیان می گوید. جمله ای که عمر به رسول الله گفتند. وقتی پیامبر فرمود: قلم و کاغذ بیاورید تا مطلبی بنویسم که هرگز گمراه نشوید. عمر گفت: این مرد هذیان می گوید. و صبر بر خلافت عثمان.


5- ماجرای جنگ جمل.


6- ماجرای جنگ صفین.


7- ماجرای جنگ نهروان.